Hàng trăm doanh nghiệp chây ỳ...

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đến cuối năm 2018, cả nước còn 413 DN chưa đăng ký niêm yết, giao dịch trên thị trường chứng khoán (TTCK) theo quy định. Trong đó có 195 công ty đại chúng không phải là DNNN cổ phần hóa như: Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Sài Gòn- Hà Nội, Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Hàng không, Tổng công ty cổ phần Phát triển năng lượng Nghệ An…

Đáng chú trong số này còn có nhiều ngân hàng chưa lên sàn chứng khoán như: Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam thương tín, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại chúng Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Xăng dầu Petrolimex…

Ngoài ra, trong số 413 DN chưa đăng ký niêm yết, giao dịch trên TTCK còn có 218 DN đại chúng hình thành từ hậu cổ phần hóa DNNN như: Tổng Công ty Tư vấn Thiết kế Giao thông Vận tải, Tổng Công ty rau quả, nông sản, Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1…

Lý giải nguyên do khiến nhiều DN vi phạm quy định về đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán tập trung, Luật sư Trần Minh Hải, Giám đốc Công ty Luật Basico cho rằng, trước tiên là lỗi của DN, cụ thể là những người quản trị điều hành DN không tuân thủ các quy định về đưa cổ phiếu lên sàn. Cùng với đó, việc áp dụng các chế tài xử phạt có phần thiếu quyết liệt và nghiêm khắc, nên chưa tạo được sự răn đe đối với các DN vi phạm.

Mặt khác, trong khi các DN chưa có tính tự giác trong chấp hành nghiêm quy định đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán, thì chính sự thiếu quyết liệt đôn đốc thúc đẩy DN lên sàn của các bộ, ngành, địa phương với tư cách là cơ quan đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước tại DN hậu cổ phần hóa, cũng là nguyên nhân khiến cho nhiều DN chậm trễ đưa cổ phiếu lên niêm yết trên TTCK tập trung.

Nguyên nhân nữa khiến tình trạng nhiều DN bê trễ đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán kéo dài nhiều năm là do chế tài xử lý các doanh nghiệp vi phạm mới là xử phạt hành chính nên chưa tạo được tính răn đe đối với các đơn vị vi phạm, trong khi việc DN chậm niêm yết và đăng ký giao dịch gây ảnh hưởng lớn đến quyền, lợi ích hợp pháp của cổ đông.

Cảnh báo hệ lụy...

Theo đánh giá, việc nhiều doanh nghiệp chậm đăng ký giao dịch, niêm yết trên TTCK đã làm ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch của thị trường. Chậm đổi mới công tác quản trị DN sau cổ phần hóa theo thông lệ và chuẩn mực của các DN trên TTCK, cũng như hạn chế công tác giám sát của toàn xã hội đối với hoạt động của các DN này.

Theo giới chuyên gia phân tích, DN càng chây ỳ lên sàn ngày nào, thì còn gây nên nhiều ẩn họa với nhà đầu tư. Điều này thể hiện qua ví dụ một DN ngành dệt may cổ phần hóa cách đây hơn 10 năm, nhưng đến nay vẫn chưa đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán theo quy định.

Trong chừng đó thời gian, diễn ra nhiều hoạt động mua bán cổ phiếu lòng vòng của ban lãnh đạo DN, gây bức xúc cho các cổ đông. Việc DN trốn lên sàn còn tạo đất cho nhiều hoạt động không minh bạch khác của DN, gây nên những hệ lụy tiêu cực cho cả nhà đầu tư lẫn cổ đông nhà nước. Bình thường, ngay cả ở những DN trên sàn thì quyền lợi của cổ đông nhỏ lẻ vẫn còn bị xâm phạm không ít. Vậy nên, DN ở ngoài sàn càng lâu, thì quyền lợi của cổ đông nhỏ lẻ lại càng bị xâm phạm…

Chung quan điểm, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam cho hay, gần đây một DN ngành rượu bia nhiều năm sau cổ phần hóa không lên sàn đã gây nhiều bức xúc cho nhà đầu tư.

Trước thời điểm không lên sàn, ở DN này xảy ra hiện tượng không minh bạch, trong đó điển hình là tình trạng bổ nhiệm nhân sự lãnh đạo. Điều này tác động tiêu cực đến chất lượng quản trị, tính minh bạch của DN, về bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của cổ đông. Vì sự mù mờ trong hoạt động, nên giá trị DN khiến nhà đầu tư khó nhận diện chuẩn xác.

Tuy nhiên, sau khi DN lên sàn, những “điểm đen” này đã bị đẩy lùi. Nhờ đó, tính minh bạch, giá trị của DN đã được tăng cường, thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước mua bán cổ phiếu. Quan trọng hơn, triển vọng phát triển của DN này thêm rộng mở sau khi chủ đầu tư ngoại xuất hiện.