Từ năm 2007, Diễn đàn Kinh tế thế giới đã xây dựng báo cáo đầu tiên về Chỉ số năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu. Trong 15 năm qua, báo cáo này thực sự trở thành một “thước đo” uy tín hàng đầu trong ngành du lịch thế giới.

Tuy nhiên, trong 2 năm qua, những thiệt hại nặng nề của ngành du lịch do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận vấn đề của Diễn đàn Kinh tế thế giới. Tổ chức này từ chỗ đánh giá xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh, giờ đây chuyển sang Chỉ số năng lực phát triển. Tư tưởng này được thể hiện rất rõ trong chủ đề của báo cáo năm 2021: “Tái thiết vì một tương lai bền vững và kiên cường hơn”.

Bộ chỉ số năng lực phát triển du lịch gồm 112 chỉ số được phân chia thành 17 nhóm chính, được thiết kế tập trung nhiều hơn vào đánh giá vai trò của ngành du lịch trong một môi trường kinh tế - xã hội rộng mở hơn. Một số nhóm chỉ số mới so với trước đây đã được bổ sung như Tài nguyên phi giải trí; Sự bền vững về kinh tế-xã hội; Sức ép và tác động của nhu cầu du lịch…

Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới (World Economic Forum) nêu rõ Việt Nam là quốc gia có mức tăng điểm số cao nhất thế giới (+4,7%), về xếp hạng tăng 8 bậc so với năm 2019 (kết quả xếp hạng năm 2019 cũng đã được tính toán, điều chỉnh lại theo Chỉ số năng lực phát triển). Cùng với Việt Nam, Indonesia (tăng 12 bậc) và Ả rập Xê út (tăng 10 bậc) là 3 quốc gia có chỉ số năng lực phát triển du lịch tăng hạng cao nhất.

Một số điểm đến nổi tiếng ở Đông Nam Á không có kết quả tốt: Thái Lan giảm 1 bậc, xếp thứ 36, Malaysia giảm 9 bậc, xếp thứ 38, Philippines giảm 2 bậc, xếp thứ 75.

Báo cáo cũng nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của công nghệ số trong tái thiết và phục hồi du lịch bền vững. Ngày càng nhiều các dịch vụ du lịch được tiếp cận qua nền tảng số như đại lý du lịch trực tuyến (OTA), kinh tế chia sẻ, đặt phòng trực tuyến, thanh toán điện tử, thiết bị di động… mang lại cho du khách nhiều tiện ích hơn, nhiều lựa chọn hơn và giảm bớt tiếp xúc trực tiếp, gia tăng trải nghiệm liền mạch của du khách.

Bên cạnh đó, chăm sóc sức khỏe, điều kiện làm việc, điều kiện kinh tế-xã hội, bảo vệ xã hội… cũng là những vấn đề cần quan tâm.Chia sẻ tại Diễn đàn "Luồng xanh" cho du lịch cất cánh Chuyên đề II: Chuyển đổi số: Động lực phát triển bền vững do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức ngày 18/5/2022, ông Ngô Minh Đức – Nhà sáng lập Gotadi, Chủ tịch HG Holdings cho biết: "Cho đến thời điểm này, chúng ta có thể tự hào rằng nhiều sản phẩm công nghệ của Việt Nam đã đủ sức cạnh tranh với sản phẩm của nước ngoài. Và chúng tôi tin rằng, các sản phẩm về du lịch của Việt Nam hiện nay không hề kém cạnh thậm chí có nhiều điểm vượt trội so với sản phẩm của các đối thủ nước ngoài".

Theo đó, Người sáng lập GOTADI cũng bày tỏ, để cạnh tranh công bằng với các OTA nước ngoài có nhiều ưu thế vượt trội về vốn, công nghệ do đã phát triển nhiều năm đồng thời với các chính sách có phần nới lỏng hơn các doanh nghiệp Việt trong việc thực hiện các nghĩa vụ thuế, báo cáo… cho các cơ quan nhà nước, các cơ quan quản lý cần có các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp Việt nam phát triển thị trường và sản phẩm.

"Doanh nghiệp Việt Nam rất cần các chính sách và sự ủng hộ của chính phủ cũng như truyền thông và người dùng Việt cho các sản phẩm Việt. Nếu không có các chính sách tốt thậm chí là các chính sách để bảo vệ các doanh nghiệp công nghệ du lịch Việt Nam thì các doanh nghiệp Việt sẽ không còn cơ hội phục hồi và phát triển bền vững trong cuộc đua chuyển đổi số." - ông Đức chia sẻ tại Diễn đàn.

Có thể nói, kết quả xếp hạng của ngành Du lịch Việt Nam theo hướng tiếp cận mới của Diễn đàn Kinh tế thế giới đã phản ánh những thành tựu trong công cuộc phòng chống dịch bệnh ở Việt Nam, sự thích ứng linh hoạt, an toàn, những nỗ lực không ngừng nghỉ vươn lên triển khai hoạt động du lịch an toàn, những quyết sách nhằm phục hồi du lịch, mở cửa trở lại toàn bộ du lịch nội địa và quốc tế sau khi dịch bệnh được kiểm soát tốt, cũng như những yếu tố bền vững làm điểm tựa cho ngành Du lịch Việt Nam phục hồi và phát triển.

Với những thành tích của du lịch Việt trong thời gian vừa qua, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh chia sẻ: "Để du lịch đạt được những kết quả khả quan trên, theo tôi, yếu tố tiên quyết là nhờ có sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời, đúng hướng của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo Bộ Văn hóa, thể thao và duc lịch. Việc triển khai chiến dịch tiêm chủng thần tốc, đảm bảo độ phủ vắc xin cao cùng với sự chỉ đạo, phối hợp liên ngành, sát sao giữa các bộ, ban ngành có liên quan đã tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động du lịch dần trở lại.

Đồng thời, sự chủ động chuẩn bị và triển khai nhiều sự kiện và các hoạt động quy mô lớn của nhiều địa phương, các trung tâm du lịch lớn, đặc biệt là sự vào cuộc tích cực, cung cấp nhiều sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn của các doanh nghiệp trên địa bàn cả nước đã thu hút du khách, tạo điều kiện để hoạt động du lịch diễn ra sôi nổi trở lại".

Chỉ số năng lực phát triển du lịch là gì?

Chỉ số năng lực phát triển du lịch (Travel & Tourism Development Index - TTDI) là bản nâng cấp của Chỉ số năng lực cạnh tranh du lịch (Travel & Tourism Competitiveness Index - TTCI).

Chỉ số năng lực cạnh tranh du lịch đã được sử dụng trong 15 năm qua. Tuy nhiên, đứng trước bối cảnh mới sau đại dịch COVID-19, Diễn đàn Kinh tế thế giới đã có cách tiếp cận mới, chuyển đổi sang bộ Chỉ số mới đo lường về năng lực phát triển du lịch.

Chỉ số năng lực phát triển du lịch gồm 5 nhóm với 17 chỉ số trụ cột và chia nhỏ ra 112 chỉ số thành phần. Trong khi đó, chỉ số năng lực cạnh tranh du lịch trước đây có 4 nhóm với 14 chỉ số trụ cột và chia nhỏ ra 90 chỉ số thành phần. Bộ chỉ số năng lực phát triển du lịch đã được điều chỉnh và bổ sung các chỉ số mới tập trung vào đánh giá mức độ bền vững của du lịch.