"Lật tẩy" muôn vàn thủ đoạn

Cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội, mặt trận chống buôn lậu, gian lận thương mại ngày càng trở nên "nóng bỏng" khi phải đấu tranh với với muôn vàn chiêu thức "tiến hóa" của tội phạm buôn lậu. Đáng chú ý, địa bàn hoạt động của tội phạm này cũng ngày càng mở rộng, khó lường.

Trong năm 2024, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tiếp tục diễn biến phức tạp trên tất cả các tuyến, loại hình, địa bàn và cả trên không gian mạng. Đặc biệt, nổi lên tình trạng lợi dụng hình thức kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử (Shopee, Lazada, Sendo...), các mạng xã hội (Facebook, TikTok, Zalo, Youtube...) và lợi dụng hoạt động bưu chính, chuyển phát nhanh, các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để thực hiện các hành vi buôn lậu, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Cùng với đó, tình hình hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất qua biên giới vẫn diễn biến hết sức phức tạp tại 03 tuyến. Hoạt động của các băng nhóm, đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia lợi dụng chính sách đơn giản hóa các thủ tục hải quan trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, sử dụng phương thức ngụy trang, cất giấu ma túy trong túi xách cá nhân, thuốc, thực phẩm chức năng, hộp bánh kẹo, sữa, chè khô, thức ăn cho thú nuôi, bột ngũ cốc, mỹ phẩm, sáp thơm, vật dụng gia đình, thậm chí nuốt ma túy trong người…

Từ đó, ma tuý được trộn lẫn trong hàng hóa ký gửi, chuyển phát nhanh, hàng thuộc diện quà biếu phi mậu dịch gửi từ các quốc gia thuộc châu Âu (Đức, Hà Lan, Tiệp Khắc, Thổ Nhĩ Kỳ, Bỉ), Canada, châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc…), châu Mỹ và châu Úc… về Việt Nam chủ yếu qua đường hàng không, tiếp đó tiêu thụ trong nội địa hoặc trung truyển đi nước thứ ba hoặc ngược lại. Bên cạnh đó, tiền chất nhập khẩu cũng tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng, sử dụng điều chế, sản xuất trái phép ma túy.

Trước "trăm phương ngàn kế" của tội phạm buôn lậu, lực lượng hải quan đã chủ động đấu tranh, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng khác để "chặn đứng" dòng chảy buôn lậu. Công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là phòng chống mua bán, vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới thời gian qua đã phát huy hiệu quả, góp phần bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia, an ninh an toàn cộng đồng.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2024, ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 17.998 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 31.351 tỷ đồng, tăng 12,54% về số vụ và tăng 151,30% về trị giá hàng hoá vi phạm. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước 893,21 tỷ đồng, tăng 79,4% so với cùng kỳ 2023. Cơ quan hải quan đã chủ trì đấu tranh, bắt giữ nhiều chuyên án, vụ việc có quy mô lớn, tính chất phức tạp, khởi tố 27 vụ , chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 173 vụ.

Riêng công tác đấu tranh phòng chống ma túy, trong năm 2024, ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 293 vụ/355 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 110 vụ. Tang vật thu được gồm 2.278,75 kg ma tuý các loại.

Đặc biệt, cơ quan hải quan đã chủ trì, phối hợp đấu tranh thành công nhiều chuyên án liên quan đến buôn bán, vận chuyển trái phép ma túy, triệt phá thành công các đường dây buôn bán, vận chuyển ma túy có quy mô lớn liên quan đến nhiều tỉnh, thành trên cả nước, bắt giữ được đối tượng chủ mưu, cầm đầu, bao gồm cả người Việt Nam và người nước ngoài. Điển hình phải kể đến vụ việc ngày 16/02/2024 khi Chi cục Hải quan Cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài đã phối hợp với PC04 - Công an TP. Hà Nội kiểm tra, bắt giữ đối tượng Nguyễn Tuấn Quang Anh vận chuyển trái phép 17,9 kg ma túy MDMA (thuốc lắc) từ Tân Ban Nha về Việt Nam. Vụ việc đã được chuyển PC04- Công an TP. Hà Nội khởi tố, điều tra theo thẩm quyền.

Hay như vụ việc ngày 28/02/2024, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài, PC04 – Công an TP. Hà Nội phối hợp với Công an TP. Hải Phòng bắt giữ Nguyễn Văn Tới và Nguyễn Thị Thanh Hương - là các đối tượng nhận 02 kiện hàng qua dịch vụ chuyển phát nhanh. Quá trình kiểm tra phát hiện 02 kiện hàng bên trong nghi vấn chứa 17904,75 gam ma tuý MDMA được chuyển từ Séc về Nội Bài, Việt Nam.

Tận dụng tối đa thế mạnh của khoa học công nghệ

Xác định tình hình buôn lậu, gian lận thương mại sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo toàn Ngành tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp để ngăn chặn và chủ động phát hiện, bắt giữ, xử lý các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trong năm 2025.

Theo đó, ngành Hải quan tập trung tổ chức, sắp xếp lại bộ máy các đơn vị trong ngành Hải quan. Trong đó, thực hiện sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị chuyên trách thực hiện nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu theo hướng theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, chính quy, chuyên nghiệp trong tình hình mới. Đồng thời, tăng cường kỷ cương kỷ luật hành chính, đạo đức công vụ; rà soát các văn bản quy phạm pháp luật và quy trình nghiệp vụ để đánh giá tác động và đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế đảm bảo các hoạt động thông suốt, đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ của mô hình tổ chức, bộ máy mới.

Cơ quan hải quan các cấp khai thác, quản lý, sử dụng hiệu quả trang thiết bị kiểm tra, giám sát, kiểm soát chuyên dùng đảm bảo tận dụng tối đa thế mạnh của khoa học công nghệ hiện đại, sức mạnh số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào các quy trình nghiệp vụ. Từ đó, đảm bảo phục vụ hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới.

Chú trọng đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, toàn Ngành chủ động xây dựng kế hoạch, phương án đấu tranh thành công các chuyên án ma tuý lớn; nhận diện, phát hiện, phổ biến cảnh báo các phương thức thủ đoạn mới, tinh vi, phức tạp của tội phạm trên các tuyến, địa bàn. Cùng với đó, tăng cường  phối hợp với các lực lượng chức năng, đặc biệt là lực lượng Công an, trong việc kiểm soát tình hình tội phạm ma túy, không để tội phạm ma túy cấu kết, móc nối hoạt động; mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, Việt Nam - Lào, Việt Nam - Trung Quốc.

Ngoài ra, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cũng chỉ đạo toàn Ngành tăng cường trao đổi thông tin, phối hợp với các lực lượng chức năng trong và ngoài nước trong việc xây dựng các phương án, kế hoạch điều tra, xác minh, đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả các đối tượng có hành vi buôn lậu, gian lận thương mại mại và hàng giả trong lĩnh vực hải quan.