Theo Sở xây dựng tỉnh Đồng Nai, qua rà soát các địa phương trong tỉnh, nhu cầu quỹ đất nhà ở cho công nhân gần 310ha. Đến nay, quỹ đất quy hoạch cho NƠCN có khoảng 75ha, còn thiếu 235ha cần phải quy hoạch bổ sung để đáp ứng nhu cầu về nơi ở cho công nhân.

Đa số công nhân sống trong nhà trọ chật hẹp

Đến cuối tháng 11/2021, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai mới hoàn thành được 1.581 căn NƠCN, hiện còn 3 dự án đang triển khai và khi hoàn thành sẽ có thêm gần 2,9 ngàn căn. Như vậy, tính tất cả số lượng căn NƠCN đã có và đang xây dựng mới được gần 4,5 ngàn căn, so với nhu cầu thực tế không thấm tháp gì. Vì người lao động trong các nhà máy ở Đồng Nai đa số đến từ các tỉnh, thành khác nên đều có nhu cầu thuê, mua nhà ở xã hội. Hiện nhiều công nhân phải sống trong những phòng trọ chật hẹp, ẩm thấp, không đảm bảo về vệ sinh môi trường, không gian, phòng cháy chữa cháy…

Chị Lê Thị Phương - công nhân làm việc trong một công ty ở KCN Nhơn Trạch 2 chia sẻ: “Tôi quê ở tỉnh Phú Yên vào Đồng Nai làm việc được hơn 8 năm. Do lương thấp nên tôi rủ thêm 3 người bạn cùng quê thuê chung một phòng khoảng 14m² ở TT. Hiệp Phước (H. Nhơn Trạch) để gần nơi làm việc, giảm tiền thuê phòng. Trước đây, khi chưa có dịch bệnh COVID-19 thì tạm ổn, vì chúng tôi đi làm suốt cả ngày, chỉ tối về nghỉ ngơi. Nhưng khi giãn cách xã hội, công ty cho tạm nghỉ việc, 4 người phải ở trong phòng cả ngày lẫn đêm rất ngột ngạt, ngay cả nơi nấu nướng, phơi quần áo cũng khó khăn”.

Tại TP. Biên Hòa, các huyện Long Thành, Nhơn Trạch, Trảng Bom, Vĩnh Cửu, rất nhiều các khu nhà trọ được xây dựng san sát nhau, hai dãy đối mặt, cách nhau đường đi giữa chỉ từ 1,5-2m, hầu hết các phòng có diện tích từ 12-16m².

Ông Cao Tiến Dũng  - Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: “Trong thời gian xảy ra đợt dịch COVID-19 lần thứ 4, tôi đã đến một số khu nhà trọ khảo sát tình hình của CNLĐ để có biện pháp hỗ trợ kịp thời thì thấy 4-6 người sống trong một phòng
12-14m², điều kiện vật chất, tinh thần đều thiếu thốn. Có nhiều CNLĐ 3 tháng liền không đi làm, suốt ngày phải ở trong phòng trọ, không thấy ánh nắng mặt trời, ảnh hưởng đến sức khỏe và nguy cơ bị lây lan dịch bệnh rất cao khi trong khu nhà trọ có ca F0. Thiếu NƠCN, để cho họ phải ở phòng trọ chật chội, chính là món nợ lớn mà chính quyền tỉnh Đồng Nai phải trả trong thời gian tới”.

Cũng theo Chủ tịch UBND tỉnh Cao Tiến Dũng, Đồng Nai có hơn 400 ngàn CNLĐ đang có nhu cầu về nhà ở, vì thế tỉnh Đồng Nai đang thiếu hơn 200 ngàn căn NƠCN. Nếu trong nhiệm kỳ này không xây dựng được để nhiệm kỳ sau thì nhiều công nhân đã già mà vẫn không có nơi ở ổn định. Do đó, trong thời gian tới, Đồng Nai sẽ ưu tiên đất, vốn để làm NƠCN.

Quy hoạch nhiều, thực hiện ít

Trong giai đoạn 2014-2020, UBND tỉnh Đồng Nai đã giới thiệu, giao doanh nghiệp (DN) đầu tư khoảng 49 dự án nhà ở xã hội có diện tích gần 160ha, quy mô 30 ngàn căn. Tuy nhiên, đến năm 2020, mới có 8 dự án hoàn thành, 29 dự án đang trong giai đoạn hoàn tất thủ tục đầu tư, thi công, 11 dự án đã bị thu hồi hoặc chuyển đổi mục tiêu đầu tư. Trong đó, có hơn 30% là dự án NƠCN, nhưng triển khai rất chậm vì vướng về đất đai, thủ tục đầu tư, vốn nên DN không mặn mà.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhận xét: “Đồng Nai quy hoạch nhiều dự án NƠCN nhưng triển khai được ít, dẫn đến hàng trăm ngàn CNLĐ thiếu nhà ở phải sống trong phòng trọ chật hẹp không đảm bảo sức khỏe. Để đảm bảo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển công nghiệp, tỉnh ưu tiên triển khai nhanh các dự án NƠCN cho người lao động thuê, mua; có nơi ở ổn định, họ sẽ yên tâm làm việc lâu dài trên địa bàn tỉnh Đồng Nai”.

Qua rà soát của các huyện, thành phố, giai đoạn 2021-2030, toàn tỉnh Đồng Nai cần khoảng 310ha để làm NƠCN nhưng quỹ đất quy hoạch dành cho phát triển các dự án trên lĩnh vực này mới đạt 75ha, còn thiếu 235ha cần bổ sung trong quy hoạch sử dụng đất.

Theo Phó giám đốc phụ trách Sở Xây dựng Lê Mạnh Dũng, trong các KCN của tỉnh Đồng Nai có 132ha đất để làm thương mại dịch vụ đang bỏ trống nên tỉnh đề nghị Chính phủ cho chuyển đổi sang đất ở để đầu tư NƠCN, không phải tách ra khỏi KCN và xây dựng đường riêng để kết nối với khu đô thị, khu dân cư bên ngoài. Quỹ đất trên được Chính phủ chấp thuận cho xây dựng NƠCN, tỉnh có thể mời gọi đầu tư nhanh nhiều căn nhà để cho công nhân thuê.

Bên cạnh công nhân trong các KCN, Đồng Nai còn hàng vạn công nhân đang làm việc trong các nhà máy ở cụm công nghiệp, ngoài KCN cũng có nhu cầu lớn về NƠCN. Trong 5 năm tới, tỉnh sẽ phát triển thêm 8 KCN, hơn 10 cụm công nghiệp mới và mở rộng nhiều KCN nên số lao động có thể tăng thêm gần nửa triệu người, nhu cầu về NƠCN sẽ tăng thêm hàng trăm ngàn căn nữa. Nếu không có quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2030, quy hoạch xây dựng và đưa ra những giải pháp hấp dẫn để thu hút DN đầu tư các dự án NƠCN, hỗ trợ vốn cho người mua nhà thì tỉnh rất khó trả hết “món nợ” với công nhân.