Ưu đãi dành cho nhà đầu tư tầm cỡ quốc tế

Đến thời điểm này, sau phiên thảo luận cuối cùng về Dự thảo Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc (Luật Đặc khu) diễn ra ngày 23/5/2018, đa số đại biểu Quốc hội đều đồng tình việc cần sớm thông qua Luật, thành lập 3 đặc khu để tạo động lực cho phát triển quốc gia. Thậm chí, một số đại biểu còn cho rằng, việc thành lập đặc khu sẽ tạo bước đột phá cho đất nước, giống như những lần đổi mới trước đây.

Không nằm ngoài dự đoán, khi Dự thảo Luật được đưa ra thảo luận tại Quốc hội, băn khoăn về các chính sách ưu đãi đầu tư tại đặc khu, đặc biệt là thuế tiêu thụ đặc biệt với kinh doanh casino hay thời hạn cho thuê đất lên tới 99 năm trong những trường hợp đặc biệt tiếp tục được nêu ra.

Trong đó, quy định cho nhà đầu tư thuê đất tối đa 99 năm - một trong những quy định được đánh giá là đột phá của Dự thảo Luật - đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Quan ngại được nêu ra là thời gian cho thuê đất quá dài này có thể sẽ mang đến những rủi ro về mặt an ninh, quốc phòng, trật tự xã hội cùng nhiều rủi ro khác.

Thực tế hiện nay, thời hạn cho thuê đất trong một số trường hợp nhất định tại các khu kinh tế đã lên tới 70 năm. Để được phép thuê đất trong thời gian này, nhà đầu tư phải đáp ứng nhiều quy định ngặt nghèo và quy trình chặt chẽ. Tại Luật Đặc khu, dù thời hạn thuê đất được nâng lên 99 năm, nhưng các nhà đầu tư vẫn phải bảo đảm tuân thủ nghiêm túc các quy định và quy trình thủ tục. Những quy định này sẽ áp dụng chung cho tất cả các nhà đầu tư trên toàn thế giới.

Ông Lưu Bình Nhưỡng, Ủy viên Thường trực Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng: “Quy định cho thuê đất lên tới 99 năm có thể coi là một tuyên bố chính sách của Việt Nam. Chính vì là một tuyên bố chính sách nên việc xem xét nó đã được giao cho Thủ tướng Chính phủ, chứ không phải giao cho Chủ tịch Đặc khu. Để được hưởng ưu đãi vượt trội theo quy định này, nhà đầu tư phải có thương hiệu lớn, có tầm ảnh hưởng toàn thế giới. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng phải có lý lịch đầy đủ, rõ ràng và có “hạnh kiểm” tốt thì mới được xem xét nhận ưu đãi. Còn nếu nhà đầu tư chỉ mang tầm cỡ quốc gia, khu vực thì chưa chắc đã được lọt vào nhóm này. 

4/10 quốc gia ASEAN áp dụng ưu đãi cho thuê đất 99 năm

Một điều không thể phủ nhận là trong suốt quá trình xây dựng Dự thảo Luật, đa số ý kiến đều bày tỏ sự đồng tình với các đề xuất đã nêu. Nhiều ý kiến còn thẳng thắn cho rằng, các chính sách kinh tế - xã hội, chính sách ưu đãi đầu tư cần phải “mạnh hơn nữa” để bảo đảm sự vượt trội, cạnh tranh so với khu vực và quốc tế.

Xuất phát từ quan điểm này, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa cho rằng, chính sách ưu đãi đầu tư, trong đó có ưu đãi về cho thuê đất cần được thực hiện nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược nước ngoài - điều mà chúng ta còn kém.

Cũng theo ông Thân, nhà đầu tư bỏ tiền ra kinh doanh thì mục tiêu quan trọng nhất là phải thu được lợi nhuận, chứ không phải lấy đất. Vì vậy, chuyện lo ngại đất đặc khu sẽ thành đất của nhà đầu tư hay công nhân lao động nước ngoài sẽ đến đó làm việc, sinh sống là suy nghĩ không thực tế, vì chúng ta còn có nhiều bộ luật khác để chế tài như các quy định về thời gian lao động, quy định về xuất nhập cảnh...

“Hiện đã có cơ chế cho doanh nghiệp thuê đất trong thời hạn 70 năm, giờ thêm 29 năm nữa là tạo ra cơ chế vượt trội. Vấn đề cần quan tâm là nhà đầu tư có đóng góp cho địa phương, có nộp thuế tốt và tuân thủ pháp luật sở tại. Ở các nước, nếu hoàn thành tốt các nghĩa vụ này, họ còn được cấp thủ tục làm công dân thường trú”, ông Thân cho biết.

Quy định cho thuê đất tối đa 99 năm thực tế đã được nhiều quốc gia nghiên cứu, áp dụng nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược. Trong khu vực châu Á hiện nay, các quốc gia có nhiều khu kinh tế đặc biệt phải kể đến Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Bangladesh, Pakistan, Philippines, Hàn Quốc, Thái Lan... Tại các quốc gia này, ban đầu, việc đưa ra các lợi ích để thu hút đầu tư, trong đó có thời gian cho thuê đất chỉ được áp dụng mức 30 năm và có cơ chế cho phép kéo dài thời gian thuê.

Tuy nhiên, theo thời gian, do nhìn thấy những lợi ích to lớn từ các đặc khu kinh tế, các quốc gia đã mạnh dạn kéo dài thời gian cho thuê đất lên 50 năm, hoặc 70 năm và thậm chí là 99 năm. Hiện trong khu vực ASEAN đã có tới 4 quốc gia áp dụng ưu đãi cho thuê đất 99 năm là Singapore, Malaysia, Brunei và Campuchia.