1. Lạm phát cao sẽ bóp chết lợi nhuận…

Với dự báo lạm phát toàn cầu ở mức 6,4% trong năm 2023 và nhu cầu đi ngang, lợi nhuận của các nhà bán lẻ sẽ bị hạn chế. Họ sẽ không chỉ bị thách thức bởi chi phí nguyên liệu và hậu cần cao, mà còn bởi chi phí lao động và năng lượng. Mức lương bán lẻ đã tăng nhanh hơn mức lương chung của khu vực tư nhân ở nhiều quốc gia. Giá bán buôn điện cũng đã tăng trong năm qua (đặc biệt là ở châu Âu). Một số nhà bán lẻ sẽ đóng các cửa hàng và nguy cơ phá sản cửa hàng bán lẻ sẽ tăng lên sau một vài năm nghỉ ngơi.

Rủi ro tối đa sẽ là các nhà bán lẻ phi thực phẩm nợ nần chồng chất, vì sức mua của người tiêu dùng thấp hơn sẽ chuyển thành chi tiêu tùy ý thấp hơn. Chi phí năng lượng cao, đặc biệt là đối với tủ lạnh, cũng sẽ khiến một số nhà bán lẻ thực phẩm ở châu Âu gặp rủi ro. Moody gần đây đã hạ xếp hạng tín nhiệm đối với Iceland, Vương quốc Anh.

2. … và tác động tới hoạt động bán lẻ

Các nhà bán lẻ sẽ cố gắng bảo vệ lợi nhuận của mình trong năm 2023 bằng cách cắt giảm chi phí lao động. Tăng tiền lương bán lẻ, vốn đang cao hơn các lĩnh vực khác, sẽ chậm lại. Mặc dù hiện tại, ngành này sẽ không sa thải hàng loạt, nhưng áp lực gia tăng đối với tỷ suất lợi nhuận sẽ làm chậm việc tuyển dụng mới.

Nhiều chuỗi bán lẻ cũng sẽ đầu tư vào việc tự động hóa các quy trình phụ trợ, giảm nhu cầu về nhân công. Dự kiến, đến tháng 3/2023, chuỗi bán lẻ Myer ở Úc sẽ triển khai 200 rô bốt di động tự động với khả năng xử lý bảy trong số mười đơn đặt hàng trực tuyến. Aeon của Nhật Bản sẽ hợp tác với nhà bán lẻ Ocado của Anh để xây dựng một nhà kho tự động ở Nhật Bản vào năm 2023, nhằm quản lý kho hàng và giỏ hàng hóa để giao hàng trực tuyến.

3. Tăng trưởng bán lẻ trực tuyến sẽ chuyển sang các thị trường đang phát triển

Doanh số bán hàng trực tuyến tiếp tục tăng trong năm 2023, với mức tăng trưởng là 6,1%, đưa thị phần của họ trong doanh số bán lẻ toàn cầu lên hơn 14%, vượt nhẹ so với mức 13,9% trong năm 2022. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng doanh số sẽ chậm lại ở Trung Quốc, thế giới thị trường bán lẻ trực tuyến lớn nhất, do hậu quả của các chính sách 'không Covid', cũng như tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao, nền kinh tế suy yếu và chính phủ kiểm soát các công ty công nghệ.

Trong khi đó, phương Tây sẽ phải vượt qua cuộc khủng hoảng giá sinh hoạt và suy thoái kinh tế. Tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, mức độ thâm nhập internet ngày càng lớn và chính sách tập trung vào số hóa sẽ khiến nhiều thị trường mới nổi trở nên hấp dẫn đối với đầu tư bán lẻ. Trung Đông, châu Phi và châu Mỹ Latinh sẽ có tốc độ tăng trưởng doanh số bán hàng trực tuyến nhanh nhất vào năm 2023, ở mức trên 20%, trong khi châu Á dự báo mức tăng 12%. Amazon có kế hoạch thâm nhập vào 5 quốc gia mới trong năm 2023, trong đó Nam Phi, Nigeria và Colombia nằm trong số các ứng cử viên.

4. Lạm phát sẽ đẩy người tiêu dùng rời khỏi đại siêu thị

Ngược lại với xu hướng thời đại dịch Covid-19, các cửa hàng đồ hộp lớn và đại siêu thị sẽ mất thị phần vào tay các cửa hàng giảm giá và cửa hàng tiện lợi vào năm 2023, do sức mua giảm buộc nhiều người tiêu dùng có thu nhập trung bình phải tính toán lại túi tiền. Tại các thị trường châu Âu đang bị lạm phát, sự thay đổi theo hướng này đã có thể nhìn thấy trong thị trường bán lẻ thực phẩm. Aldi, một nhà bán lẻ giảm giá của Đức, đã vượt qua siêu thị Morrisons vào tháng 9/2022 để trở thành nhà bán lẻ hàng tạp hóa lớn thứ tư ở Anh. Tại Pháp, các cửa hàng tạp hóa giảm giá lớn nhất - bao gồm Aldi và Lidl - đã mở rộng thị phần của họ trong năm qua. Các xu hướng tương tự có thể nhìn thấy ở các thị trường khác.

Dữ liệu từ Placer.ai, chuyên theo dõi lượng khách bán lẻ, cho thấy, vào tháng 7/2022 (khi lạm phát giá tiêu dùng ở Mỹ tăng 8,5%), các cửa hàng giảm giá là danh mục bán lẻ duy nhất ở Mỹ ghi nhận mức tăng trưởng về lượng người đặt chân đến. Tại Hàn Quốc, giá thực phẩm tăng cao buộc nhiều người đi ăn nhà hàng phải chọn các bữa ăn chế biến sẵn rẻ hơn từ các cửa hàng tiện lợi.

Bên cạnh việc tìm kiếm các mức giá thấp hơn, người tiêu dùng “bị lạm phát” cũng có xu hướng mua ít hơn nhưng thường xuyên hơn. Điều này sẽ làm cho các chuyến đi đến các đại siêu thị ngoại ô và các cửa hàng xế hộp đắt tiền hơn sẽ giảm, do giá nhiên liệu vẫn ở mức cao. Một số đại siêu thị sẽ phản ứng bằng cách tiến lại gần hơn với người tiêu dùng, thiết lập các cửa hàng “tốc hành” nhỏ hơn để có thể cạnh tranh tốt hơn với các cửa hàng tiện lợi. Điều này sẽ mang lại một số cơ hội cho các chủ sở hữu bất động sản thương mại.

5. Suy thoái kinh tế ở Trung Quốc sẽ tạo ra thách thức mới cho các thương hiệu xa xỉ

Sự “mất mát” khách du lịch Trung Quốc trong đại dịch là một đòn giáng mạnh vào các thương hiệu cao cấp toàn cầu. Tuy nhiên, doanh số bán hàng của họ đã trở lại mức tiền cổ điển vào năm 2021, nhờ nhu cầu từ người mua nội địa Trung Quốc. Vào năm 2022, các chính sách ‘không Covid’ của Trung Quốc đã kìm hãm sự tăng trưởng, mặc dù sự phục hồi trong ngành du lịch của châu Âu đã mang lại một số khoản đền bù. Tuy nhiên, năm 2023 sẽ đặt ra nhiều thách thức hơn. Chi tiêu dùng của Trung Quốc sẽ mờ nhạt khi chính phủ duy trì chính sách ‘không Covid’ và sự suy thoái của các đối tác thương mại quan trọng, chẳng hạn như Hoa Kỳ và EU, đè nặng lên nền kinh tế trong nước. “Bong bóng” bất động sản của Trung Quốc, một nguồn tài sản quan trọng của giới giàu có Trung Quốc, đã bị “xì hơi” do các chính sách giám sát từ chính phủ và Covid-19.

Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên vẫn ở mức cao và sẽ hạn chế nhu cầu từ những người mua hàng xa xỉ cấp thấp, một cơ sở khách hàng quan trọng đối với các thương hiệu cao cấp. Các thị trường khác sẽ phải vật lộn để bù đắp sự trì trệ của châu Á. Khu vực này sẽ chiếm gần 18% dân số có giá trị tài sản ròng cao trên thế giới vào năm 2023, trong đó Trung Quốc đóng góp một phần ba tổng dân số của khu vực. Kering, một gã khổng lồ xa xỉ của Pháp, kiếm được 34% doanh thu từ thị trường châu Á - Thái Bình Dương, ngoại trừ Nhật Bản. Chi tiêu cho khách du lịch ở châu Âu, vốn đã là xu hướng bạc trong năm nay, có thể không hỗ trợ nhiều trong năm tới. Trong khi nhu cầu bị dồn nén đã thúc đẩy sự hồi sinh của ngành du lịch vào năm 2022, thì tốc độ tăng trưởng lượng khách du lịch toàn cầu sẽ chậm lại đáng kể vào năm 2023.

6. Những thách thức và kịch bản rủi ro

Thách thức

Lệnh cấm dùng plastic

Các nhà bán lẻ sẽ cần phải tìm cách mới để đóng gói hàng hóa của họ ở Tây Ban Nha, khi quốc gia này thực thi lệnh cấm đóng gói bằng nhựa từ tháng 1/2023 (cùng với Ý), áp thuế nhựa đối với bao bì không thể tái sử dụng. Từ tháng 7/2023, người tiêu dùng Hà Lan sẽ phải trả thêm tiền cho ly nhựa dùng một lần và bao bì thực phẩm. Canada sẽ mở rộng lệnh cấm sản xuất và nhập khẩu các sản phẩm nhựa sử dụng một lần, có hiệu lực vào cuối năm 2022, bằng cách cấm bán chúng từ tháng 12/2023.

Quy định mới về “thời trang xanh”

Inditex của Tây Ban Nha, công ty thời trang nhanh lớn nhất thế giới, đặt mục tiêu ngừng sử dụng bao bì dùng một lần vào năm tới, đồng thời chọn các loại vải bền vững hơn. Zalando, một nhà bán lẻ thời trang trực tuyến của Đức, đặt mục tiêu chỉ bán các thương hiệu đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững nhất định...

Yêu cầu mới về bảo vệ người tiêu dùng

Các thương hiệu tiêu dùng và người bán hàng trực tuyến sẽ phải đối mặt với một loạt các quy định mới về quyền riêng tư, cạnh tranh và dữ liệu vào năm 2023. Vào tháng 1/2023, Đạo luật bảo vệ người tiêu dùng của Phần Lan sẽ buộc người bán hàng trực tuyến phải minh bạch hơn trong các chiến lược định giá và chiết khấu của họ. Tại Hoa Kỳ, 5 bang sẽ ban hành luật bảo mật dữ liệu. Điều này sẽ ảnh hưởng đến cách các doanh nghiệp thu thập và xử lý dữ liệu người tiêu dùng. Ấn Độ dự kiến ​​tung ra dự luật bảo vệ dữ liệu sửa đổi vào đầu năm 2023. Các doanh nghiệp sẽ cần phải hiệu chỉnh lại phương pháp thu thập và lưu trữ dữ liệu của mình để tuân thủ luật mới.

Kịch bản rủi ro chính

Thời tiết khắc nghiệt gây mất an ninh lương thực toàn cầu. Những khu vực dễ bị mất an ninh lương thực nhất vào năm 2023 sẽ là châu Á, Trung Đông và châu Phi đang phát triển. Các quốc gia ở những khu vực này phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu lương thực và khá dễ chịu rủi ro về khí hậu. Họ cũng bị hạn chế về hỗ trợ tài chính. Nếu thời tiết vào năm 2023 tồi tệ hơn so với năm 2022, thì việc không đủ khả năng hoặc tiếp cận thực phẩm sẽ dẫn đến những biến động kinh tế và chính trị rộng lớn, đói nghèo sẽ gia tăng.

Một mùa đông lạnh hơn dự kiến ​​ở châu Âu cũng có thể ảnh hưởng đến sản xuất lương thực, đặc biệt là sau mùa hè khô hạn, nóng nực. Cuộc khủng hoảng năng lượng leo thang sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng phân bón đang diễn ra, tiếp tục đẩy giá lương thực ở châu Âu lên cao. Sản xuất sản phẩm tươi sống, đặc biệt là thực phẩm yêu cầu môi trường kiểm soát nhiệt độ, sẽ bị ảnh hưởng ở các nước lạnh hơn. Việc tăng chi phí sẽ đẩy một số nhà bán lẻ và cửa hàng dịch vụ thực phẩm rời khỏi hoạt động kinh doanh.