Nhìn tổng quan cho thấy 2 tháng đầu năm 2017, thị trường tài chính, trong đó có thị trường tiền tệ diễn ra rất sôi động. Ngay sau Tết Đinh Dậu, dòng tiền đã quay trở lại các ngân hàng thương mại, thanh khoản dồi dào, thể hiện là lãi suất ngân hàng giảm, sau đó có tăng nhẹ trở lại do NHNN hút tiền về qua nghiệp vụ thị trường mở và thu nợ các khoản vay cầm cố trước Tết đến hạn.

Tỷ giá tăng lên, nhất là trong các ngày 21-23/2/2017, các chuyên gia kinh tế nhìn nhận biến động này là do nhập siêu tăng mạnh trong 2 tháng đầu năm. Cán cân thương mại trong kỳ 1 tháng 2/2017 tức là từ ngày 1-15/2, thâm hụt tới gần 2,45 tỷ USD - số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan.

Thêm vào đó, là kỳ vọng tăng lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và lãi suất VND được giao dịch trên thị trường liên ngân hàng giảm cũng tác động đến tỷ giá, sau đó tỷ giá lại giảm trong hai ngày 24 và 25/2 khi lãi suất liên ngân hàng tăng lên. Cùng với đó là chỉ số đo lường biến động của đồng bạc xanh với 6 đồng tiền chủ chốt (EUR, GBP, JPY, CAD, CHF, SEK) giảm.

Đến đầu tuần này (27/2) tỷ giá tăng nhẹ so với cuối tuần trước, do NHNN điều chỉnh tỷ giá trung tâm tăng 2 đồng so với phiên cuối tuần trước và chỉ số đo lường biến động đồng bạc xanh với 6 đồng tiền chủ chốt tăng nhẹ 0,04%.

Qua diễn biến trên có thể thấy mức độ nhạy cảm của thị trường tăng nhiều so với những năm trước, nhất là thị trường đã phản ứng rất nhanh trước những biến động của tình hình trong nước và quốc tế. Điều này cho thấy mức độ hội nhập của thị trường tiền tệ trong nước với thị trường quốc tế ngày càng tăng, yếu tố thị trường trong tỷ giá và lãi suất gia tăng.

Nó cũng phản ánh sự phát triển của thị trường là đúng hướng, song cũng đặt ra những thách thức lớn cho nhà điều hành trước những biến động khó lường của tình hình thế giới, nhất là động thái chính sách của Mỹ.

Điều đáng mừng trong diễn biến của thị trường tiền tệ 2 tháng đầu năm 2017 là sự nhạy cảm của thị trường trước những động thái chính sách của NHNN. Đây là một dấu hiệu rất tích cực, cho thấy lòng tin của thị trường với chính sách của NHNN là rất cao. Hay nói một cách khác, điều này này cho phép NHNN có thể chủ động định hướng thị trường theo mục tiêu đặt ra.

Vấn đề đặt ra đối với NHNN là duy trì và phát huy lợi thế này trong bối cảnh diễn biến thị trường ngày càng phức tạp. Đó là phải đưa ra được các quyết sách phù hợp với quy luật vận động của thị trường, định hướng thị trường rõ ràng, kiên định. Theo đó, việc phân tích, dự báo thị trường trong nước và quốc tế cần phải đảm bảo được mức độ chính xác cao hơn và kịp thời hơn so với những năm trước đây.

Hiện đang có một vấn đề nổi lên và có ý kiến khác nhau của các chuyên gia kinh tế, nhà khoa học là có nên tiếp tục duy trì lãi suất 0% đối với USD hay không? Đây là vấn đề không đơn giản, vì nó có tác động không nhỏ đến thị trường, nếu phù hợp nó sẽ có tác động đến ổn định tỷ giá, đồng thời vẫn đảm bảo được mục tiêu chống đô-la hóa.

Vì vậy, để có quyết định chính xác cần sự phân tích kỹ lưỡng, đánh giá tác động nhiều chiều, nhất là phân tích kỹ hành vi của thị trường khi có sự thay đổi này cùng với sự nhạy cảm của nhà điều hành.