Phóng viên: Gần đây Bộ Tài chính đã có 2 văn bản gửi Bộ GTVT, Ủy ban nhân dân, Sở Tài chính, Sở GTVT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị triển khai tăng cường công tác quản lý, bình ổn giá trên địa bàn, trong đó có việc yêu cầu và giám sát chặt chẽ việc kê khai giảm giá cước đối với dịch vụ vận tải bằng xe ô tô. Thưa Ông, xin ông cho biết lý do nào Bộ Tài chính có các văn bản nêu trên?

Ông Nguyễn Anh Tuấn: Từ đầu năm 2015 đến nay, giá xăng dầu được điều hành linh hoạt theo cơ chế thị trường, qua theo dõi cho thấy xu hướng giảm rõ rệt và sẽ tác động tích cực đến thị trường. Cụ thể: Từ đầu năm 2015 đến nay giá xăng Ron 92 được điều chỉnh tăng 4 lần với tổng mức tăng là 5.040 đồng/lít và điều chỉnh giảm 7 lần với tổng mức giảm 5.590 đồng/lít; dầu điêzen 0,05S điều chỉnh tăng 2 lần với tổng mức tăng 1.210 đồng/lít và điều chỉnh giảm 9 lần với tổng mức giảm 4.890 đồng/lít. Trong đó, kể từ tháng 7/2015 đến nay, giá xăng, dầu có xu hướng giảm khá rõ rệt (từ 04/7 đến nay, giá xăng, dầu được điều chỉnh giảm 5 đợt, xăng giảm 3.380 đ/lít, dầu điêzen 0,05S giảm 2.760 đ/lít). Như vậy, so với thời điểm đầu năm 2015 thì giá xăng Ron 92 giảm 550 đ/lít, điêzen 0,05S giảm 3.680 đ/lít.

Trước bối cảnh giá xăng, dầu có xu hướng giảm nêu trên, căn cứ quy định tại Điều 8 Luật giá: Bộ Tài chính chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá; Bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giá trong lĩnh vực được pháp luật quy định; Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá tại địa phương theo quy định của pháp luật; căn cứ các quy định tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT ngày 15/10/2014 của liên Bộ Tài chính – Bộ Giao thông vận tải hướng dẫn thực hiện giá cước vận tải bằng xe ô tô và giá dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải với chức năng quản lý giá chuyên ngành, UBND tỉnh với chức năng quản lý giá tại địa phương triển khai tăng cường công tác quản lý, bình ổn giá trên địa bàn, trong đó có việc yêu cầu và giám sát chặt chẽ việc kê khai giảm giá cước đối với dịch vụ vận tải bằng xe ô tô.

Vừa qua, qua theo dõi và khảo sát tại một số địa phương cho thấy đã có các doanh nghiệp giảm giá cước, tuy nhiên, vẫn có một số doanh nghiệp chây ì chưa giảm giá, quan điểm của Ông về vấn đề này như thế nào?

Thị trường vận tải hiện nay là thị trường có sự cạnh tranh cao, các đơn vị kinh doanh vận tải không chỉ cạnh tranh bằng giá cước vận tải mà còn trên nhiều tiêu chí khác như chất lượng dịch vụ, an toàn....

Theo quy định của Luật giá thì một trong những nguyên tắc quản lý giá là Nhà nước thực hiện quản lý giá theo cơ chế thị trường; tôn trọng quyền tự định giá, cạnh tranh về giá của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật. Theo quy định hiện hành tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT ngày 15/10/2014 của liên Bộ Tài chính – Bộ Giao thông vận tải hướng dẫn thực hiện giá cước vận tải bằng xe ô tô và giá dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ thì giá cước vận tải bằng xe ô tô do doanh nghiệp vận tải tự quy định và niêm yết giá, kê khai giá cước với Sở Giao thông vận tải hoặc Sở Tài chính hoặc UBND cấp huyện theo sự phân công của của UBND tỉnh.

Do đó, trong bối cảnh nhiên liệu là một yếu tố cấu thành chính của giá thành vận tải có xu hướng giảm, các đơn vị kinh doanh vận tải phải điều chỉnh giảm giá cước vận tải theo quy luật của thị trường. Trong trường hợp một số doanh nghiệp chưa giảm giá cước, cơ quan có thẩm quyền tại địa phương theo quy định tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT cần rà soát các đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô trên địa bàn, căn cứ chênh lệch giá nhiên liệu thực tế và phương án giá các đơn vị đã kê khai liền kề để yêu cầu các đơn vị kê khai lại giá cước vận tải phù hợp với xu hướng giảm giá nhiên liệu từ đầu năm 2015 đến nay, đặc biệt là những đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô đã kê khai tăng giá tại thời điểm giá xăng, dầu tăng trong những tháng đầu năm 2015 phải xem xét giảm ngay. Trường hợp những đơn vị này cố tình chây ì không giảm giá cước, để đảm bảo minh bạch, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra ngay, xử lý nghiêm theo quy định và công bố công khai để toàn xã hội và người tiêu dùng biết.

Vừa qua, một số thông tin cho rằng quy định về quản lý cước vận tải tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT ngày 15/10/2014 của liên Bộ Tài chính – Bộ Giao thông vận tải có một số bất cập như không quy định khi nào được tăng, khi nào được giảm giá, không quy định tỷ lệ nhiên liệu chiếm bao nhiêu % trong giá thành vận tải?

Như đã phân tích trên đây, thị trường vận tải là thị trường có tính cạnh tranh cao. Theo quy định của Luật Giá thì Nhà nước thực hiện quản lý giá theo cơ chế thị trường; tôn trọng quyền tự định giá, cạnh tranh về giá của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, Nhà nước thực hiện điều tiết giá theo quy định của Luật Giá để bình ổn giá; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, người tiêu dùng và lợi ích của Nhà nước. Luật Giá cũng quy định tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh có quyền điều chỉnh giá hàng hóa, dịch vụ do mình sản xuất, kinh doanh phù hợp với biến động của yếu tố hình thành giá. Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT ngày 15/10/2014 của liên Bộ Tài chính – Bộ Giao thông vận tải cũng được xây dựng dựa trên các nguyên tắc trên.

Chi phí nhiêu liệu là một trong các chi phí cấu thành giá thành vận tải, còn lại các chi phí khác như khấu hao, nhân công, bến bãi... tỷ lệ cơ cấu các khoản chi phí trong giá thành phụ thuộc vào quy mô của từng đơn vị, loại hình vận tải, loại xe..., do đó, liên Bộ không quy định cụ thể tỷ trọng chi phí nhiên liệu tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT. Theo đó, giá cước vận tải bằng xe ô tô, do doanh nghiệp vận tải tự quy định và kê khai giá cước, niêm yết giá theo quy định.

Trong đó, để tạo điều kiện cho các đơn vị điều chỉnh giá cước linh hoạt, phù hợp với tín hiệu của thị trường, Thông tư liên tịch đã quy định trong trường hợp tăng, giảm giá so với mức giá đã kê khai liền kề trước đó trong phạm vi 3% so với mức giá đã kê khai liền kề trước đó, đơn vị không phải thực hiện kê khai lại mà chỉ phải gửi thông báo bằng văn bản về mức giá điều chỉnh cho cơ quan tiếp nhận văn bản kê khai giá trước khi áp dụng giá mới.

Như vậy, quy định như trên là thể hiện rõ quan điểm Nhà nước tôn trọng quyền tự định giá của doanh nghiệp, các đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô định giá theo cơ chế thị trường, Nhà nước giám sát thông qua kê khai, niêm yết giá của các đơn vị.

Thưa Ông, trong trường hợp cơ quan có thẩm quyền có văn bản yêu cầu các đơn vị vận tải kê khai giảm giá mà các đơn vị này vẫn cố tình chây ì thì cơ quan có thẩm quyền sẽ xử lý như thế nào?

Theo quy định hiện hành tại Thông tư liên tịch số 152/2014/TTLT-BTC-BGTVT thì các đơn vị kinh doanh vận tải thực hiện niêm yết giá và kê khai giá với cơ quan có thẩm quyền tại địa phương.

Với trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá của Bộ Tài chính và chức năng quản lý giá chuyên ngành giao thông vận tải của Bộ Giao thông vận tải, liên Bộ Tài chính – Bộ Giao thông vận tải luôn phối hợp chặt chẽ và thường xuyên giám sát tình hình triển khai tại các địa phương và cũng đã yêu cầu các địa phương tiếp tục tăng cường quản lý, bình ổn giá trên địa bàn, trong đó có việc yêu cầu và giám sát chặt chẽ việc kê khai giảm giá cước đối với dịch vụ vận tải bằng xe ô tô.

Theo đó, cơ quan có thẩm quyền tại địa phương cần tăng cường công tác quản lý và kiểm tra giá trên địa bàn, rà soát các đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô trên địa bàn, căn cứ chênh lệch giá nhiên liệu thực tế và phương án giá các đơn vị đã kê khai liền kề để xem xét có văn bản yêu cầu các đơn vị kê khai lại giá cước vận tải phù hợp với xu hướng giảm giá nhiên liệu từ đầu năm 2015 đến nay (nhất là các đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô đã kê khai tăng giá trong những tháng đầu năm 2015). Trường hợp đơn vị không kê khai theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền sẽ bị xử lý theo quy định tại Nghị định số 109/2013/NĐ-CP ngày 24/09/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý giá, phí, lệ phí, hóa đơn và công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để toàn xã hội và người tiêu dùng biết.

Bộ Tài chính thường xuyên theo dõi, giám sát và đôn đốc các cơ quan chức năng trong việc quản lý giá chuyên ngành trên địa bàn theo phân công, phân cấp và qua theo dõi cho thấy, hiện nay, các Sở Tài chính, Sở Giao thông vận tải đang triển khai rà soát, giám sát kê khai giá của đơn vị kinh doanh vận tải. Một số địa phương cơ quan quản lý giá đã có các văn bản yêu cầu các đơn vị vận tải tính toán kê khai lại giá cước phù hợp với biến động giảm của chi phí nhiên liệu, trường hợp không kê khai sẽ bị xử phạt theo quy định.

Trân trọng cảm ơn cuộc trao đổi của Ông!