Hơn nữa, việc tính toán các mức thu được dựa trên tình hình thực tế, mức lương cơ sở, các chính sách ưu đãi…

Chuyển thành lệ phí là đúng bản chất

Đại diện Vụ Chính sách thuế cho biết, Quốc hội đã quyết định chuyển Thuế Môn bài thành Lệ phí Môn bài, để phù hợp với quy định của Luật Phí và Lệ phí (có hiệu lực từ ngày 1/1/2017). Và vì vậy, theo quy định của Luật Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, việc sửa nghị định hướng dẫn về lệ phí môn bài cho phù hợp và cần thiết.

Hiện tại, Thuế Môn bài được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 75/2002/NĐ-CP và Thông tư số 96/2002/TT-BTC; Thông tư số 42/2003/TT-BTC. Thuế Môn bài được thu theo 2 đối tượng với mức thu khác nhau: Tổ chức kinh doanh nộp thuế môn bài theo 4 bậc, căn cứ và vốn đăng ký ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép đầu tư; Hộ cá nhân kinh doanh cá thể nộp thuế môn bài theo 6 bậc căn cứ vào mức thu nhập trên tháng.

Đại diện Vụ Chính sách thuế đưa ra các lý do chính cho việc điều chỉnh mức thu lệ phí môn bài. Thứ nhất, mức thu quy định tại Nghị định 75 đã áp dụng được hơn 14 năm (từ năm 2002) đến nay đã lạc hậu so với tình hình kinh tế - xã hội. Mức môn bài này xây dựng căn cứ mức lương tối thiểu năm 2002 là 290.000 đồng/tháng. Hiện nay, mức lương tối thiểu đã lên 1.150.000 đồng/tháng (từ 1/5/2016 lên 1.210.000 đồng).

Bên cạnh đó, việc quy định nhiều mức thu cũng gây khó khăn cho cơ sở kinh doanh và cơ quan thuế khi xác định mức môn bài. Hộ kinh doanh cá thể phần lớn nộp thuế theo phương pháp khoán (không thực hiện đầy đủ chế độ sổ sách, hóa đơn chứng từ, không hạch toán được kết quả sản xuất kinh doanh), hiện tại quy định tới 6 mức thu, căn cứ vào thu nhập trên tháng. Để xác định được thu nhập tính thuế môn bài, cơ quan thuế phải tốn nhiều thời gian và nhân lực cho việc xác định, điều tra lại thu nhập, dẫn tới chi phí hành thu cao.

Về bản chất Thuế Môn bài là một khoản lệ phí, nhằm kiểm kê kiểm soát số lượng cơ sở có hoạt động kinh doanh trong năm. Tuy nhiên, mức thu môn bài khu vực hộ kinh doanh gồm 6 mức, gây nhiều khó khăn cho cả người nộp thuế, cơ quan thuế trong việc xác định mức nộp dẫn đến bỏ sót thuế, không phát huy được hết chức năng kiểm đếm số lượng cơ sở kinh doanh.

Theo quy định của Luật thuế Thu nhập cá nhân (TNCN), cá nhân có thu nhập dưới 9 triệu đồng/tháng thì không phải nộp thuế TNCN (nếu có 2 người phụ thuộc thì thu nhập dưới 16,2 triệu đồng/tháng cũng không phải nộp thuế). Trong khi đó, theo bậc môn bài hiện hành, hộ kinh doanh có thu nhập 300.000 đồng phải nộp thuế môn bài. Như vậy, quy định về mức thu nhập để phân bậc môn bài hiện hành của hộ kinh doanh không còn phù hợp với tình hình thực tế.

Mặt khác, đến nay quy mô vốn đăng ký và thu nhập của hộ kinh doanh đã có nhiều thay đổi so với thời điểm năm 2002 (khi Chính phủ ban hành Nghị định 75), do đó phải sửa đổi, trong đó có sửa đổi về mức thu lệ phí môn bài cho phù hợp với thực tế.

Sẽ có đánh giá tác động sau khi lấy ý kiến

Đại diện Vụ Chính sách thuế cho biết, dự thảo nghị định lấy ý kiến của các bộ, ngành địa phương và các tổ chức, cá nhân trên trang thông tin điện tử Bộ Tài chính. Bộ Tài chính sẽ hoàn chỉnh lại dự thảo, trong đó tổng hợp các ý kiến về mức thu lệ phí môn bài, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế. Sau đó có dự kiến cuối cùng về mức thu lệ phí môn bài, Bộ Tài chính sẽ có đánh giá một cách đầy đủ tác động của việc áp dụng chính sách lệ phí môn bài, trước khi báo cáo Chính phủ để ban hành.

Hơn nữa, theo đại diện Vụ Chính sách thuế, hiện tại mức thu trong dự thảo đưa ra chỉ là dự kiến ban đầu, đang được gửi xin ý kiến nên chưa có cơ sở để đánh giá chính xác sự thay đổi mức thu có ảnh hưởng đến doanh nghiệp, cá thể kinh doanh.

Trước câu hỏi dự thảo quy định về lệ phí môn bài có đảm bảo chống thất thu thuế không, đại diện Vụ Chính sách thuế cho biết, lệ phí môn bài là khoản thu nhằm kiểm kê, kiểm soát số lượng cơ sở có hoạt động kinh doanh hàng năm. Mục tiêu thu của khoản phí này không nhằm tăng thu ngân sách mà chủ yếu phục vụ cho công tác quản lý, cũng như đáp ứng yêu cầu ổn định chính sách.