Các nhà cho vay trên toàn cầu đã phải đối mặt với sự sụt giảm mạnh về doanh thu tài trợ thương mại xuyên biên giới liên tục trong 5 năm qua, chủ yếu do sự sụt giảm ở châu Á. Nay lại thêm cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể khiến thương mại suy giảm và điều đó càng làm xấu đi triển vọng của các ngân hàng hàng đầu trong khu vực, bao gồm HSBC Holdings Plc và Standard Chartered Plc.

Doanh thu tài chính thương mại toàn cầu giảm năm thứ 5 liên tiếp vào năm 2017 - Nguồn: Coalition Development Ltd. (Lưu ý: Số liệu chỉ bao gồm doanh thu từ khách hàng tổ chức và công ty có doanh thu hàng năm trên 500 triệu USD)

“Đó là một câu chuyện rất khó khăn, đặc biệt là đối với những ngân hàng hoạt động tại châu Á vốn đang cố gắng phát triển kinh doanh”, Eric Li - Giám đốc nghiên cứu của Coalition Development Ltd. tại London, Anh cho biết. “Có rất nhiều người chơi truyền thống (ngân hàng tài trợ thương mại) đang giành giật chiếc bánh ngày càng thu nhỏ”.

Tuần trước, Mỹ đã lên kế hoạch áp thuế bổ sung lên 200 tỷ USD hàng hóa khác của Trung Quốc, một động thái mới nhất của Tổng thống Donald Trump trong một cuộc xung đột mà Trung Quốc gọi là “cuộc chiến thương mại lớn nhất trong lịch sử kinh tế”. Một số chủ ngân hàng nói rằng, vẫn còn quá sớm để xác định tác động của cuộc chiến thương mại  này đối với các luồng thương mại, tuy nhiên tác động đối với người cho vay trong ngành có thể nghiêm trọng nếu thương mại bị suy yếu.

“Do triển vọng tăng trưởng tài chính thương mại gắn bó chặt chẽ với khối lượng thương mại hàng hóa, tác động đối với khu vực tài chính của cuộc chiến thương mại toàn diện là rất lớn”, Olivier Paul - Trưởng bộ phận chính sách tại Phòng Thương mại quốc tế cho biết.

Miếng bánh bị thu nhỏ

Doanh thu toàn cầu của các ngân hàng tài trợ thương mại, bao gồm cả thư tín dụng xuất nhập khẩu và tài trợ chuỗi cung ứng, giảm khá mạnh trong năm 2017 xuống còn 26,6 tỷ USD - mức thấp nhất trong ít nhất là 8 năm, theo dữ liệu của Coalition; và Li dự đoán sự suy giảm sẽ tiếp tục trong năm nay.

Châu Á là một thị trường quan trọng, chiếm khoảng một phần ba doanh thu tài chính thương mại trên toàn thế giới. Tuy nhiên, lợi nhuận đã bị thu hẹp khi các ngân hàng toàn cầu phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ những người cho vay ở Nhật Bản, Úc và Singapore, Li nói. Tăng chi phí tuân thủ cũng cản trở lợi nhuận trong khu vực, trong khi nó dường như được cải thiện ở nơi khác, theo một báo cáo tháng của Phòng Thương mại quốc tế.

Các ngân hàng cho vay trên khắp châu Á hiện đang trao đổi với khách hàng để đánh giá những tác động của thương mại đối với doanh nghiệp của họ và rộng hơn là toàn bộ chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên vẫn còn quá sớm để các ngân hàng quyết định phản ứng như thế nào, theo các ngân hàng phỏng vấn bởi Bloomberg. Mối quan tâm của các ngân hàng bao gồm việc các nhà sản xuất có cần phải di chuyển các nhà máy đến các nước không bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan hay không? và liệu nhu cầu về hàng hóa có bị suy yếu hay không?

Thâm nhập thị trường

Một cuộc chiến thương mại có thể dẫn đến việc vẽ lại chuỗi cung ứng và điều đó có thể làm tổn hại đến chất lượng tín dụng của một số khách hàng vay, theo Chris Dyer - Giám đốc toàn cầu của Eaton Vance Management ở London, Anh. “Điều này sẽ tạo ra người chiến thắng và kẻ thua cuộc và dẫn đến tổn thất tín dụng tiềm năng cao hơn trong các phân đoạn của tín dụng thương mại”, ông nói và nhấn thêm rằng, thuế quan sẽ làm tăng căng thẳng tín dụng đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc sang Mỹ.

Tuy nhiên, tác động trực tiếp đối với thu nhập ngân hàng có thể được quản lý, do doanh nghiệp có mức ký quỹ thấp chỉ chiếm một phần nhỏ trong doanh thu của các ngân hàng. Tại HSBC - nhà cho vay đứng đầu lĩnh vực tài trợ thương mại ở châu Á năm ngoái, theo Greenwich Associates - tài trợ thương mại và tài trợ dựa trên các khoản phải thu toàn cầu chỉ chiếm khoảng 13% thu nhập hoạt động ngân hàng thương mại trong quý đầu tiên của năm nay.

Bởi vậy, bất chấp sự tranh chấp leo thang, HSBC vẫn lạc quan về triển vọng thương mại. “Còn quá sớm để dự đoán căng thẳng thương mại có ảnh hưởng đến hoạt động của khách hàng và dòng chảy thương mại hay không”, Ajay Sharma - Trưởng khu vực về tài trợ thương mại và tài trợ dựa trên các khoản phải thu toàn cầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho biết. “Các nguyên tắc cơ bản dài hạn của thương mại vẫn mạnh”, được thúc đẩy bởi sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong khu vực, ông nói.

Trong khi đại diện cho Standard Chartered không có mặt để bình luận.

Lợi nhuận thấp dần

Tuy nhiên theo Dyer, bất kỳ sự sắp xếp lại quan hệ thương mại nào cũng có thể mang lại cơ hội cho các ngân hàng bên ngoài nước Mỹ. Mười một quốc gia đã ký một thỏa thuận thương mại xuyên Thái Bình Dương trong năm nay ngay sau khi Mỹ rút lui, trong khi Trung Quốc vẫn đang xúc tiến một thỏa thuận khu vực khác.

“Việc áp dụng thuế quan quan trọng có thể sẽ khuyến khích hội nhập thương mại giữa các nước châu Á và tăng cường hợp tác kinh tế và chính trị giữa châu Á và châu Âu”, ông nói.