Tham gia trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội liên quan đến lĩnh vực kiểm toán sáng 5/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, hiện nay, chúng ta có 2 hệ thống kiểm toán. Hệ thống thứ nhất là Kiểm toán Nhà nước - cơ quan do Quốc hội thành lập và thực hiện theo pháp luật với nguyên tắc và phạm vi thực hiện là nơi nào có tài sản, tiền của Nhà nước thì ở đó có hoạt động kiểm toán. Kiểm toán Nhà nước sẽ thực hiện đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị những vấn đề được kiểm toán. 

Qua thời gian công tác tại Kiểm toán Nhà nước, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đánh giá, Kiểm toán Nhà nước có quy trình chặt chẽ, chất lượng tốt, áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động rất nổi trội như: áp dụng công nghệ viễn thám, siêu âm bê tông, kiểm toán hệ thống công nghệ thông tin trong cơ quan nhà nước... Kiểm toán Nhà nước cũng là một trong những cơ quan hàng đầu kiểm toán về đầu tư xây dựng cơ bản. 

Hệ thống thứ hai là kiểm toán độc lập. Hệ thống này thực hiện theo Luật Kiểm toán độc lập, cung cấp các dịch vụ kiểm toán cho các doanh nghiệp. Việc cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập bao gồm những người hành nghề kiểm toán độc lập, các doanh nghiệp kiểm toán độc lập, các doanh nghiệp nước ngoài có chi nhánh kiểm toán đặt tại Việt Nam thực hiện hợp đồng kiểm toán để kiểm toán dịch vụ, báo cáo tài chính, dự án đầu tư... do doanh nghiệp thuê thực hiện.

Kiểm toán độc lập cũng sẽ phối hợp với Kiểm toán Nhà nước thông qua hợp đồng và trưng dụng để thực hiện kiểm toán theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước.

Về phía Bộ Tài chính, Bộ không trực tiếp thực hiện kiểm toán mà quản lý chất lượng kiểm toán theo đúng quy định thông qua việc ban hành các cơ chế chính sách, chiến lược, thanh tra, kiểm tra, giám sát với các tổ chức kiểm toán.

Bộ trưởng cho biết thêm, trong năm 2023, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 21 doanh nghiệp kiểm toán và 03 kiểm toán viên hành nghề. Bộ cũng đã tiến hành kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán, trong đó đánh giá 16 hồ sơ đạt yêu cầu, 26 hồ sơ không đạt, 20 hồ sơ yếu kém. Từ đó, đình chỉ 17 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán.

Năm 2024, Bộ Tài chính sẽ thực hiện kiểm tra 20-24 doanh nghiệp, trong đó có 8 doanh nghiệp có kiểm toán các công ty có lợi ích công chúng trong lĩnh vực chứng khoán.

Người đứng đầu ngành Tài chính khẳng định, thời gian qua, Bộ Tài chính đã tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập thông qua bồi dưỡng, tập huấn, cấp phép, thanh tra, kiểm tra theo đúng quy định pháp luật. "Bộ Tài chính đã chỉ đạo nâng cao phẩm chất, năng lực của kiểm toán viên cũng như thái độ hoài nghi nghề nghiệp, kiểm toán dựa trên trọng yếu rủi ro, đặc biệt là hệ thống kiểm soát nội bộ để ngày càng chặt chẽ, hiệu quả hơn", Bộ trưởng cho hay.

Trong thời gian tới, với vai trò, chức năng, phạm vi công tác được giao cũng như theo quy định của pháp luật, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập để phục vụ dịch vụ kiểm toán của các cơ quan, đơn vị cũng như các doanh nghiệp.

Liên quan đến ý kiến đại biểu nêu về quyết toán ngân sách nhà nước, Bộ trưởng cho biết, quyết toán ngân sách nhà nước gồm cấp ngân sách địa phương và ngân sách trung ương. Đối với ngân sách trung ương, Bộ Tài chính sẽ tập hợp báo cáo quyết toán của các bộ, ngành. Vụ Hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính sẽ thẩm tra báo cáo quyết toán các bộ, ngành gửi đến.

Đối với các địa phương, việc quyết toán ngân sách thuộc thẩm quyền Hội đồng Nhân dân. Ban Kinh tế - Ngân sách của Hội đồng Nhân dân các địa phương thẩm tra các báo cáo quyết toán ngân sách của Uỷ ban Nhân dân tỉnh, sau đó, Hội đồng Nhân dân biểu quyết thông qua. Bộ Tài chính sẽ tổng hợp lại các báo cáo này.

"Trong quá trình thực hiện quản lý ngân sách, Bộ Tài chính vừa giám sát, vừa thanh tra một số tổ chức, đơn vị để cảnh báo nhằm giúp các đơn vị quản lý ngân sách hiệu quả hơn", Bộ trưởng thông tin.