Phóng viên: Xin bà cho biết, việc quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) năm nay có gì khác so với trước đây?

Bà Tạ Thị Phương Lan: Việc quyết toán thuế TNCN đã được thực hiện hàng năm, từ năm 2009 đến nay. Để tạo các điều kiện thuận lợi cho việc quyết toán thuế 2015, Tổng cục Thuế đã có Công văn số: 801/TCT- TNCN về việc hướng dẫn quyết toán thuế TNCN năm 2015 và cấp MST NPT. Trong đó có hướng dẫn cụ thể một số nội dung và đã đáp ứng được phần lớn các vướng mắc của doanh nghiệp.

Ví dụ như trong vấn đề ủy quyền quyết toán, năm 2015 đã có chủ trương mở rộng đối tượng được ủy quyền quyết toán để tránh tình trạng cá nhân phải trực tiếp đi quyết toán tại cơ quan thuế.

Với chủ trương trên, năm 2015 giảm được 99% đối tượng trực tiếp đi quyết toán thuế, chỉ còn 1% phải trực tiếp quyết toán tại cơ quan thuế. Đây được đánh giá là một bước tiến lớn, tạo thuận lợi hơn cho người dân, vừa giảm thủ tục cho người nộp thuế vừa giảm ách tắc.

Ngoài ra, tại công văn này cũng có nhiều hướng dẫn về những đối tượng không phải quyết toán thuế năm 2015.

Thực trạng tắc nghẽn do quá tải lượng hồ sơ nộp thuế đã xảy ra nhiều năm nay. Năm 2015, cơ quan thuế đã có những giải pháp cụ thể như thế nào để khắc phục thưa bà?

Mặc dù theo quy định, có 90 ngày để quyết toán thuế thu nhập cá nhân, tuy nhiên mọi năm luôn có tình trạng quá tải do người nộp thuế quá đông vào thời hạn chót. Thường thì rơi hai tuần cuối của tháng 3, lượng người nộp thuế tập trung rất nhiều.

Để giải quyết vấn đề này, ngành Thuế đã có chỉ đạo tới các chi cục thuế thực hiện các giải pháp khắc phục. Trong đó, chú trọng việc tổ chức tuần lễ hỗ trợ, tháng hỗ trợ…trong thời gian đó sẽ tăng cường cán bộ tại nơi tiếp nhận hồ sơ và đối với doanh nghiệp có số lượng lao động lớn. Thậm chí, một số Cục thuế còn cử cán bộ xuống trụ sở doanh nghiệp để hướng dẫn doanh nghiệp sử dụng các ứng dụng hỗ trợ kê khai và trực tiếp gửi hồ sơ điện tử.

Ngoài ra, riêng đối với địa bàn có nhiều DN nước ngoài, chúng tôi cũng có chỉ đạo phải có nhóm hỗ trợ riêng đối với các đối tượng này.

Thưa bà, trên thực tế, vẫn còn một số trường hợp cá nhận lợi dụng quy định về trường hợp giảm trừ gia cảnh để gian lận. Ngành Thuế có giải pháp gì về vấn đề này?

Chúng tôi đã có quy định rõ người nộp thuế phải cung cấp đầy đủ thông tin của người phụ thuộc để phục vụ cho công tác quản lý. Tuy nhiên vẫn có những trường hợp lợi dụng và cố tình không khai nhận những thông tin của người phụ thuộc…Những trường hợp này được đưa vào diện không có lý do chính đáng, hợp lý và sẽ bị xử lý theo hình thức không cung cấp thông tin.

Có ý kiến cho rằng, các quy định trong chính sách về việc cấp mã số thuế cho người phụ thuộc có nhiều vướng mắc và trường hợp không được cấp mã số thuế thì không được giảm trừ gia cảnh, bà giải thích như thế nào về vấn đề này?

Thông tư số 111/2013/TT-BTC đã quy định rõ, ngành Thuế sẽ thực hiện cấp MST cho người phụ thuộc khi họ đăng ký giảm trừ gia cảnh và có đầy đủ thông tin về Giấy khai sinh, CMND của người phụ thuộc. Nhưng trên thực tế có những trường hợp không có CMND như số người già, trẻ em khai sinh tại nước ngoài và không được cấp CMND như người tàn tật, người đang thi hành án....

Những trường hợp này, chúng tôi có thể chấp nhận việc không có mã số thuế vẫn được giảm trừ nếu theo hồ sơ chứng minh người phụ thuộc đảm bảo là người phụ thuộc. Riêng đối với trường hợp khai sinh ở nước ngoài, Tổng cục Thuế vẫn chấp nhận dùng giấy khai sinh tại nước ngoài.

Như vậy, không có việc không có mã số thuế thì không được tính giảm trừ gia cảnh. Bởi vì giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc còn phụ thuộc vào rất nhiều hồ sơ khác như hồ sơ chứng minh người phụ thuộc, việc cơ quan thuế cấp mã số thuế là vấn đề ở khía cạnh quản lý khác.

Liên quan đến các mức phạt khi vi phạm quy định về nộp thuế, theo bà, mức phạt hiện nay liệu đã đủ răn đe và ngăn chặn được tình trạng nộp thuế chậm chưa?

Phạt chậm nộp hồ sơ không quan trọng bằng việc phạt trốn thuế. Nhất là đối với thuế thu nhập cá nhân, đối với những trường hợp hồ sơ chỉ phát sinh số thuế được hoàn thì chúng tôi không phạt, chỉ những trường hợp nộp thêm chúng tôi mới quyết định phạt.

Bên cạnh đó, mức phát hiện hành không chỉ phạt hành chính, mà còn phạt đến 20% tiền thuế chậm và tiền thuế trốn lậu… Chính vì vậy, tôi cho rằng mức phạt này đã là khá cao để răn đe rồi.

Xin bà cho biết, khi nào mới triển khai hoàn toàn việc nộp thuế, hoàn thuế và khai thuế qua điện tử?

Theo Nghị quyết 36A của Chính phủ thì chắc chắn hết năm 2017 chúng tôi sẽ phải thực hiện chính phủ điện tử.

Hiện nay, chúng tôi đã triển khai nộp và hoàn trực tiếp vào tài khoản, chỉ còn có khai thuế điện tử đang trong quá trình nghiên cứu và đề án đang được thực hiện thí điểm.

Mấy năm qua, Bộ Tài chính đang triển khai cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng, mặc dù nói là triển khai cho doanh nghiệp nhưng 99% cá nhân lại đang nằm trong doanh nghiệp. Chỉ còn nhóm 1% là chưa thực hiện. Đến năm 2017 sẽ thực hiện 100% theo đúng lộ trình.

Xin cảm ơn bà!