Mặc dù tình trạng nợ đóng, chậm đóng BHXH có giảm nhưng vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tại nhiều địa phương tỷ lệ nợ còn cao. Theo đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, hiện đã có quy định cho phép các doanh nghiệp đang hoạt động nợ tiền đóng BHXH có thể giải quyết quyền lợi cho người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu, thôi việc hoặc chuyển đơn vị khác; Quy định về ưu tiên giải quyết các khoản nợ tiền BHXH, BHYT, BH thất nghiệp khi doanh nghiệp giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động.

Tuy nhiên, đối với trường hợp chủ bỏ trốn hoặc các doanh nghiệp giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động mà sau khi thanh lý tài sản không còn đủ tiền trả nợ BHXH thì chưa có quy định giải quyết quyền lợi về BHXH đối với người lao động trong các đơn vị, doanh nghiệp này.

Trước bấp cập đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã xây dựng Dự thảo Nghị định quy định quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Nghị định ra đời kỳ vọng sẽ góp phần giải quyết quyền lợi về bảo hiểm của người lao động trong các doanh nghiệp giải thể, phá sản hoặc doanh nghiệp có chủ bỏ trốn.

Dự thảo Nghị định này gồm 4 Chương và 16 Điều. Một trong những quy định đáng chú ý của Dự thảo là Điều 14 quy định về nguồn kinh phí xử lý nợ và bảo đảm quyền lợi về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho người lao động. Cụ thể, đối với các trường hợp đơn vị đã giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật, thì nguồn kinh phí đảm bảo khoản tiền nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp được lấy từ số tiền lãi mà người sử dụng lao động phải nộp do vi phạm quy định về trốn đóng, chậm đóng BHXH theo quy định tại Khoản 3, Điều 122 của Luật BHXH.

Dự thảo cũng đưa ra quy định phân loại về nợ, nợ kéo dài, nợ khó thu. Riêng về nợ khó thu gồm các trường hợp: Đơn vị mất tích; Đơn vị đang trong thời gian làm thủ tục giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động; Đơn vị không hoạt động, không có người quản lý, điều hành; Đơn vị có chủ sở hữu là người nước ngoài bỏ trốn khỏi Việt Nam; Đơn vị đã giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật; Đơn vị nợ đang trong thời gian được tạm dừng đóng vào Quỹ hưu trí và tử tuất; đơn vị được cấp có thẩm quyền cho khoanh nợ.

Mới đây, BHXH Việt Nam cũng đã ban hành Quyết định số 34/QĐ-BHXH ngày 03/01/2018 về kế hoạch thanh tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành và kiểm tra năm 2018 BHXH tại 30 tỉnh, thành phố. Đồng thời, giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành và kiểm tra năm 2018 cho 63 BHXH tỉnh, thành phố. Đây được xem là những động thái quyết liệt, thể hiện sự quyết tâm nhằm ngăn chặn nợ, trốn đóng BHXH, BHYT và đảm bảo quyền lợi cho người lao động của cơ quan chức năng.

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội vừa có công văn gửi Bộ Tư pháp đề nghị xem xét, thẩm định Dự thảo Nghị định quy định quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.