Công ty cổ phần Nhiệt điện Cẩm Phả thành lập từ năm 2002 với năm cổ đông sáng lập (Tổng công ty Than Việt Nam (Vinacoal), Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (Lilama), Tổng công ty Xây dựng Công nghiệp Việt Nam (Vinaincon), Tổng công ty Xây dựng và phát triển Hạ tầng (Licogi) và Tổng công ty Xây dựng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Vinaconex) với vốn điều lệ 718 tỷ đồng.

Tuy nhiên đến năm 2010, Nhiệt điện Cẩm Phả chuyển thành công ty con trực thuộc Tổng Công ty Điện lực - Vinacomin (nắm 89,21% vốn cổ phần) và trở thành công ty đại chúng, đổi tên thành Công ty cổ phần Nhiệt điện Cẩm Phả - Vinacomin. 

Thời điểm 30/6/2016, sau 17 lần tăng vốn, Công ty có vốn điều lệ thực góp hơn 1,969 tỷ đồng và là Công ty có công suất phát điện lớn nhất của Tổng công ty Điện lực - TKV. 

Ngoài ra, Công ty cũng sở hữu hệ thống nhà máy nhiệt điện có công suất lớn nhất miền Bắc – công suất 600MW và tham gia trực tiếp thị trường điện năm 2017. 

Hoạt động kinh doanh của Công ty là sản xuất, truyền tải và phân phối điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và bán điện cho hệ thống điện Quốc gia. 

Năm 2016, tổng sản lượng điện của NCP đạt hơn 2,32 triệu MWh, đạt 64% so với kế hoạch, trong đó sản lượng điện thương phẩm đạt hơn 2 triệu MWh.