Khối lượng vốn lớn chưa từng có

Kể từ 1/7/2025, sau khi mở rộng địa giới hành chính, TP. Hồ Chí Minh được giao kế hoạch đầu tư công lên tới 155.993 tỷ đồng cho 6.811 dự án. Trong đó, tổng mức vốn do Thủ tướng giao là 118.948 tỷ đồng và dự phòng chưa phân bổ chi tiết là 2.780 tỷ đồng. Đây là số vốn đầu tư công lớn nhất từ trước đến nay được giao cho một địa phương, phản ánh vai trò trung tâm kinh tế - tài chính hàng đầu cả nước của Thành phố.

So với cùng kỳ năm 2024, tình hình giải ngân năm nay đã cải thiện rõ rệt. Nếu như trong năm 2024, tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 4,1% do vướng mắc giải phóng mặt bằng và thủ tục hành chính chậm chạp, thì năm nay, tiến độ đã được đẩy mạnh, giúp Thành phố rút tên ra khỏi nhóm địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp.

Đầu tư công là nguồn vốn quan trọng, có tính dẫn dắt, kích hoạt các nguồn lực xã hội. Thành phố đặt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025, trong đó ưu tiên các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm.

Để đạt mục tiêu này, trung bình mỗi tháng từ nay đến cuối năm, Thành phố cần giải ngân trên 10% tổng vốn - đây có thể coi là một thách thức không nhỏ.

Trong số 35 dự án trọng điểm được Thành phố dồn nguồn lực, có 28 dự án chuyển tiếp từ 3 địa phương sau hợp nhất. Một số dự án có tổng vốn giải ngân rất lớn gồm: Nạo vét, cải tạo rạch Văn Thánh và hạ tầng liên quan với 6.475 tỷ đồng; Mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1, khoảng 9.611 tỷ đồng; Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 22 với 6.234 tỷ đồng; Nâng cấp đường trục Bắc - Nam, 3.596 tỷ đồng; Tuyến đường nối vào cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, 1.172 tỷ đồng; Cầu Phước An, 1.086 tỷ đồng.

Tổng cộng, từ nay đến cuối năm, Thành phố dự kiến giải ngân thêm 58.623 tỷ đồng, tương đương 49% vốn Thủ tướng giao và 82% phần vốn còn lại cần hoàn tất trong 6 tháng cuối năm.

Giải pháp thúc đẩy tiến độ

Nhằm đạt được các mục tiêu đề ra, UBND TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra hàng loạt giải pháp:

Thứ nhất, tăng cường kỷ luật, kỷ cương: Các sở, ngành và địa phương phải rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, tăng cường đôn đốc tiến độ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân; xử lý nghiêm trường hợp trì trệ do nguyên nhân chủ quan.

Thứ hai, điều chuyển vốn linh hoạt: Vốn từ các dự án chậm triển khai sẽ được chuyển sang dự án có khả năng giải ngân nhanh, tránh tình trạng “tiền nằm chờ dự án”.

Thứ ba, theo dõi tiến độ thường xuyên: Các tổ công tác, ban chỉ đạo được kiện toàn để kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh.

Chính quyền Thành phố cũng đang yêu cầu các Sở, ban, ngành và UBND cấp xã, phường, thị trấn khẩn trương rà soát và đề xuất danh mục dự án đầu tư công năm 2026, hạn cuối nộp về Sở Tài chính trước ngày 31/8/2025. Nguyên tắc phân bổ vốn cho năm sau sẽ ưu tiên cho dự án đang triển khai, xử lý nợ đầu tư công (kể cả vốn đối ứng và ODA), tiếp sau đó là dự án khởi công mới.

Kỳ vọng bứt phá và hướng đến phát triển bền vững sau hợp nhất

Hồ Chí Minh đang đứng trước thử thách lớn, vừa quản lý khối lượng vốn đầu tư công kỷ lục, vừa phải bảo đảm tiến độ và hiệu quả để tạo động lực tăng trưởng. Những kết quả tích cực trong 7 tháng đầu năm 2025 cho thấy quyết tâm của Thành phố trong việc khắc phục những hạn chế nhiều năm qua.

Việc hợp nhất 3 địa phương đã mở ra cơ hội quy hoạch đồng bộ về hạ tầng, giao thông, logistics và các ngành dịch vụ hỗ trợ. Tuy nhiên, để biến cơ hội thành hiện thực, việc giải ngân nhanh, đúng tiến độ và hiệu quả là điều kiện then chốt.

Nếu TP. Hồ Chí Minh giải ngân hết số vốn được giao, không chỉ GRDP của Thành phố đạt 8,5% trong năm 2025, mà còn tạo cú hích quan trọng cho tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam Bộ, góp phần duy trì vai trò đầu tàu của Thành phố đối với nền kinh tế cả nước.

Song hành với giải ngân vốn, Thành phố nên lựa chọn dự án mới phải gắn với định hướng phát triển bền vững: từ cao tốc, cảng biển, trường học, bệnh viện cho đến các công trình hạ tầng số, năng lượng và môi trường. Điều này sẽ giúp Thành phố không chỉ giải quyết nhu cầu trước mắt, mà còn chuẩn bị nền tảng cho các giai đoạn phát triển tiếp theo.

Từ vốn công đến vốn tư: Khả năng lan tỏa

Điều đáng chú ý là, khi giải ngân đầu tư công được thực hiện quyết liệt, hiệu quả thực tế tạo ra sẽ không dừng lại ở việc cải thiện hạ tầng, mà còn tạo “lực kéo” mạnh mẽ để thu hút nguồn vốn tư nhân. Các nghiên cứu kinh tế phát triển chỉ ra rằng, đầu tư công vào hạ tầng giao thông, năng lượng, y tế, giáo dục… giúp giảm chi phí giao dịch, mở rộng năng lực sản xuất và từ đó nâng cao sức hấp dẫn của môi trường đầu tư.

Với TP. Hồ Chí Minh, hàng loạt dự án hạ tầng quy mô lớn như: mở rộng quốc lộ, xây cầu, cảng biển hay tuyến đường kết nối cao tốc không chỉ cải thiện lưu thông nội vùng, mà còn tạo cơ hội cho khu vực tư nhân đầu tư vào bất động sản công nghiệp, logistics, thương mại - dịch vụ. Khi hạ tầng công được hoàn thiện, chi phí vận tải và thời gian lưu thông hàng hóa giảm xuống, các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu có thêm động lực mở rộng quy mô, trong khi các nhà đầu tư nước ngoài cũng gia tăng niềm tin về tính ổn định và dài hạn của môi trường kinh doanh.

Bên cạnh đó, việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân còn mở ra cơ hội hợp tác công - tư (PPP) trong nhiều lĩnh vực, từ y tế, giáo dục đến năng lượng tái tạo. Những dự án đầu tư công lớn có thể đóng vai trò như “vốn mồi”, khuyến khích tư nhân tham gia vào các hạng mục bổ trợ, qua đó chia sẻ gánh nặng ngân sách và tăng hiệu quả sử dụng vốn xã hội.

Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, TP. Hồ Chí Minh cần đảm bảo tính minh bạch, nhất quán và ổn định trong chính sách đầu tư; đồng thời cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính. Nếu thực hiện đồng bộ, dòng vốn tư nhân sẽ không chỉ chảy vào những dự án ngắn hạn mà còn hướng đến các lĩnh vực chiến lược, tạo sự cộng hưởng giữa vốn công và vốn tư, giúp Thành phố bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn sau hợp nhất.