Sản xuất tinh gọn (Lean) là mô hình gồm hệ thống các nguyên tắc và công cụ cải tiến dựa trên nguyên lý cải tiến liên tục và sử dụng tối đa tài nguyên để sản xuất sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ.

Đặc trưng của phương pháp này là tập trung vào giảm thiểu lãng phí trong các quy trình sản xuất (như lãng phí về chi phí, thời gian, vật tư, nhân lực) nhằm tăng cường năng suất và hiệu quảng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, sự hài lòng của khách hàng.

Bên cạnh đó, sản xuất tinh gọn còn phải dựa trên sự tham gia tích cực của toàn bộ nhân viên trong doanh nghiệp và luôn cập nhật và áp dụng các công nghệ sản xuất mới nhằm đáp ứng nhu cầu và yêu cầu của khách hàng.

Có thể nói, mô hình sản xuất tinh gọn còn giúp tăng khả năng sử dụng nguồn nhân lực, rút ngắn thời gian sản xuất.

Bản chất của mô hình là tập trung loại bỏ những lãng phí, đồng thời tạo ra giá trị về sản phẩm, dịch vụ đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Do đó, nếu doanh nghiệp đang gặp phải một số vấn đề sau thì có thể ứng dụng mô hình sản xuất tinh gọn: Dòng chảy thông tin và hệ thống thông tin không đảm bảo; Sản phẩm đang trong quá trình sản xuất bị tồn kho; Doanh thu sai lệch so với dự đoán; Chu kỳ sản xuất dài, tiêu tốn nhiều chi phí, nguồn lực; thời gian chờ đợi giữa các công đoạn sản xuất lớn; Mục tiêu sản xuất khó đạt được; Cần di chuyển qua các khu vực khác để xây dựng kho chứa hàng tồn...

Thời gian qua, Công ty cổ phần may Nam Hà (Nam Định) là doanh nghiệp rất tích cực trong việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng.

Năm 2010, với sự tư vấn của các chuyên gia của Tổ chức Năng suất châu Á và Viện Năng suất chất lượng Việt Nam, Công ty đã chọn áp dụng hệ thống quản lý tinh gọn nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng. Chỉ sau 6 tháng triển khai, năng suất lao động của doanh nghiệp đã tăng đáng kể so với trước đó.

Tương tự, Công ty TNHH Thắng Lợi (Nam Định) – doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cơ khí chế tạo sau 5 năm áp dụng hệ thống quản lý Lean, năng suất lao động cũng tăng từ 20 - 25%.

Những vấn đề tồn đọng trong thời gian dài trước đó như thất thoát nguyên liệu, lãng phí thời gian di chuyển trong xưởng sản xuất hay tai nạn lao động do sắp xếp nhà xưởng không khoa học đều được loại bỏ.

Ngoài ra, môi trường lao động an toàn, hiệu quả của doanh nghiệp đã kích thích cán bộ công nhân viên tích cực tư duy, tiếp tục nghiên cứu cải tiến năng suất chất lượng sản phẩm...