Những yếu tố nào làm nên những công to lớn của Thanh tra Tài chính trong 70 năm qua ? Lý giải về điều này không hề đơn giản qua một vài dòng, hay một vài trang giấy. Song chiêm nghiệm và suy ngẫm về điều này như là yếu tố nội sinh trải dài suốt cả chặng đường xây dựng và phát triển, tôi nghĩ ngay đến yếu tố truyền thống của Thanh tra tài chính mà các nhà lãnh đạo tiền bối ngành Tài chính gọi là “nét son truyền thống”. Nét son truyền thống ấy được xây dựng và hình thành ngay từ những ngày đầu thành lập ngành Tài chính, trải qua các giai đoạn của lịch sử phát triển, nó liên tục được giữ gìn, kế thừa, phát huy và phát triển; vừa là công cụ, là động lực cho mọi hoạt động, vừa trở thành sức mạnh nội lực làm nên thành công trong mỗi bước đi lên của sự phát triển.

Với suy nghĩ như vậy, có thể rút ra những đặc trưng của nét son truyền thống Thanh tra Tài chính, đó là:

Thanh tra Tài chính luôn luôn bám sát yêu cầu, nhiệm vụ trong từng thời kỳ, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Tài chính, yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra đối với Thanh tra Tài chính có nhiều thay đổi qua các thời kỳ, nhất là từ khi đất nước chuyển sang thời kỳ đổi mới và từ khi có Pháp lệnh Thanh tra năm 1990, Luật Thanh tra 2004. Nhưng dù ở đâu, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Thanh tra Tài chính luôn luôn phấn đấu vươn lên, vững vàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Thanh tra Tài chính xứng đáng là công cụ có hiệu lực, hiệu quả của Bộ, của ngành đối với việc thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế tài chính. Những dấu ấn lịch sử sẽ còn mãi trong tiến trình phát triển của Thanh tra Tài chính, đã góp phần phát hiện, xử lý, chấn chỉnh các hoạt động đầu tư, kinh doanh kém hiệu quả, tham nhũng, lãng phí lớn trong một số dự án đầu tư, một số doanh nghiệp nhà nước ở thời kỳ đất nước mở cửa như vụ Nhà máy dệt Nam Định, Tamexco 1995-1996; PMU 18 2001-2002 và một số Tập đoàn, TCTy nhà nước trong mấy năm gần đây.

Đến nay, Thanh tra Tài chính được xác định là tổ chức tham mưu giúp Bộ trưởng Tài chính quản lý thống nhất, toàn diện công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; thực hiện thanh tra hành chính đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tài chính và thanh tra chuyên ngành trong phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính. Thanh tra Tài chính chắc chắn sẽ hoàn thành thắng lợi chức năng, nhiệm vụ trong giai đoạn mới để viết tiếp truyền thống luôn luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Thanh tra Tài chính đã xây dựng và phát huy được truyền thống đoàn kết, trên dưới một lòng, tạo được sự đồng thuận, sự nhất trí cao trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và trong mọi hoạt động của Thanh tra Tài chính.

Cơ sở của sự đoàn kết ấy, xoay quanh trục xuyên suốt là việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và sự cảm thông, lòng tin và sự chia sẻ. Tất nhiên, sự đoàn kết ấy không phải chỉ là một chiều, đoàn kết có đấu tranh - phê bình và tự phê bình; đấu tranh để tăng cường đoàn kết, đấu tranh thấu lý, thấu tình; đó cũng chính là đặc trưng đoàn kết của Thanh tra Tài chính.

Truyền thống đoàn kết, đó là sức mạnh làm nên những thành công to lớn của Thanh tra Tài chính trong 70 năm qua. Truyền thống ấy được lan tỏa và không tách rời sự ủng hộ, giúp đỡ, sự phối hợp thực sự có hiệu quả của các đơn vị trong Bộ, các cơ quan, tổ chức ngoài ngành và Thanh tra các Sở Tài chính địa phương trong cả nước.

Phát huy truyền thống đoàn kết trong suốt cả chặng đường dài của sự phát triển để có cơ sở vững tin rằng, Thanh tra Tài chính sẽ mãi mãi là mái nhà chung ấm áp tình người, tràn ngập tình thương, sống trong sự cảm thông và sự sẻ chia trên cơ sở lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau.

Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; độc lập và chỉ tuân thủ theo pháp luật là bản sắc truyền thống của Thanh tra Tài chính và là bản lĩnh người công chức thanh tra tài chính.

Có thể nói Thanh tra Tài chính, công chức thanh tra tài chính luôn quán triệt và tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp thanh tra tài chính, đó là: Tính độc lập trong nghề nghiệp, không bị chi phối hoặc tác động bởi bất kỳ yếu tố nào làm ảnh hưởng đến sự trung thực, khách quan và độc lập nghề nghiệp của mình, chỉ bị ràng buộc bởi sự tuân thủ các quy định của pháp luật; Tính chính trực, người làm thanh tra tài chính luôn thể hiện tinh thần thẳng thắn, trung thực và có chính kiến rõ ràng, không né tránh; Tính khách quan, người làm thanh tra tài chính luôn đảm bảo tính công bằng, tôn trọng sự thật, không thành kiến, thiên vị.

Tính liêm chính là phẩm chất đạo đức cao nhất của người cán bộ thanh tra tài chính, không bị chi phối hoặc tác động của bất kỳ lợi ích vật chất và tinh thần nào, luôn đấu tranh chống lại và vượt qua mọi sự cám dỗ về vật chất, tinh thần, giữ gìn phẩm chất đạo đức trong sáng của người công chức thanh tra tài chính.

Tính thận trọng nghề nghiệp và sự giữ gìn uy tín nghề nghiệp trong việc xem xét, nhận định, đánh giá đưa ra kết luận thanh tra cũng như trong mọi ứng xử của cán bộ, công chức thanh tra tài chính.

Bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp hay chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp thanh tra tài chính là tài sản vô giá của Thanh tra Tài chính đã được giữ gìn và phát huy trong suốt quãng đường lịch sử vừa qua sẽ là hành trang tiếp tục đồng hành cùng Thanh tra Tài chính trong những chặng đường phát triển tiếp theo.

Thanh tra Tài chính xây dựng và quán triệt phương châm nghề nghiệp là bảo vệ pháp luật tài chính, bảo vệ chính sách, chế độ quản lý tài chính của Nhà nước; dựa vào dân và lấy dân làm gốc.

Phương châm nghề nghiệp, cũng là nét đẹp của truyền thống Thanh tra Tài chính là, lấy phòng ngừa là chính, coi trọng công tác phòng ngừa trước khi xẩy ra sai phạm. Mục tiêu của Thanh tra Tài chính không phải thanh tra để xử lý sai phạm, mà trước hết là giúp cho mỗi đơn vị, tổ chức thuộc đối tượng thanh tra thấy được mặt mạnh, mặt yếu, thấy được những thiếu sót trong công tác quản lý tài chính để có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục. Tất nhiên, trong quá trình thanh tra, nếu phát hiện có những vi phạm pháp luật, hoặc những sai phạm nghiêm trọng, cố ý, có tổ chức thì Thanh tra Tài chính có kiến nghị đề xuất để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Thông qua hoạt động thanh tra, Thanh tra Tài chính còn thường xuyên phát hiện những sự bất cập, không còn phù hợp của một số cơ chế, chính sách quản lý tài chính và kiến nghị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách ấy.

Thanh tra Tài chính tự hào đã thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thanh tra là tai mắt của cấp trên, người bạn của cấp dưới.” Thanh tra Tài chính luôn giữ gìn uy tín nghề nghiệp và có độ tin cậy cao trong các cuộc thanh tra các vụ việc lớn, phức tạp hoặc tham gia thẩm định lại kết quả thanh tra, kiểm tra của một số cơ quan, tổ chức. Thanh tra Tài chính luôn được đánh giá là tổ chức nắm vững luật pháp, am hiểu sâu chuyên môn nghiệp vụ; ý kiến Thanh tra Tài chính là thấu tình, đạt lý, tâm phục, khẩu phục được các cơ quan thanh tra, kiểm tra, cộng đồng doanh nghiệp và xã hội thừa nhận.

Thanh tra Tài chính phát huy truyền thống luôn quan tâm, coi trọng việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.

Đây là điểm mạnh và là yếu tố quan trọng quyết định những thành công của Thanh tra Tài chính. Đội ngũ cán bộ Thanh tra Tài chính không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng. Thanh tra Tài chính luôn chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thanh tra có kiến thức, sự hiểu biết chuyên sâu về chuyên môn nghiệp vụ tài chính, cập nhật kịp thời các cơ chế, chính sách mới; thành thạo nghiệp vụ thanh tra và tự giác chấp hành, tuân thủ đạo đức nghề nghiệp thanh tra. Thanh tra Tài chính có đội ngũ cán bộ đông về số lượng và mạnh về chất lượng, đến nay Thanh tra Tài chính đã có hàng loạt những chuyên gia - thanh tra viên có trình độ cao, được đào tạo bài bản, am hiểu sâu về pháp luật tài chính, pháp luật thanh tra, được cọ sát và tích lũy nhiều kinh nghiệm thực tế, có khả năng làm chủ và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Tiềm lực con người là vốn quý, tôi tin rằng tiềm lực ấy sẽ tiếp tục phát triển và nhân lên đem lại những thành công mới cho Thanh tra Tài chính.

Từ quá khứ đến hiện tại, từ chiêm nghiệm đến thực tế, tôi đã cảm nhận được những thành công, những dấu ấn, những nét son truyền thống và những điểm sáng được tích lũy, được cộng hưởng và tỏa sáng thông qua sự lao động miệt mài, cần mẫn, sáng tạo và có trách nhiệm của cả một tập thể mang tên Thanh tra Tài chính trong suốt chặng đường xây dựng và phát triển vừa qua. Nhưng quá khứ chỉ là phương tiện, tương lai mới là mục đích, tôi mong muốn và tin tưởng rằng trong chặng đường tiếp theo, Thanh tra Tài chính sẽ phát huy được những thành quả của bảy thập niên đã qua, tiếp tục phát triển mạnh mẽ trên tầm cao mới, khẳng định được vai trò, vị thế của Thanh tra Tài chính trong tiến trình phát triển, đổi mới của ngành tài chính; tiếp tục giữ gìn, phát huy và viết tiếp những nét son truyền thống của Thanh tra Tài chính./.