Sửa đổi để nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động kiểm toán

Hệ thống Chuẩn mực KTNN hiện hành đã ban hành được gần 8 năm. Đến nay, đã có những thay đổi về môi trường pháp lý, pháp luật KTNN, điều kiện và thực tiễn hoạt động kiểm toán của KTNN.

Thời gian qua, KTNN tổng kết, đánh giá những vấn đề phù hợp, không phù hợp, phân tích nguyên nhân để điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, cập nhật Chuẩn mực KTNN. Hệ thống ISSAI (Các tiêu chuẩn quốc tế của các tổ chức kiểm toán tối cao) cũng đã được sửa đổi và ban hành thành Khung các tuyên bố chuyên môn của INTOSAI (IFPP) năm 2019. Điều này đặt ra yêu cầu sửa đổi, bổ sung Hệ thống Chuẩn mực KTNN.

Để đảm bảo yêu cầu đó, trên cơ sở nghiên cứu, tổng kết gần 8 năm áp dụng Hệ thống Chuẩn mực KTNN ban hành năm 2016, KTNN sẽ tiến hành rà soát, sửa đổi cho phù hợp, đảm bảo tính kế thừa, tính khả thi và phù hợp hơn với thực tiễn hoạt động kiểm toán, các quy định pháp luật mới hiện hành. Đồng thời, cũng sẽ cập nhật, bổ sung những nội dung mới theo ISSAI - Hệ thống Chuẩn mực kiểm toán do Tổ chức quốc tế Các cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI) ban hành năm 2019 và có hiệu lực gần đây nhất. Như vậy, đây là hướng sửa đổi Hệ thống Chuẩn mực KTNN để đáp ứng được các yêu cầu mới.

KTNN cho biết, việc sửa đổi Hệ thống Chuẩn mực KTNN lần này có ý nghĩa rất quan trọng đối với vấn đề phát triển bền vững về tổ chức, hoạt động cũng như nâng cao vị thế, uy tín của KTNN trong thời gian tới.

Trước hết, Hệ thống Chuẩn mực KTNN là cơ sở pháp lý cho tổ chức, hoạt động kiểm toán. Đồng thời, đây là điều kiện để đảm bảo cho tổ chức, hoạt động kiểm toán được minh bạch, rõ ràng, tăng trách nhiệm giải trình của KTNN, kiểm toán viên nhà nước cũng như các đơn vị được kiểm toán và các đối tượng liên quan.

Hệ thống Chuẩn mực được sửa đổi là một trong những điều kiện để nâng cao chất lượng kiểm toán, góp phần tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, tạo dựng lòng tin, độ tin cậy của lãnh đạo các cấp, các đơn vị được kiểm toán và cộng đồng xã hội đối với hoạt động KTNN.

Việc sửa đổi Hệ thống Chuẩn mực cũng góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động kiểm toán. Điều này đòi hỏi đội ngũ kiểm toán viên nhà nước phải nâng cao năng lực, trình độ của mình. Đồng thời, việc sửa đổi các chuẩn mực còn hướng tới đáp ứng yêu cầu về đổi mới công nghệ kiểm toán, đặc biệt là việc áp dụng công nghệ 4.0 trong tổ chức hoạt động kiểm toán; đảm bảo hài hòa với ISSAI (Các tiêu chuẩn quốc tế của các tổ chức kiểm toán tối cao), tạo thuận lợi để KTNN Việt Nam hội nhập, hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng.

Đến nay, KTNN đã hoàn thiện Dự thảo lần 1 Hệ thống Chuẩn mực KTNN sửa đổi, bổ sung. Dự kiến, trong tháng 3/2024, Dự thảo sẽ được đăng trên Cổng thông tin của KTNN để lấy ý kiến góp ý trong và ngoài Ngành. Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến góp ý, sẽ tiếp tục hoàn thiện Dự thảo, trình Tổng KTNN ký, ban hành vào tháng 6/2024.

4 điểm mới

Theo KTNN, Hệ thống Chuẩn mực được sửa đổi lần này có một số điểm mới so với Hệ thống Chuẩn mực ban hành năm 2016, cụ thể:

Thứ nhất, KTNN cập nhật, bổ sung những nội dung mới trong Hệ thống Chuẩn mực kiểm toán do INTOSAI ban hành năm 2019, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Thứ hai, đối với những quy định hoặc vấn đề mang tính chất hướng dẫn cụ thể, chi tiết về mặt kỹ thuật, tổ chức, quản lý, điều hành hoạt động kiểm toán, KTNN sẽ không đưa vào Hệ thống Chuẩn mực sửa đổi lần này. Những vấn đề đó sẽ được nghiên cứu, xây dựng thành các hướng dẫn hoặc cẩm nang hướng dẫn các nghiệp vụ chuyên môn kỹ thuật cũng như vấn đề về tổ chức, quản lý trong hoạt động kiểm toán để đảm bảo tính ổn định, tính linh hoạt trong việc thực hiện chuẩn mực sau này.

Thứ ba, để đảm bảo phù hợp với ISSAI, KTNN sẽ thay đổi số hiệu của Chuẩn mực KTNN cho phù hợp với số hiệu hệ thống ISSAI. Đồng thời, số lượng chuẩn mực sửa đổi lần này cũng tăng do bổ sung những chuẩn mực mới theo ISSAI. Đặc biệt, những nội dung cụ thể trong các chuẩn mực cũng sẽ được rà soát, sửa đổi cho phù hợp với tình hình mới cũng như ISSAI mới.

Vấn đề cuối cùng, khi sửa đổi Hệ thống Chuẩn mực, các quy định về trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn của KTNN, kiểm toán viên nhà nước cũng như các đơn vị được kiểm toán và các đối tượng có liên quan sẽ được quy định một cách rõ ràng hơn, đảm bảo phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành, đồng thời thể hiện tính minh bạch trong vấn đề tổ chức hoạt động kiểm toán.