Theo khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt nam (VCCI), trong tình hình hiện nay, các doanh nghiệp mong muốn được vay vốn ngắn hạn với lãi suất từ 4-5%/năm nhưng không được. Hiện nhiều doanh nghiệp vẫn phải vay vốn ngắn hạn ở mức từ 7%-0,5%/năm.

Vòng quay vốn của ngân hàng giảm

Dịch Covid-19 khiến nhiều doanh nghiệp (DN) gặp khó trong sản xuất, kinh doanh, nên nhu cầu vốn không có. Điều này đã ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của ngành ngân hàng.

Thống kê báo cáo tài chính quý I/2020 của các ngân hàng cho thấy, một số nhà băng có tăng trưởng tín dụng âm như Eximbank (-3,8%), Saigonbank (-2,3%), VietinBank (-1,25%), BIDV (-1%).

Dẫu vậy, đến thời điểm hiện nay khi dịch bệnh đã được kiểm soát, tăng trưởng tín dụng vẫn thấp hơn rất nhiều so với mức tăng của cùng kỳ năm trước. Đến 29/5/2020, tổng tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế mới đạt 1,96%.

Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chia sẻ: “Qua khảo sát tại các địa phương cho thấy, có địa phương huy động được nguồn vốn lớn nhưng cho vay không nhiều và ngược lại ở các địa phương khác. Do đó, sắp tới NHNN sẽ tính tới việc điều chuyển vốn giữa các tỉnh, thành”.

Thực tế, kể từ khi nền kinh tế trở lại trạng thái bình thường mới, ngành ngân hàng liên tục tung ra các chương trình hỗ trợ khách hàng như: giảm lãi vay, cơ cấu nợ, gia hạn nợ…

Tuy nhiên, ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng, NHNN cho biết tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng tính hết tuần đầu tiên của tháng 6 giảm còn 1,93%, trong khi cuối tháng 5 tăng lên được 1,96%.

Các khách hàng hiện nay không có nhu cầu vay do sợ dịch Covid-19 đang trở lại bùng phát ở các nước. Tâm lý khách hàng không đầu tư, sản xuất trong giai đoạn này nên ngân hàng dù có muốn đẩy tăng trưởng tín dụng lên cũng rất khó.

Vốn dư thừa

Ngược lại, huy động vẫn tăng trưởng cao hơn. Cũng theo số liệu của NHNN, tính từ đầu năm đến ngày 20/5, số tiền huy động từ tổ chức kinh tế và dân cư của các ngân hàng ước đạt khoảng 162.700 tỷ đồng, bình quân đạt hơn 1.160 tỷ/ngày. Trong khi cho vay, chỉ đạt đạt khoảng 108.200 tỷ, tương đương 773 tỷ mỗi ngày. Tại nhiều địa phương, có hiện tượng dư thừa nguồn vốn, huy động nhiều hơn cho vay.

Dư thừa vốn khiến lãi suất huy động trên thị trường liên ngân hàng và các tổ chức doanh nghiệp và cư dân gần đây giảm.

Khảo sát biểu lãi suất huy động trên thị trường dân cư của một loạt các ngân hàng cho thấy, vào đầu tháng 6/2020 đã giảm từ 0,05-0,5 điểm %. Trong đó, nhóm 4 ngân hàng lớn là Agribank, Vietinbank, BIDV và Vietcombank đã hạ lãi suất cho vay từ 0,1-0,45 điểm %/năm. Hiện lãi suất các kỳ hạn từ 6-36 tháng của nhóm này chỉ còn từ 4,9%-6,5%/năm.

Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất giao dịch giữa các ngân hàng thương mại đã sát 0%, mức thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây. Chẳng hạn, lãi suất giao dịch bình quân liên ngân hàng ngày 12/6 kỳ hạn qua đêm còn 0,16%/năm, 1 tuần còn 0,26%/năm, 2 tuần còn 0,39%/năm, 1 tháng còn 0,76%/năm, 3 tháng còn 2,47%/năm, 6 tháng còn 3,24%/năm.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), cho biết tốc độ tăng trưởng tín dụng của ngân hàng đứng yên gần đây do OCB đã đụng hạn mức tín dụng mà NHNN cấp 10,5%, hiện nhà băng này đang xin thêm hạn mức cho vay.

Từ đầu năm đến nay, OCB đã cho vay ra khoảng 6.000 - 7.000 tỉ đồng, tín dụng tăng là do một số khách hàng đang làm nhà máy điện đã ký hợp đồng trước đó nên đến thời điểm giải ngân. Tuy nhiên, so với tăng trưởng tín dụng những năm trước thì năm nay có thấp hơn, trong khi đó tốc độ tăng trưởng huy động cao hơn tín dụng dẫn đến lượng vốn OCB dư nhất định.

Về điều hành lãi suất, bà Hồng cho biết, NHNN đã chỉ đạo và bám sát quá trình thực hiện của các tổ chức tín dụng trong việc cắt giảm chi phí để giảm lãi suất cho doanh nghiệp. Thực tế là có doanh nghiệp cùng quy mô, thực trạng nhưng mức lãi suất vay được hưởng là khác nhau giữa các ngân hàng, bởi vì mỗi ngân hàng xem xét dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả sức khỏe tài chính của từng ngân hàng. Song nhìn chung, mặt bằng lãi suất của Việt Nam hiện nay ở mức không cao, thậm chí còn thấp so với một số nước.

“Dựa trên diễn biến lạm phát từ đầu năm đến nay, dự báo của các cơ quan và tổ chức trong nước ở mức khoảng 3,5%, NHNN sẽ điều hành chính sách lãi suất phù hợp trong những tháng còn lại của năm theo diễn biến lạm phát”, bà Hồng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, lãnh đạo một doanh nghiệp chia sẻ, ngân hàng mong muốn tìm được khách hàng để cho vay, ngược lại doanh nghiệp cũng đang rất cần vốn để khởi động sản xuất kinh doanh hậu dịch Covid-19, nhưng lãi suất cao trong bối cảnh hiện nay chẳng ai muốn vay vốn. Các ngân hàng lớn như Agribank, Vietinbank, BIDV và Vietcombank luôn có lãi suất cho vay thấp nhất trên thị trường nhưng việc tiếp cận nguồn vốn rẻ không hề dễ dàng. 

"Ngân hàng yêu cầu doanh nghiệp phải có lịch sử tín dụng tốt, có dự án tốt, có tài sản đảm bảo, là khách hàng lâu năm. Điều này là vô cùng khó khăn đối với doanh nghiệp, bởi họ vừa "bước ra" từ cuộc đại dịch và chưa thể hoạt động bình thường trở lại", đại diện một doanh nghiệp cho hay.