Báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, trong năm 2017, các cấp Công đoàn, nhất là Công đoàn cơ sở đã chủ động phối hợp với người đứng đầu cơ quan, đơn vị,  doanh nghiệp rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện 24.413 quy chế dân chủ, ban hành mới 14.252 quy chế dân chủ cho phù hợp với quy định pháp luật và tình hình hoạt động của đơn vị mình; tổ chức 67.343 hội nghị cán bộ công chức tại các cơ quan, đơn vị và tham gia tổ chức 29.190 hội nghị người lao động tại doanh nghiệp; tham gia tổ chức 96.347 cuộc đối thoại định kỳ và 8.229 cuộc đối thoại đột xuất.

Với hàng loạt động được tập trung triển khai thời gian qua đã góp phần phát huy tinh thần dân chủ của đoàn viên và người lao động, xây dựng quan hệ lao động ổn định, hài hòa, giúp sản xuất, kinh doanh phát triển, tạo điều kiện thuận lợi bảo đảm việc làm, thu nhập và các lợi ích cho đoàn viên theo Thỏa ước Lao động tập thể.

Tuy nhiên, theo đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, một bộ phận người lao động còn lo lắng về tiền lương, việc làm, đời sống trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, nhất là tình trạng nợ tiền BHXH, BHYT kéo dài… ảnh hưởng đến cuộc sống. Trước lo lắng, trăn trở đó, ông Trần Thanh Hải – Phó Chủ tịch thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, thời gian qua, các cấp Công đoàn đã vào cuộc quyết liệt trong việc khởi kiện các doanh nghiệp nợ đọng BHXH. Tuy nhiên, theo ông Hải do một số vướng mắc về quy định pháp luật đã dẫn đến việc khởi kiện chưa được thực hiện. 

Nhằm giải quyết những bất cập đang tồn tại, đồng thời đảm bảo quyền lợi cho người lao động Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã phối hợp với Tòa an Nhân dân Tối cao kiến nghị với Ủy ban Thường vụ Quốc hội có hướng giải quyết cụ thể, để thời gian tới tổ chức Công đoàn có thể thực hiện được quyền khởi kiện của mình, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Đặc biệt, bắt đầu từ ngày 1/1/2018, tội danh trốn đóng, nợ BHXH sẽ bị xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự. Vì vậy, đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, BHXH Việt Nam để triển khai thực hiện quy định này.

Còn theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, hiện nay có khoảng hơn 600.000 doanh nghiệp nhưng mới có khoảng 250.000 doanh nghiệp tham gia BHXH. Năm 2017, BHXH Việt Nam đã kiểm tra gần 100.000 doanh nghiệp, trong đó khoảng 60.000 doanh nghiệp gần như không còn trên địa bàn, địa chỉ sản xuất kinh doanh. Vì vậy, Quốc hội đã cân nhắc rất kỹ khi đưa vào 3 Điều 214, 215, 216 trong Bộ luật Hình sự. Việc vi phạm hành vi đóng và hưởng được cụ thể hóa trong Bộ luật Hình sự thể hiện tính nghiêm trọng của các hành vi vi phạm.

Theo đó, các hành vi vi phạm như chiếm đoạt tiền BHXH, BH thất nghiệp; Lập hồ sơ giả hoặc làm sai lệch nội dung hồ sơ BHXH, hồ sơ BH thất nghiệp lừa dối cơ quan BHXH; Dùng hồ sơ giả hoặc hồ sơ đã bị làm sai lệch nội dung lừa dối cơ quan BHXH hưởng các chế độ BHXH, BH thất nghiệp. Theo đó, mức hình phạt cao nhất như chiếm đoạt tiền BHXH, BH thất nghiệp 500 triệu đồng trở lên thì bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm.

Được biết, hiện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng đang phối hợp tích cực với các cơ quan có liên quan như Toàn án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao, BHXH Việt Nam và các cơ quan liên quan khác xây dựng các văn bản hướng dẫn cụ thể để triển khai nội dung nêu trên của Bộ luật Hình sự.