Mục đích của việc thành lập Quỹ bảo vệ nhà đầu tư là để bồi thường thiệt hại cho nhà đầu tư khi công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ có sai sót về mặt kỹ thuật. Về nguyên tắc, Quỹ bảo vệ nhà đầu tư được trích lập từ chi phí trước thuế của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ.

Trong thời gian qua Bộ Tài chính đã tiến hành khảo sát tại các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán về việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán hoặc trích lập Quỹ bảo vệ nhà đầu tư do sai sót kỹ thuật theo quy định tại Luật Chứng khoán. Kết quả khảo sát cho thấy: Cho đến nay các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đều chưa thực hiện trích lập Quỹ bảo vệ nhà đầu tư để đền bù do sự cố kỹ thuật và sơ suất của nhân viên trong công ty do chưa có quy định về cơ chế trích lập quỹ, và chưa có quy định về cơ chế sử dụng quỹ.

Đối với việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, hiện tại mới chỉ có 4 công ty bảo hiểm ở Việt Nam (đều là công ty bảo hiểm nước ngoài) triển khai loại hình sản phẩm bảo hiểm này. Đến nay, mới chỉ có 2 công ty chứng khoán (trên tổng số 91 công ty chứng khoán và 41 công ty quản lý quỹ) mua sản phẩm bảo hiểm này.

Như vậy thực tế cho thấy việc bồi thường thiệt hại cho nhà đầu tư (nếu có) do sự cố kỹ thuật chủ yếu do các công tư chứng khoán, công ty quản lý quỹ tự thỏa thuận với nhà đầu tư và tính vào chi phí hoạt động của năm phát sinh, chưa có cơ chế dự phòng để đảm bảo công ty có nguồn bồi thường khi có sai sót kỹ thuật xảy ra. Nếu sai sót về mặt kỹ thuật xảy ra thường xuyên, giá trị bồi thường lớn thì công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ sẽ không có dự phòng để chi trả.

Theo Bộ Tài chính, xuất phát từ thực tế hoạt động của thị trường chứng khoán thì việc thành lập Quỹ bảo vệ nhà đầu tư tại công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ nhằm bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư trong trường hợp công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ có sai sót về mặt kỹ thuật là cần thiết. Việc thành lập Quỹ bảo vệ nhà đầu tư vừa tuân thủ quy định của Luật Chứng khoán, vừa đáp ứng được nhu cầu của nhà đầu tư khi tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Trích lập Quỹ 5% doanh thu

Tại dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất mức trích lập Quỹ như sau: Đối với công ty chứng khoán, số tiền trích Quỹ tối đa bằng 5% doanh thu hoạt động môi giới hàng năm của Công ty. Công ty chứng khoán không thực hiện trích Quỹ khi số dư Quỹ bằng 10% vốn điều lệ.

Đối với công ty quản lý quỹ, số tiền trích Quỹ tối đa bằng 5% doanh thu từ hoạt động quản lý quỹ, công ty đầu tư chứng khoán và quản lý danh mục đầu tư hàng năm của Công ty. Công ty quản lý quỹ không thực hiện trích khi số dư bằng 10% vốn điều lệ.

Theo dự thảo, Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ quyết định mức trích nộp Quỹ  cụ thể hàng năm.

Về thời hạn trích Quỹ, theo Bộ Tài chính, chậm nhất vào ngày 31/3 hàng năm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ phải thực hiện trích Quỹ.