Nhiều lô hàng phế liệu không đáp ứng điều kiện bảo vệ môi trường

Thông tin tại buổi họp báo chuyên đề (chiều ngày 30/7/2018), ông Âu Anh Tuấn, quyền Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết: Thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu, hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng gia tăng mạnh, với nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống gây bức xúc trong dư luận. Nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu đã không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.

Điển hình như, tại cảng Cát Lái - TP. Hồ Chí Minh, tính đến ngày 25/7/2018, tồn đọng tại 3.579 container, trong đó số container lưu tại cảng từ 30 - 90 ngày là 594; trên 90 ngày là 2.423 container; số còn lại là chưa quá 30 ngày; Tại cảng Hải Phòng, tính đến ngày 5/7/2018, tồn đọng 1.485 container, trong đó 1.342 container là phế liệu nhựa. Số container lưu tại cảng từ 30 - 90 ngày là 632 container và số trên 90 ngày là 853…

“Mặt hàng phế liệu nhập khẩu là mặt hàng đặc thù, cho nên cơ quan hải quan rất khó khăn trong việc phát hiện thủ đoạn gian lận của các doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu” nhấn mạnh điều này, ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho hay: Hiện nay, Tổng cục Hải quan đã công khai danh sách hơn 200 doanh nghiệp đủ điều kiện về môi trường được phép nhập khẩu phế liệu cho sản xuất lên website của cơ quan hải quan dựa trên cơ sở số liệu do Bộ Tài nguyên và môi trường cung cấp. Tuy nhiên, danh sách này còn thiếu các doanh nghiệp đủ điều kiện do Sở Tài nguyên và Môi trường cấp nên cơ quan hải quan khó khăn trong việc xác định doanh nghiệp nào đủ điều kiện được phép nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.

Hơn nữa, theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, để xác định đâu là hàng hóa phế liệu thì buộc phải lấy mẫu ở 4,5 điểm. Để lấy mẫu được chính xác, đạt yêu cầu, đúng quy định, cơ quan hải quan và các đơn vị liên quan phải mở tất cả các container. Với số lượng hàng hóa nhiều, sau khi đáp ứng việc lấy mẫu, doanh nghiệp sẽ rất khó khăn trong sắp xếp và xác định chất lượng hàng hóa.

“Tránh trường hợp cơ quan hải quan yêu cầu doanh nghiệp xuất trình bản chính để so sánh không đúng thẩm quyền, cơ quan hải quan đã kiến nghị Bộ Tài nguyên và môi trường cung cấp danh sách các doanh nghiệp này lên Cổng Thông tin một cửa quốc gia để có cơ sở đối chiếu”, thông tin điều này ông Thành nhấn mạnh: Danh sách các doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu cho sản xuất hiện nay chưa được cập nhật trên Cổng thông tin một cửa quốc gia, nên đã gây rất nhiều khó khăn cho cơ quan hải quan trong việc đối chiếu.

Siết chặt mặt hàng phế liệu nhập khẩu

Ngày 17/7/2018, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã có công văn số 4202/TCHQ-PC chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan hải quan địa phương thực hiện các biện pháp siết chặt phế liệu nhập khẩu. Trong đó, cơ quan hải quan đã có biện pháp ngăn chặn từ xa khi hàng hóa còn trên tàu, chưa dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa là chất thải, phế liệu không đáp ứng điều kiện quy chuẩn môi trường vào lãnh thổ trên cơ sở rà soát, phân tích thông tin hàng hóa khai báo trên bản lược khai hóa trước khi hàng đến.

Trước đó, để đảm bảo công tác quản lý giám sát mặt hàng phế liệu nhập khẩu thực hiện đúng quy định của pháp luật về hải quan và pháp luật về bảo vệ môi trường; thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc quản lý chặt chẽ nhập khẩu phế liệu vào Việt Nam, Tổng cục Hải quan cũng đã chỉ đạo các cơ quan hải quan địa phương, các đơn vị nghiệp vụ của ngành Hải quan tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu, xử lý nghiêm các hành vi gian lận, nhập khẩu phế liệu không đáp ứng về điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, chủ động xây dựng và triển khai ngay các kế hoạch kiểm soát rủi ro, phòng chống buôn lậu, kiểm tra sau thông quan, giám sát quản lý đối với mặt hàng phế liệu nhập khẩu.

Theo đó, trường hợp hàng hóa trên tàu có thông tin khai báo trên bản lược khai hàng hóa là hàng đã qua sử dụng, không khai báo là phế liệu nhưng có đặc trưng của phế liệu và người nhập khẩu không thuộc danh sách các doanh nghiệp đã được cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất còn hiệu lực thì cơ quan sẽ đưa vào diện kiểm tra, kiểm soát trọng điểm.

Đối với trường hợp phế liệu nhập khẩu đã đăng ký tờ khai làm thủ tục hải quan, cơ quan hải quan tiến hành lấy mẫu, kiểm tra thực tế 100% các lô hàng nhập khẩu để đánh giá việc chấp hành quy định về pháp luật hải quan và pháp luật bảo vệ môi trường. Đối với hàng hóa là phế liệu thuộc Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất ban hành kèm theo Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg ngày 19/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ nhưng chưa có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường thì cơ quan hải quan xác định không đủ cơ sở để xem xét thông quan.

Đối với hàng hóa là phế liệu đang tồn đọng tại các cảng, cơ quan hải quan tiến hành rà soát, phân loại và xử lý theo quy định của pháp luật. Trường hợp hàng hóa nhập khẩu quá 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu nhưng không có người đến nhận thì xử lý theo quy định tại khoản 3, khoản 6 Điều 58 Luật Hải quan, cụ thể đối với hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, chủ phương tiện vận tải, người điều khiển vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam…

Nguồn: Tổng cục Hải quan