Và trong số những nhà đầu tư này, nhiều người luôn tuân thủ nghiêm ngặt chiến lược đầu tư dài hạn và bỏ qua những biến động nhất thời, tuy nhiên cũng không ít người là những nhà đầu cơ lão luyện, những kẻ luôn nhạy cảm nhìn thấy được sự chuyển động của dòng tiền.

Đầu tư hay đầu cơ? Đó là câu hỏi muôn thuở của những người tham gia thị trường chứng khoán. Không ít người thành công nhờ theo đuổi chiến lược đầu tư bài bản dài hạn như Warren Buffett khiến bao người ngưỡng mộ. Tuy nhiên, những bậc thầy đầu cơ như George Soros kiếm lợi nhuận khổng lồ chỉ trong tích tắc cũng làm biết bao người phải xiêu lòng và ngả theo chiến lược này.

Thật ra, việc lựa chọn đầu tư hay đầu cơ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó đầu tiên phải kể đến tính cách của mỗi người là quan trọng nhất. Có những người phù hợp với việc kiên nhẫn theo đuổi một mục tiêu dài hạn để chờ ngày "hái quả ngọt". Ngược lại cũng có kẻ chỉ muốn "đánh nhanh thắng nhanh", thu lợi nhuận cao trong chớp mắt để tránh "đêm dài lắm mộng".

Thứ hai, với những nhà đầu tư dài hạn thì kiến thức và khả năng phân tích là khá quan trọng, không chỉ về kinh tế vĩ mô, các ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp mà còn là hoạt động của công ty. Khi việc phân tích được thực hiện bài bản cộng với khả năng dự báo chính xác, thì những nhà đầu tư này sẽ chỉ tập trung vào sự tăng trưởng của công ty có đúng như dự tính để cân nhắc tiếp tục rót tiền và bỏ qua những biến động nhất thời của thị trường chung.

Trong khi đó, những nhà đầu cơ lại tập trung nhiều hơn vào sự biến động trong ngắn hạn, theo dõi sự dịch chuyển của dòng tiền để nương theo xu hướng chung. Đa số nhà đầu cơ ưa thích sự biến động cả lên lẫn xuống, vì đó chính là cơ hội để kiếm tiền nhanh hơn trong thời gian ngắn. Các kiến thức về phân tích kỹ thuật, các điểm hỗ trợ, kháng cự được nhóm này sử dụng triệt để, cộng thêm việc cố gắng biết trước các thông tin trước khi công bố hoặc giao dịch dựa trên tin đồn và thậm chí chủ động tạo ra các tin đồn để kiếm lợi.

Nếu như các nhà đầu tư thường sử dụng những phân tích cơ bản để tiến hành đầu tư độc lập, thì các nhà đầu cơ thường thích liên kết với nhau để tăng thêm sức mạnh, do đó những giao dịch mà các nhà đầu cơ tạo ra trong một số trường hợp có thể bị bóp méo và không phản ánh đúng bản chất thật sự của thị trường hay kết quả hoạt động của doanh nghiệp.

Một điều đặc biệt nữa là nếu một nhà đầu tư có thể nhanh chóng chuyển thành một nhà đầu cơ, với chiến lược đang từ dài hạn chuyển thành ngắn hạn do bị tác động bởi những yếu tố bất ngờ, thì rất hiếm trường hợp một nhà đầu cơ lại chuyển thành một nhà đầu tư. Đối với các nhà đầu cơ, việc tuân thủ kỷ luật giao dịch đặt ra là rất quan trọng. Một khi diễn biến không như dự tính, nhóm này sẽ nhanh chóng thoát ra theo các kế hoạch đặt trước dù có phải chịu thua lỗ.

Việc lựa chọn đầu tư hay đầu cơ cũng phụ thuộc vào xu hướng của thị trường. Trong một thị trường giá lên, chiến lược đầu tư dài hạn phổ biến hơn, tuy nhiên khi thị trường điều chỉnh, đảo chiều hay đi ngang thì các nhà đầu cơ lướt sóng sẽ ngày càng xuất hiện nhiều hơn, theo cả 2 hướng giao dịch của thị trường. Và khi dòng tiền đầu cơ chiếm ưu thế, trong khi những nhà đầu tư cũng chọn giải pháp đứng ngoài để theo dõi thêm, thì thị trường thường bị mắc kẹt nên lại càng khó đi lên.

Khi đó, để có thể tiếp tục bứt phá khỏi tình cảnh hiện tại và tiếp tục đi lên thì cần phải có dòng tiền đầu tư dài hạn đủ mạnh tham gia, cộng thêm các yếu tố hỗ trợ tích cực giúp gia tăng niềm tin vào thị trường thì mới có thể thắng thế các lực kéo từ nhóm đầu cơ.