Đặc biệt, Bộ Tài chính đang trình Chính phủ ban hành nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định 45 và 46 về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuê mặt nước. Trong đó, minh bạch và cụ thể hóa mọi khoản thu, quy định rõ thời gian thu hồi đất nếu chủ dự án chậm triển khai…

Phạt chậm sử dụng

Thực tế lâu nay có nhiều trường hợp được giao đất, cho thuê đất nhưng bị thu hồi do không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ so với thời gian ghi trong dự án nhưng việc thu hồi đất thường không kịp thời. Điều này gây lãng phí đất đai và thất thu ngân sách nhà nước. Đặc biệt là các trường hợp được giao đất không thu tiền sử dụng đất, được giao đất có thu tiền sử dụng đất nhưng được miễn hoặc được giao đất có thu tiền sử dụng nhưng chưa nộp hoặc cho thuê đất được miễn, giảm tiền thuê đất, nhưng chậm tiến độ khiến nguồn tài nguyên bị lãng phí.

Về tiến độ thực hiện cũng thế, lâu nay các quy định chỉ xử lý các dự án chậm triển khai, nên một số dự án “lách” bằng cách triển khai nhưng chậm trong quá trình thực hiện đầu tư xây dựng. Nay dự thảo nghị định mới sẽ quy định rõ thời gian, tiến độ thực hiện và thời điểm đưa đất vào sử dụng.

Bộ Tài chính cũng tính đến khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính của các chủ dự án nhằm đảm bảo ổn định chi phí sản xuất và mở rộng sản xuất kinh doanh. Trường hợp pháp luật đã có quy định cụ thể, rõ ràng nhưng người được cho thuê đất không thực hiện đúng hoặc vi phạm các quy định của pháp luật sẽ bị xử lý. Bộ Tài chính cũng trình Chính phủ bổ sung thêm quy định để có chế tài xử lý về tài chính đối với các trường hợp chậm đưa đất vào sử dụng.

Cụ thể, với các trường hợp đã được gia hạn thời gian sử dụng đất nhưng vẫn không đưa đất vào sử dụng thì phải nộp cho Nhà nước khoản tiền bằng với mức thu tiền thuê đất hàng năm trong thời gian chậm tiến độ.

Trường hợp không thuộc đối tượng được gia hạn thời gian sử dụng hoặc thuộc đối tượng được gia hạn thời gian sử dụng nhưng không làm thủ tục để được gia hạn, hoặc đã hết thời gian được gia hạn theo quy định nhưng vẫn không đưa đất vào sử dụng và Nhà nước vẫn chưa có quyết định thu hồi đất, thì cũng phải nộp cho Nhà nước khoản tiền bằng với mức thu tiền thuê đất cho khoảng thời gian từ khi được giao đất, đến thời điểm có quyết định thu hồi đất (sau khi trừ đi thời gian xây dựng cơ bản được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định khi được giao đất, cho thuê đất).

Không miễn, giảm tiền sử dụng đất cho đất đấu giá

Đây là quy định mới vừa được trình bổ sung trong nghị định sửa đổi lần này. Thực tế có trường hợp người trúng đấu giá thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền sử dụng đất theo các chính sách pháp luật khác (chính sách xã hội, người có công...) nên vẫn được đề nghị được miễn, giảm tiền sử dụng đất sau khi trúng đấu giá. Trong khi đó, Luật Đất đai năm 2013 lại không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp này.

Do đó, đề nghị này là không phù hợp với quy định và ý nghĩa của việc đấu giá nói chung và đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất nói riêng. Để giải quyết bất hợp lý này, Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung quy định không áp dụng miễn, giảm tiền sử dụng đất trong trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp người trúng đấu giá thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền sử dụng đất. Việc ưu đãi miễn, giảm tiền sử dụng đất chỉ được áp dụng khi giao đất cho các đối tượng thuộc diện chính sách cải thiện nhà ở theo chính sách có liên quan và không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất.

Ngoài ra, Luật Đất đai năm 2013 có quy định trường hợp thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm được chuyển nhượng tài sản trên đất thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê. Tuy nhiên, người nhận chuyển nhượng có được kế thừa quyền và nghĩa vụ về đất đai (đơn giá thuê đất, miễn, giảm tiền thuê đất) của người chuyển nhượng hay không vẫn chưa có quy định.

Rồi tổ chức được Nhà nước cho thuê trả tiền thuê đất hàng năm, khi chuyển đổi mô hình hoạt động hoặc cổ phần hóa có hay không được tiếp tục kế thừa quyền và nghĩa vụ về đất đai (đơn giá thuê đất, miễn, giảm tiền thuê đất) thì cũng chưa có hướng dẫn cụ thể. Do đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định người nhận chuyển nhượng tiếp tục được miễn, giảm tiền thuê đất cho thời gian ưu đãi còn lại, nếu tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích; doanh nghiệp sau khi chuyển đổi hoặc cổ phần hóa tiếp tục được hưởng ưu đãi về miễn, giảm tiền thuê đất trong thời gian ưu đãi còn lại nếu tiếp tục sử dụng đất đúng mục đích…