Doanh nghiệp FDI lên sàn và vấn đề ngăn chuyển giá

PV.

Thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng thu hút các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, vấn đề xử lý sở hữu nước ngoài đối với doanh nghiệp FDI cần phải xem xét thận trọng, đảm bảo vừa khuyến khích được dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài qua thị trường chứng khoán, nhưng cũng kiểm soát được vấn đề sở hữu nước ngoài.

Đã xuất hiện hiện tượng doanh nghiệp FDI lợi dụng thị trường chứng khoán để huy động, nhưng thực chất là lợi dụng, chiếm dụng vốn của nhà đầu tư. Nguồn: Internet
Đã xuất hiện hiện tượng doanh nghiệp FDI lợi dụng thị trường chứng khoán để huy động, nhưng thực chất là lợi dụng, chiếm dụng vốn của nhà đầu tư. Nguồn: Internet

Nửa cuối năm 2017, thị trường chứng khoán Việt đón nhận hai doanh nghiệp FDI trong ngành công nghiệp phụ trợ là Nhựa Hà Nội và Phụ tùng máy số 1 giao dịch trên UPCoM với mã chứng khoán là NHH và FT1.

Tiếp đó, đến đầu năm 2018, một thành viên mới của khối FDI là CTCP Công nghiệp Ngũ kim Fortress Việt Nam – thành viên của Tập đoàn Formosa Tools, có chủ trương niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán Việt Nam. Doanh nghiệp này kỳ vọng có thể niêm yết trong quý II/2018, tuy nhiên đến nay, vẫn chưa được giao dịch do quá trình hoàn thiện thủ tục hồ sơ kéo dài hơn dự kiến, do phải chờ đợi thể chế từ các cơ quan chức năng.

Công ty lý giải kế hoạch niêm yết vào quý II chưa thực hiện được do quá trình giải trình hồ sơ đại chúng bị kéo dài hơn dự kiến. Công ty vừa trở thành công ty đại chúng vào cuối tháng 6/2018 và vẫn giữ kế hoạch niêm yết trong năm. Ban lãnh đạo công ty đang cân nhắc niêm yết sàn HOSE thay vì HNX do công ty sẽ đủ điều kiện niêm yết tại sàn chứng khoán này vào cuối tháng 9/2018 (2 năm sau khi công ty chuyển đổi từ hình thức TNHH sang công ty cổ phần).

Như vậy, nhu cầu lên sàn của các doanh nghiệp FDI là có, đồng thời nhu cầu được niêm yết phần cổ phiếu thuộc sở hữu cổ đông sáng lập doanh nghiệp FDI đã lên sàn trước đây cũng có.

Tuy nhiên, có một thực tế là việc các doanh nghiệp FDI được niêm yết gây lo ngại về vấn đề cổ đông sáng lập bán cổ phiếu, nhà đầu tư nước ngoài rút vốn, nên cần một quy định rõ ràng để áp dụng chung cho các doanh nghiệp có gốc FDI muốn lên sàn.

Theo chuyên gia chứng khoán, kết quả làm ăn yếu kém của nhiều doanh nghiệp FDI niêm yết là một ẩn số đối với các nhà đầu tư, bởi đang trong tình trạng thua lỗ hoặc lãi ít, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn tăng vốn đầu tư, mở rộng sản xuất với quy mô lớn hơn. Không loại trừ khả năng xuất hiện hiện tượng doanh nghiệp FDI lợi dụng thị trường chứng khoán để huy động, nhưng thực chất là lợi dụng, chiếm dụng vốn của nhà đầu tư.

Ngoài ra, vấn đề ngăn chuyển giá tại các doanh nghiệp FDI đang là việc mà các cơ quan quản lý nhà nước như thuế, tài chính, kiểm toán, công thương đang nghiên cứu tìm hướng giải quyết. Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo lập đề án nghiên cứu các trường hợp niêm yết của doanh nghiệp có nguồn gốc FDI.

Về tổng thể, việc sớm tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp FDI niêm yết là cần thiết bởi sẽ tạo động lực mới cho sự phát triển của thị trường chứng khoán, khi mà hiện nay số lượng doanh nghiệp FDI có nhu cầu niêm yết khá lớn.

Theo ý kiến các chuyên gia chứng khoán, việc tham gia niêm yết của các doanh nghiệp này không những sẽ góp phần gia tăng mức vốn hoá cho thị trường chứng khoán, tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của các doanh nghiệp mà còn tạo cơ hội để thu hút các dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài qua thị trường chứng khoán.

Trước những vướng mắc liên quan đến việc niêm yết trên sàn chứng khoán của doanh nghiệp FDI, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ xử lý sớm, nhằm hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp FDI lên sàn.

Tuy nhiên, việc xử lý sở hữu nước ngoài đối với doanh nghiệp FDI cần phải xem xét thận trọng, đảm bảo vừa khuyến khích được dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài qua thị trường chứng khoán, nhưng cũng kiểm soát được vấn đề sở hữu nước ngoài.