Tổng quan nghiên cứu về quyết định sử dụng, thuê ngoài dịch vụ logistics

Tăng Minh Hưởng, Trần Thị Mỹ Hằng

Bài viết đề cập đến một chủ đề quan trọng và ngày càng được quan tâm trong lĩnh vực logistics: Quyết định sử dụng và thuê ngoài dịch vụ logistics. Bằng cách xem xét các công trình nghiên cứu từ năm 2010 đến 2023, bài viết cung cấp cái nhìn tổng quát về lĩnh vực này thông qua việc phân tích 72 bài viết được chọn lọc từ các cơ sở dữ liệu uy tín như EBSCO, Google Scholar, Web of Science và Scopus. Mục tiêu chính của nghiên cứu này là đánh giá và tổng hợp các nghiên cứu trước đây về quyết định thuê ngoài logistics, tập trung vào nội dung, phương pháp luận, và các lý thuyết nền tảng, từ đó, xác định được những khoảng trống trong nghiên cứu hiện tại, đồng thời cung cấp cái nhìn sâu sắc và hướng dẫn cho các nghiên cứu tương lai. Bài viết không chỉ là nguồn tài nguyên quan trọng cho các học giả và nhà nghiên cứu, mà còn hỗ trợ các nhà quản lý và doanh nghiệp trong việc hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định thuê ngoài dịch vụ logistics.

Giới thiệu

Trong bối cảnh kinh doanh hiện đại, quyết định thuê ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ logistics đã trở thành một chiến lược quan trọng mà các tổ chức và doanh nghiệp đang theo đuổi. Quá trình quyết định mua hàng trong một tổ chức không chỉ bao gồm việc xác định nhu cầu và yêu cầu cụ thể, mà còn bao gồm tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, và đàm phán điều khoản. Nghiên cứu của Hanaysha và cộng sự (2021) đã chỉ ra, quá trình này đòi hỏi sự tham gia của nhiều bộ phận và người quyết định, cùng với sự tuân thủ các quy trình và chuẩn mực cụ thể (Hanaysha và công sự, 2021).

Mặt khác, theo định nghĩa của các học giả như Elmuti (2003), Jennings (2002) và Quinn (2000), thuê ngoài không chỉ là tìm kiếm nguồn cung ứng bên ngoài để thực hiện các công việc, mà còn bao gồm việc sử dụng nguồn lực bên ngoài cho tất cả các hoạt động cần thiết cho sự tồn tại của doanh nghiệp mà không phải là hoạt động cốt lõi (Elmuti, 2003; Jennings, 2002; Quinn, 2000).

Từ những quan điểm này, có thể thấy, ngành logistics đang phát triển mạnh mẽ và nhu cầu thuê ngoài dịch vụ logistics đang ngày càng tăng. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc nghiên cứu sâu rộng hơn nữa về chủ đề này, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện và hữu ích cho các nhà nghiên cứu, các cá nhân quan tâm về các nghiên cứu thuê ngoài dịch vụ logistics.

Phương pháp nghiên cứu

Đánh giá tài liệu có hệ thống là quá trình xác định các bài báo và phân tích để đưa ra kết luận, đồng thời xác định khoảng trống cho các cơ hội nghiên cứu trong tương lai (Denyer và Tranfield, 2009). Việc xem xét tài liệu trong nghiên cứu này được thực hiện theo các bước sau:

- Bước 1: Khảo sát phạm vi điều tra trong khoảng thời gian từ 2010-2023.

- Bước 2: Thu thập dữ liệu từ các bài viết từ cơ sở dữ liệu EBSCO, Google Scholar, Web of Science (WoS) và Scopus.

- Bước 3: Từ các cơ sở dữ liệu trên, tập trung tìm kiếm các từ khóa chủ yếu như: “logistics service provider”, “logistics service provider selection”, “logistics partner outsourcing”, “logistics service”, “logistics outsourcing”, “third party logistics provider”...

- Bước 4: Loại trừ các bài viết không thuộc lĩnh vực chủ đề, còn các bài báo liên quan đến đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ logistics được giữ lại. Danh sách này đã được hoàn thiện hơn nữa bằng cách giữ lại các bài viết được xuất bản trong thời gian 2010-2023.

- Bước 5: Ở bước cuối cùng này, xác định rõ những khoảng trống nghiên cứu, những phát hiện và phương hướng cho công việc trong tương lai.

Tổng cộng có 72 bài viết về logistics outsourcing được xuất bản trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2023. Số lượng bài viết nhiều nhất (8) được xuất bản vào năm 2015 và 2019, tiếp theo là 7 bài vào năm 2014 và 2018. Một số bài viết nổi bật về thuê ngoài dịch vụ logistics được các tạp chí khoa học công bố giai đoạn 2010-2023 được thể hiện trong Bảng 1.

Bảng 1: Một số tạp chí khoa học công bố bài viết về thuê ngoài dịch vụ logistics trong giai đoạn 2010-2023

Năm

Tạp chí

Số bài báo xuất bản

2010

Environmental Research Journal

1

2010

International Journal of Physical Distribution & LogisticsManagement

1

2010, 2012

International Journal of Production Economics

2

2010, 2012, 2017

Journal of Modelling in Management

3

2011

International Journal of Applied Logistics

1

2011

Management Research Review

1

2011, 2015

Expert System with Application

5

2012

Computers & Operations Research

1

2012, 2015

International Journal of Production Research

2

2013

International Journal of Business Excellence

1

2013, 2020

International Journal of Logistic Systems and Management

2

2013, 2020

International Journal of Logistics Research & Applications

2

2013

Journal of Manufacturing Technology Management

1

2013, 2015, 2018

Benchmarking: An International Journal

4

2014

Engineering Economics

1

2014

Journal of Industrial Engineering

1

2014

Journal of Military and Information Science

1

2014, 2019, 2020

Computers & Industrial Engineering

3

2015

International Journal of Shipping and Transport Logistics

1

2015

Journal of Cleaner Production

2

2016

Journal of Testing and Evaluation

1

2017

The International Journal of Advanced Manufacturing Technology

1

2017

Transport

1

2017, 2019

Sustainability

2

2018

Technological and Economic Development of Economy

1

2018

Applied Soft Computing

2

2019

International Journal of Integrated Supply Management

1

2019

Neural Computing and Applications

1

2019

International Journal of Environmental Research and Public health

1

2020

Environment, Development and Sustainability

1

2020

Gazi University Journal of Science

1

2021

Advanced Engineering Informatics

1

2021

Electronic Commerce Research and Applications

1

2021

Applied Soft Computing

1

2022

International Journal of Logistics Systems and Management

1

2023

Expert Systems with Applications

1

2023

International Journal of Management Science and Engineering Management

1

Nguồn: Nhóm tác giả tổng hợp

 

Kết quả nghiên cứu

Nghiên cứu về yếu tố tác động đến quyết định thuê ngoài dịch vụ logistics đã được khám phá bởi nhiều nhà nghiên cứu trước đây. Các yếu tố này bao gồm giá cả, chất lượng, độ tin cậy, linh hoạt, công nghệ, khả năng công nghệ thông tin (IT), trong đó phải kể đến những nghiên cứu tiêu biểu của F. Li và công sự (2012), Falsini và công sự (2012), và Ho và công sự (2012)... Các tiêu chí được phân thành nhiều loại như lợi ích, kiểm soát rủi ro, đặc điểm chức năng, và tiêu chuẩn nhà cung ứng, cùng với chiến lược và bền vững về môi trường và xã hội.

Các tiêu chí về bền vững môi trường và xã hội, dù ít được áp dụng, nhưng đang trở nên quan trọng do áp lực toàn cầu và nhận thức ngày càng tăng. Các tiêu chí môi trường bao gồm bảo vệ môi trường và thực hành xanh, trong khi các tiêu chí về bền vững xã hội tập trung vào giờ làm việc, môi trường làm việc, và sức khỏe nghề nghiệp. Các phương pháp đánh giá và chọn lựa nhà cung cấp, như Quyết định đa mục tiêu và nhiều biến (MCDM), AHP, và TOPSIS, được sử dụng rộng rãi. Các nghiên cứu cũng khám phá mối quan hệ phụ thuộc giữa các tiêu chí qua DEMATEL và biến thể mờ của nó. Các nghiên cứu này cũng đưa ra đề xuất cho tương lai là các nhà nghiên cứu nên tích hợp nhiều tiêu chí môi trường và xã hội vào quyết định thuê ngoài dịch vụ logistics. để thúc đẩy phát triển bền vững.

Từ lược khảo các nghiên cứu liên quan cho thấy, có sự khác biệt đáng kể giữa các nghiên cứu trong việc chứng minh sự tác động các nhân tố đến quyết định thuê ngoài. Nguyên nhân là do mỗi tác giả sử dụng các lý thuyết nền khác nhau cho nghiên cứu của mình hoặc lược khảo từ các nghiên cứu thực nghiệm. Tuy nhiên, đa phần các nghiên cứu đều dựa trên nền tảng ba lý thuyết chính là lý thuyết về chi phí giao dịch (TCE), quan điểm dựa trên nguồn lực (RBV) và lý thuyết năng lực cốt lõi (CCT). Do đó, mỗi nghiên cứu thường chỉ có thể giải thích một hoặc một vài nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thuê ngoài của DN, và chưa khái quát một cách đầy đủ các nhân tố ảnh hưởng đến thuê ngoài.

Kết luận

Các nghiên cứu đã công bố trên thế giới đã cho thấy những nghiên cứu trước đây tập trung chủ yếu vào các đánh giá các yếu tố tác động đến quyết định lựa chọn thuê ngoài dịch vụ logistics ở khu vực quốc gia, thành phố cụ thể, hay lĩnh vực cụ thể như dược phẩm, xây dựng... Do sự khác biệt về văn hóa, đặc thù kinh tế, thu nhập nên các nghiên cứu trước đây đều cho thấy các yếu tố tác động tới việc sử dụng dịch vụ logistics ở các quốc gia này có nhiều điểm khác biệt và không thể sử dụng các yếu tố tác động tới việc sử dụng dịch vụ logistics ở các quốc gia phát triển để phân tích ở các nước đang phát triển như Việt Nam.

Từ đó có thể thấy, khoảng trống trong nghiên cứu hiện nay là còn thiếu các nghiên cứu định lượng về những yếu tố tác động tới quyết định sử dụng dịch vụ logistics, đặc biệt là dịch vụ logistics chuỗi lạnh ở các quốc gia đang có nền kinh tế chuyển đổi mạnh mẽ như Việt Nam. Bên cạnh đó, thiếu các nghiên cứu đánh giá tác động của các biến mới như: eWom (thông tin từ miệng điện tử), môi trường, phát triển bền vững tới sự lựa chọn dịch vụ logistics. Ngoài ra, chưa có nghiên cứu về sự lựa chọn dịch vụ logistics của ngành nghề cụ thể như nông sản.

Tài liệu tham khảo:

  1. Denyer, D., & Tranfield, D. (2009), The Sage Handbook of Organizational Research Methods. Sage Publications Ltd, London;
  2. Elmuti, D. (2003), The perceived impact of outsourcing on organizational performance. American Journal of Business, 18(2), 33–41;
  3. Jennings, D. (2002), Strategic sourcing: benefits, problems and a contextual model. Management Decision, 40(1), 26–34;
  4. Quinn, J. B. (2000), Outsourcing Innovation: The New Engine of Growth. Sloan Management Review, 41(3), 13–29.
Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 5/2024