Bội chi ngân sách ước bằng 3,6% GDP

Tại phiên họp sáng ngày 22/10 của Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã trình bày Báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025, kế hoạch tài chính-ngân sách nhà nước 03 năm 2025-2027.

Theo báo cáo, năm 2024, dự toán thu ngân sách nhà nước là 1.700,99 nghìn tỷ đồng, thực hiện 9 tháng đạt 85,1% dự toán, tăng 17,9% so cùng kỳ năm 2023. Cả năm ước đạt 1.873,3 nghìn tỷ đồng, vượt 172,3 nghìn tỷ đồng, tăng 10,1% so dự toán; tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước khoảng 16,5% GDP dự toán, trong đó từ thuế, phí đạt 13,1% GDP.

Chính phủ đánh giá, các lĩnh vực thu ngân sách nhà nước đều cơ bản ước đạt và vượt dự toán giao. Trong đó, thu nội địa ước đạt 1.572,7 nghìn tỷ đồng, vượt 8,9% so dự toán; Thu từ dầu thô đạt 59,3 nghìn tỷ đồng, vượt 28,9% so dự toán; Thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 235,2 nghìn tỷ đồng, vượt 15,3% so dự toán. Số thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất được miễn, giảm, gia hạn ước khoảng 189,6 nghìn tỷ đồng, góp phần tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Về chi ngân sách nhà nước, dự toán chi là 2.119,4 nghìn tỷ đồng; thực hiện 9 tháng đạt 59,3%. Ước cả năm đạt 2.281,7 nghìn tỷ đồng, tăng 7,7% so dự toán, chủ yếu từ nguồn ước vượt dự toán thu.

Với kết quả thu, chi ngân sách như trên, dự toán bội chi ngân sách nhà nước năm 2024 là 399,4 nghìn tỷ đồng, bằng 3,6% GDP. Ước bội chi cả năm khoảng 389,4 nghìn tỷ đồng, bằng 3,4% GDP, giảm 10 nghìn tỷ đồng so dự toán.

Để triển khai chủ trương hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép sử dụng số tiết kiệm thêm 5% chi thường xuyên năm 2024 của cả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương cho nhiệm vụ này. Đến hết năm 2024, số kinh phí tiết kiệm chưa sử dụng hết được phép chuyển nguồn sang năm 2025 để tiếp tục thực hiện. Đồng thời, cho phép các địa phương được sử dụng khoản tiết kiệm chi này để hỗ trợ địa phương khác triển khai thực hiện. 

Ưu tiên bố trí tăng chi đầu tư phát triển

Báo cáo về dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, dự toán thu ngân sách nhà nước là 1.966,8 nghìn tỷ đồng, tăng 15,6% so với dự toán năm 2024 và tăng 5% so với ước thực hiện năm 2024, tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước đạt khoảng 16% GDP, trong đó: dự toán thu nội địa là 1.668,3 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 85% tổng thu cân đối ngân sách nhà nước, tăng khoảng 6,1% so ước thực hiện năm 2024.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, mức dự toán nêu trên là tích cực, trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội trong và ngoài nước còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thách thức.

Dự toán bội chi ngân sách nhà nước năm 2025 là 471,5 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 3,8% GDP. Đến cuối năm 2025, tỷ lệ nợ công khoảng 36 - 37% GDP, nợ Chính phủ khoảng 34 - 35% GDP, trong phạm vi được Quốc hội cho phép.

Về dự toán chi ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025, Chính phủ dự kiến bố trí đảm bảo nguyên tắc ưu tiên bố trí tăng chi đầu tư phát triển ở mức tích cực; bố trí chi trả nợ đầy đủ, đúng hạn; dự toán chi dự phòng, dự trữ quốc gia ở mức hợp lý để kịp thời xử lý các nhiệm vụ cấp bách phát sinh.

Đồng thời, bố trí đủ chi trả tiền lương khu vực công, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và các chính sách an sinh xã hội khác; bố trí chi thường xuyên triệt để tiết kiệm, ưu tiên các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, chính trị quan trọng; bố trí cho các chương trình mục tiêu quốc gia theo phê duyệt của cấp thẩm quyền; bố trí kinh phí cho các cơ quan, đơn vị đang hưởng cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù theo các nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Năm 2025, để đảm bảo chi trả tiền lương khu vực công theo lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, ngoài số cân đối bố trí từ nguồn thu ngân sách nhà nước, dự kiến sử dụng khoảng 110 nghìn tỷ đồng nguồn tích lũy cải cách tiền lương. Theo đó, dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2025 là 2.548,9 nghìn tỷ đồng.

Theo số liệu mà Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan đã báo cáo Bộ Chính trị, Quốc hội thông qua phương án cải cách tiền lương năm 2024 thì nhu cầu kinh phí để điều chỉnh lương cơ sở từ mức 1,8 triệu đồng/tháng lên 2,34 triệu đồng/tháng, hình thành quỹ thưởng, tính đủ 12 tháng trong năm 2025 tăng thêm 139 nghìn tỷ đồng.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, 2025 là năm cuối của thời kỳ ổn định ngân sách hiện hành, căn cứ nhiệm vụ chi theo phân cấp và khả năng cân đối ngân sách trung ương, Chính phủ kiến nghị bố trí dự toán số bổ sung cân đối cho ngân sách địa phương năm 2025 là 248,7 nghìn tỷ đồng; đồng thời, dự toán 14,4 nghìn tỷ đồng bổ sung cho một số địa phương có số thu cân đối ngân sách địa phương năm 2025 thấp hơn năm 2023 nhằm đảm bảo mặt bằng chi ngân sách năm 2025 của địa phương này không thấp hơn dự toán năm 2023.

Theo đó, dự toán chi đầu tư phát triển 790,7 nghìn tỷ đồng, chiếm 31% tổng chi ngân sách nhà nước; loại trừ tăng chi tiền lương, thì đạt trên 33%, là mức rất tích cực; 14,4 nghìn tỷ đồng để bổ sung cho một số địa phương có số thu cân đối ngân sách địa phương năm 2025 thấp hơn năm 2023 - năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách; Dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương là 726 nghìn tỷ đồng.

Sau khi đảm bảo chi trả tiền lương và các chính sách xã hội đã ban hành, thì tăng khoảng 53 nghìn tỷ đồng so với dự toán năm 2024, chỉ đảm bảo một phần nhu cầu đề xuất tăng chi của các bộ, cơ quan...