Giảm phát thải là nhiệm vụ trọng tâm

Báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ giảm 9% tổng lượng giảm phát thải khí nhà kính (tương đương 83,5 triệu tấn carbon) so với kịch bản phát triển thông thường bằng nguồn lực trong nước.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt mức đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật của Việt Nam. NDC cập nhật của Việt Nam xác định các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính giai đoạn 2021-2030 và các nhiệm vụ chiến lược về thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH), các giải pháp thích ứng nhằm giảm thiểu thiệt hại do các tác động liên quan đến những thay đổi của khí hậu gây ra trong tương lai được xác định cụ thể cho từng lĩnh vực.

Theo nhận định của ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường): “Trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của một nước đang phát triển, chịu nhiều tác động của BĐKH, NDC cập nhật của Việt Nam đã thể hiện nỗ lực cao nhất của quốc gia trong góp phần giảm nhẹ BĐKH toàn cầu.

Ngoài ra, Chính phủ còn coi ứng phó với BĐKH là vấn đề có ý nghĩa sống còn, là trách nhiệm của cả nước trong việc thực hiện đồng thời các hoạt động thích ứng với BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả và bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Theo đó, mức đóng góp này có thể tăng lên 27% (tương đương 250,5 triệu tấn carbon) khi nhận được hỗ trợ quốc tế thông qua hợp tác song phương, đa phương và thực hiện các cơ chế mới theo Thỏa thuận Paris về BĐKH".

Với chức năng nhả oxy và hút khí carbonic, trong biến đổi khí hậu rừng có vai trò đặc biệt quan trọng. Nó vừa góp phần gây ra biến đổi khí hậu cũng vừa là nạn nhân của các tác động của biến đổi khí hậu. Rừng cũng có tiềm năng trở thành một giải pháp 2 mặt trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu – làm giảm nguyên nhân gây biến đổi khí hậu và giúp xã hội thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu.

Đẩy mạnh khai thác tiềm năng thị trường carbon

Trao đổi với Báo Nông nghiệp về vấn đề này, GS.,TS. Phạm Văn Điển - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) cho rằng, thương mại carbon nói chung, thương mại tín chỉ carbon rừng là nội dung mới và còn nhiều thách thức trong việc biến ý tưởng thành hiện thực, cả trên thế giới và ở Việt Nam. Có thể thấy, cả thế giới và trong nước dường như đang trong giai đoạn "thí điểm".

Thí điểm là cần thiết vì còn thiếu khung pháp lý hoàn chỉnh và mỏng về kinh nghiệm thực tiễn. Trong mua bán, không chỉ có giá cả, mà còn phải xác lập các quy định pháp lý về quyền tài sản và cách thức chuyển nhượng quyền tài sản.

Hiện nay, các quy định về quyền carbon, hệ thống chuyển nhượng quyền carbon, giấy chứng nhận giảm phát thải... chưa hoàn thiện. Ngoài ra, năng lực kỹ thuật còn hạn chế; Thiếu nguồn đầu tư cho điều tra, theo dõi, giám sát rừng để xây dựng báo cáo đo đạc, báo cáo và kiểm chứng (MRV), nhất là việc bóc tách kết quả hấp thụ carbon từ rừng.

“Để đẩy nhanh tiến trình thương mại hóa carbon rừng, sớm đưa lợi ích đến chủ rừng, cần áp dụng giải pháp thí điểm đi trước, đi đôi với hoàn thiện một số quy định pháp luật. Hy vọng rằng, thương mại carbon từ rừng sẽ đạt được kết quả khả quan trong thời gian tới” - GS.TS Phạm Văn Điển nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, việc phát triển thị trường carbon rừng đồng nghĩa với việc phát triển dịch vụ hấp thụ, lưu giữ carbon rừng (theo khoản 3 Điều 61 Luật Lâm nghiệp) gắn với đóng góp giảm phát thải cho thực hiện cam kết của quốc gia (NDC).

Sản xuất, thương mại carbon từ rừng cũng là phát triển chuỗi giá trị đặc sắc, mới mẻ, làm cho phát triển lâm nghiệp tự thân trở thành trụ đỡ cho phát triển kinh tế xanh, thành nhân tố quan trọng trong việc góp phần đảm bảo sự hài hòa và cân bằng giữa bảo tồn và phát triển.

Vì vậy, để khai thác được tiềm năng của thị trường carbon trong tương lai, cần bổ sung quy định cụ thể nhằm tạo thuận lợi cho phát triển dịch vụ carbon rừng, như quy định về định giá carbon, quyền carbon, chuyển quyền giảm phát thải, quản lý tài chính dịch vụ carbon rừng...

Tiếp tục triển khai thí điểm thương mại carbon rừng với quỹ đối tác carbon lâm nghiệp (FCPF), tiến tới củng cố cơ sở lý luận và thực tiễn để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện một số văn bản quy phạm pháp luật, như Luật Lâm nghiệp (Điều 61 - 65), Nghị định số 156/2019/NĐ-CP và một số văn bản khác có liên quan.

Bên cạnh đó, xây dựng hướng dẫn về mua bán tín chỉ carbon, trong đó có carbon rừng theo Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020, đồng thời xây dựng hướng dẫn quản lý kinh doanh tín chỉ carbon rừng theo cả thị trường tự nguyện và thị trường chính thức; thực hiện việc kiểm kê, giám sát, báo cáo kết quả giảm phát thải; Đăng ký kết quả giảm phát thải.