Xin ông cho biết thực chất của thông tin Quỹ BHYT đang kết dư gần 39.000 tỷ đồng? 

Ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam: Trước hết, phải nói rằng, trong mọi trường hợp, quyền lợi khám chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT) luôn được đảm bảo đúng và đầy đủ theo đúng quy định của Luật BHYT cho dù Quỹ KCB bội chi hay kết dư.

Thứ hai, tại Điều 35 Luật BHYT quy định: “dành tối thiểu 5% số tiền đóng BHYT cho Quỹ Dự phòng”. Vì vậy, nói chính xác thì số dư trên là Quỹ Dự phòng KCB BHYT được tồn tích qua nhiều năm triển khai Luật BHYT và còn tồn dư đến cuối năm 2017.

Thứ ba, trong thiết kế chính sách BHYT ở nhiều nước cũng như ở Việt Nam, Quỹ Dự phòng KCB BHYT là cần thiết để đảm bảo khả năng chi trả trước những rủi ro về thiên tai, dịch bệnh có thể phát sinh. Đối với điều kiện cụ thể ở Việt Nam, Quỹ Dự phòng KCB là rất quan trọng, vì bên cạnh rủi ro về thiên tai, dịch bệnh, chúng ta cần nguồn lực thanh toán khi giá dịch vụ y tế được điều chỉnh tăng theo lộ trình tính đúng, tính đủ và áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ mới trong KCB, điều trị dài ngày cho người bệnh tham gia BHYT.

Thứ tư, những năm gần đây, chúng ta đã bị bội chi Quỹ KCB BHYT, phải sử dụng Quỹ Dự phòng để bù đắp. Nếu chi phí KCB không được kiểm soát tốt và Quỹ Dự phòng BHYT không còn đủ thì sẽ phải điều chỉnh tăng mức đóng BHYT. Điều này sẽ tác động đến thu nhập của người dân, khả năng của doanh nghiệp, cân đối của ngân sách nhà nước và năng lực cạnh tranh quốc gia. Do đó, cần xem xét Quỹ Dự phòng phải tính đến xu hướng gia tăng chi phí KCB hàng năm, số chi KCB hiện tại (khoảng 90 nghìn tỷ đồng) và mức bội chi Quỹ KCB; nếu không sử dụng tiết kiệm, hiệu quả thì Quỹ Dự phòng hiện tại sẽ không còn.

Một số ý kiến lo ngại về việc để tồn tích Quỹ BHYT - nguồn quỹ ngắn hạn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia BHYT, thưa ông?

Tôi xin khẳng định không có chuyện đó, vì theo quy định của pháp luật và quan điểm chỉ đạo nhất quán của Chính phủ, các bộ, ngành chức năng và BHXH Việt Nam là: Quản lý, sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT phải gắn liền với việc đảm bảo ngày càng tốt hơn quyền lợi cho người tham gia BHYT. Trong mọi trường hợp, đảm bảo tốt nhất quyền lợi cho người tham gia BHYT luôn được xác định là mục tiêu tối thượng của Quỹ BHYT.

Trên thực tế, quyền lợi của người tham gia BHYT đang được đảm bảo đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật; nếu ở đâu không thực hiện đúng thì sẽ bị xử lý nghiêm. Những năm qua, số người KCB được Quỹ BHYT chi trả và chi phí KCB BHYT năm sau cao hơn năm trước. Chỉ tính riêng trong năm 2017, cơ quan BHXH đã thanh toán cho gần 170 triệu lượt người KCB BHYT với số tiền lên tới trên 88 nghìn tỷ đồng; trong đó, hàng nghìn trường hợp KCB với chi phí hàng trăm triệu đồng, có những trường hợp được chi trả chi phí KCB hàng tỷ đồng.

Với tốc độ gia tăng chi phí KCB BHYT lớn như hiện nay (trong 2 năm, chi phí KCB BHYT tăng gấp khoảng 1,8 lần), nếu không có biện pháp kiểm soát chi phí KCB, thì Quỹ Dự phòng không còn, phải điều chỉnh mức đóng; như vậy có tác động không nhỏ đến người dân, doanh nghiệp và xã hội.

Chính sách BHYT của Việt Nam đang hướng tới một nền y tế giá rẻ với danh mục thuốc nghèo nàn, quan điểm của ông về vấn đề này thế nào?

Tôi cho rằng, chúng ta phải hướng tới một nền y tế tiên tiến, hiện đại, công bằng trên cơ sở phát triển BHYT xã hội cơ bản (để đảm bảo nhu cầu KCB cơ bản, thiết yếu cho mọi người dân và “gói dịch vụ y tế cơ bản do Quỹ BHYT chi trả” như quy định của Luật BHYT) và phát triển BHYT bổ sung (cho những người có nhu cầu muốn hưởng cao hơn, chữa bệnh theo nhu cầu, tự chọn thầy thuốc...).

Theo đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có chính sách BHYT tốt nhất thế giới. Mệnh giá thẻ BHYT của Việt Nam hiện nay mới chỉ ở mức bình quân 30 - 40 USD/người trong khi Danh mục thuốc BHYT của Việt Nam có khoảng hơn 1.000 loại, rộng hơn rất nhiều nước (các nước trung bình có khoảng 700 loại). Cùng với đó là hàng nghìn dịch vụ kỹ thuật, trong đó rất nhiều dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn cũng được Quỹ BHYT thanh toán.

Như vậy, nếu ai đó nói chúng ta đang hướng tới nền y tế giá rẻ với danh mục thuốc, dịch vụ nghèo nàn là không đúng thực tế, thiếu khách quan và chưa hiểu đúng về chính sách.

Xin trân trọng cảm ơn ông!