Philippines vừa quyết định giảm thuế nhập khẩu gạo xuống còn 15%, điều này không chỉ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng nước này, mà còn mở ra cánh cửa cho các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam. Trong bối cảnh thị trường gạo toàn cầu ngày càng cạnh tranh, quyết định này mang đến cơ hội lớn cho Việt Nam tăng cường xuất khẩu và chiếm lĩnh thị trường này.

Tính trong quý I/2024, tình hình kinh tế Philippines tương đối ổn định, nhưng giá gạo tăng khoảng 24,4%. Gạo chiếm khoảng 9% trong chỉ số giá tiêu dùng của Philippines. Theo Thương vụ Việt Nam tại Philippines, Việt Nam luôn là đối tác xuất khẩu gạo lớn nhất cho Philippines, chiếm trên 80% tổng lượng gạo nhập khẩu vào thị trường này.

Thị trường gạo thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm biến đổi khí hậu, xung đột địa chính trị và gián đoạn chuỗi cung ứng. Dự báo trong năm 2024, thế giới sẽ thiếu khoảng 5 triệu tấn lương thực do nguồn cung hạn chế. Nhu cầu gạo trên toàn cầu đang ở mức cao, đặc biệt tại các quốc gia châu Á, nơi gạo là lương thực chính. Điều này tạo ra áp lực lớn đối với các nước xuất khẩu gạo như Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ.

Trong bối cảnh này, Philippines đã quyết định giảm thuế nhập khẩu đối với gạo nhằm đảm bảo nguồn cung lương thực trong nước và ổn định giá cả. Quyết định này không chỉ giúp giảm giá gạo nhập khẩu mà còn tạo cơ hội cho các nước xuất khẩu gạo, đặc biệt là Việt Nam, tăng cường xuất khẩu vào thị trường Philippines. Với mức thuế thấp hơn, gạo Việt Nam có thể cạnh tranh mạnh mẽ hơn về giá cả so với gạo từ các nước khác, đặc biệt là Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn khác trong khu vực.

Cơ hội mới cho gạo Việt Nam

Việc giảm thuế nhập khẩu của Philippines mở ra cơ hội lớn cho gạo Việt Nam tăng cường xuất khẩu vào thị trường này. Hai năm qua, gạo Việt luôn đứng đầu thế giới ở mức giá cao, cộng thuế nhập khẩu 35% nên các đối tác như Philippines gặp khó trong việc mua hàng.

Theo ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), “quyết định của Philippines là một tín hiệu tích cực cho ngành gạo Việt Nam. Chúng ta có thể tận dụng cơ hội này để tăng sản lượng xuất khẩu, đặc biệt là các loại gạo chất lượng cao”.

Hiện nay, Philippines là một trong những thị trường nhập khẩu gạo lớn của Việt Nam, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam. Năm 2023, xuất khẩu gạo sang Philippines đạt gần 3 triệu tấn, chiếm khoảng 40% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam.

Bên cạnh việc tăng trưởng xuất khẩu, việc giảm thuế nhập khẩu cũng sẽ hỗ trợ giá lúa gạo Việt Nam duy trì ở mức cao. Khi nhu cầu gạo tăng lên, các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu gạo của Việt Nam có thể duy trì giá bán cao hơn, đảm bảo lợi nhuận tốt hơn cho người nông dân và các doanh nghiệp trong ngành. Điều này cũng khuyến khích người nông dân đầu tư nhiều hơn vào sản xuất, cải thiện chất lượng và sản lượng lúa gạo.

Việc Philippines giảm thuế nhập khẩu đối với mặt hàng gạo đã mở ra cơ hội lớn cho ngành xuất khẩu gạo của Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội này, các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược phát triển bền vững, đầu tư vào công nghệ và chất lượng, đồng thời xây dựng thương hiệu mạnh mẽ trên thị trường quốc tế. Trong bối cảnh nhu cầu lương thực toàn cầu đang gia tăng và các thị trường mới mở ra, gạo Việt Nam có tiềm năng lớn để vươn lên, khẳng định vị thế và mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho đất nước.

Nâng cao chất lượng sản phẩm

Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 10/CT-TTg về việc đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu lúa, gạo bền vững, minh bạch và hiệu quả. Chỉ thị này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Ông Nguyễn Văn Việt - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết: “Chỉ thị 10/CT-TTg là kim chỉ nam cho ngành lúa gạo trong giai đoạn tới. Chúng tôi sẽ tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu".

Ngoài các thị trường truyền thống như Philippines, việc tăng cường xuất khẩu gạo cũng mở ra cơ hội cho gạo Việt Nam thâm nhập vào các thị trường mới. Trong những tháng đầu năm 2024, gạo Việt Nam đã ghi nhận sự tăng trưởng đột phá ở các thị trường cao cấp như EU và Mỹ, với mức tăng trưởng lên đến ba con số. Điều này cho thấy tiềm năng lớn của gạo Việt Nam không chỉ ở các thị trường truyền thống mà còn ở các thị trường cao cấp, nơi yêu cầu chất lượng sản phẩm cao.

Bà Nguyễn Thị Cẩm Tú - Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu gạo Hoàng Anh, chia sẻ: “Chúng tôi đã đầu tư nhiều vào cải thiện chất lượng gạo và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường EU và Mỹ. Kết quả là xuất khẩu gạo sang các thị trường này đã tăng mạnh, mở ra cơ hội lớn cho gạo Việt Nam".

Khi xuất khẩu vào các thị trường cao cấp như EU và Mỹ, yêu cầu về chất lượng sản phẩm là rất cao. Các doanh nghiệp Việt Nam cần đảm bảo rằng gạo xuất khẩu đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm của các thị trường này. Điều này đòi hỏi sự đầu tư vào công nghệ sản xuất, quy trình kiểm soát chất lượng và sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm.

Ông Võ Hồng Quốc - Giám đốc Công ty Gạo Việt, nhận định: “Để thành công ở các thị trường khó tính như EU và Mỹ, chúng ta cần đầu tư mạnh vào công nghệ và quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng gạo đạt tiêu chuẩn quốc tế”.

Sắp xếp và tổ chức lại chuỗi giá trị sản xuất

Theo Giáo sư Võ Tòng Xuân, chuyên gia hàng đầu về lúa gạo tại Việt Nam, việc sắp xếp và tổ chức lại chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo là cần thiết để đạt được mục tiêu 1 triệu ha lúa chất lượng cao. “Việc tổ chức lại chuỗi giá trị không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn đảm bảo tính bền vững và minh bạch trong ngành lúa gạo. Chúng ta cần có các biện pháp đồng bộ từ khâu sản xuất, thu mua, chế biến đến xuất khẩu, đảm bảo mọi khâu đều hoạt động hiệu quả và liên kết chặt chẽ với nhau”, Giáo sư Võ Tòng Xuân nhận định.

Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến lúa gạo là yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ hiện đại, từ khâu sản xuất đến chế biến và đóng gói, nhằm đảm bảo chất lượng gạo xuất khẩu đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Phạm Thái Bình - Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An, chia sẻ: “Chúng tôi đã đầu tư mạnh vào công nghệ sản xuất và chế biến gạo. Kết quả là sản phẩm gạo của chúng tôi không chỉ đạt chất lượng cao mà còn được đánh giá cao trên thị trường quốc tế”.

Người nông dân đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng lúa gạo. Do đó, việc hỗ trợ người nông dân cải thiện kỹ thuật canh tác, tiếp cận nguồn vốn và thị trường là yếu tố then chốt để đảm bảo nguồn cung gạo ổn định và bền vững. Các chương trình hỗ trợ, đào tạo và khuyến nông cần được triển khai mạnh mẽ để nâng cao năng suất và chất lượng lúa gạo.

Bên cạnh đó, việc xây dựng và phát triển thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế là yếu tố quan trọng để nâng cao giá trị sản phẩm và khẳng định vị thế của gạo Việt trên thị trường toàn cầu. Các doanh nghiệp cần chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu, từ việc thiết kế bao bì, nhãn hiệu đến các hoạt động quảng bá và tiếp thị.