Đó là nhận định trong báo cáo Thuận lợi hóa thương mại châu Á - Thái Bình Dương năm 2021 của Ủy ban Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc về châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa được công bố vào tháng 10.

Theo đó, các nền kinh tế trong khu vực đã cho thấy tiến bộ liên tục trong việc hợp lý hóa các thủ tục thương mại bất chấp đại dịch COVID-19, và sự gián đoạn chuỗi cung ứng sau đó và tăng chi phí vận chuyển - đạt mức cao nhất mọi thời đại trong năm nay. Việc thực hiện 31 biện pháp tạo thuận lợi thương mại chung và kỹ thuật số đã tăng trung bình trong toàn khu vực lên 64,9% vào năm 2021, cao hơn khoảng 6 điểm phần trăm so với năm 2019.

Báo cáo Thuận lợi hóa Thương mại châu Á - Thái Bình Dương năm 2021 cũng nhấn mạnh, số hóa thương mại xuyên biên giới có tiềm năng to lớn giúp các quốc gia ở châu Á - Thái Bình Dương tiếp cận các mặt hàng quan trọng, đặc biệt là những mặt hàng dễ bị tổn thương nhất do bất ổn và khủng hoảng thương mại. Nếu các quốc gia tăng tốc độ thực hiện các chương trình thương mại kỹ thuật số, chi phí thương mại trung bình có thể giảm hơn 13%.

Armida Salsiah Alisjahbana - Tổng thư ký Liên hợp quốc kiêm Thư ký điều hành ESCAP - cho biết: Ngoài số hóa, các chính phủ cũng cần theo đuổi các chính sách tạo thuận lợi thương mại để làm cho thương mại bền vững và bao trùm hơn, “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Các biện pháp đặc biệt cần thiết để hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, phụ nữ và ngành nông nghiệp để phục hồi bền vững hơn.

Báo cáo của ESCAP-ADB nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng vì đại dịch COVID-19 đã bộc lộ những lỗ hổng của mạng lưới thương mại tập trung, hàng tồn kho hạn chế và tình trạng thiếu tài chính. Sự tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu cao khiến châu Á và Thái Bình Dương đặc biệt dễ bị tổn thương bởi các chính sách thương mại hạn chế.

Việc đóng cửa biên giới, kiểm soát xuất khẩu và các quy định sức khỏe và an toàn đã làm gián đoạn sản xuất và dòng chảy hàng hóa qua các biên giới quốc tế, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cung cấp các mặt hàng quan trọng như thực phẩm, thiết bị bảo vệ cá nhân và vắc xin, đặc biệt là đối với người nghèo và dễ bị tổn thương. Đại dịch nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ và hợp tác toàn cầu và khu vực nhanh chóng để đảm bảo cung cấp liên tục các mặt hàng quan trọng. Khoảng 2/3 trong số 20 nền kinh tế Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã thực hiện các biện pháp tạo thuận lợi thương mại mới để giảm thiểu gián đoạn chuỗi cung ứng. Nhiều quốc gia trong khu vực cũng đẩy mạnh các biện pháp liên quan đến minh bạch và phối hợp thể chế, đơn giản hóa thủ tục hải quan và đẩy nhanh tiến độ thông quan.

Báo cáo tiếp tục nhấn mạnh vai trò của Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại của WTO và các hiệp định liên quan của Liên hợp quốc về thương mại không giấy tờ xuyên biên giới ở châu Á và Thái Bình Dương nhằm đẩy nhanh quá trình phục hồi sau Covid-19 trong khi mở cửa thương mại vẫn là một yếu tố chính. Vì đại dịch đã thúc đẩy nhanh chóng việc chuyển sang số hóa thương mại, cần phải có nhiều nỗ lực hơn nữa để tận dụng công nghệ kỹ thuật số, hợp lý hóa các thủ tục hải quan và trao đổi thông tin điện tử, đồng thời triển khai các cơ chế một cửa quốc gia và khu vực để nộp và thông quan tài liệu.

Báo cáo về thuận lợi hóa thương mại thực hiện hai năm một lần đã được công bố tại hội thảo trực tuyến về “Khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và tạo thuận lợi thương mại trong bối cảnh đại dịch COVID-19” do ESCAP, ADB và Phòng Thương mại quốc tế (ICC) đồng tổ chức. Tại phiên thảo luận, các chuyên gia và quan chức chính phủ đã tìm hiểu các thông lệ tốt trong việc triển khai thương mại kỹ thuật số và tăng cường hợp tác quốc tế hướng tới một hệ thống thương mại toàn cầu nhanh nhạy hơn.