Ngày 30/10, tại TP. Hồ Chí Minh, Ban chỉ đạo 389 quốc gia tổ chức Hội nghị bàn các giải pháp chống buôn lậu đường cát và tháo gỡ khó khăn cho ngành mía đường Việt Nam. Ông Nguyễn Văn Cẩn - Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, Ủy viên Ban chỉ đạo 389 chủ trì hội nghị. Tham dự hội nghị có đại diện Hiệp hội mía đường Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất mía đường trong nước cùng đại diện các cơ quan chức năng của một số tỉnh, thành phố...

Đường nhập lậu gắn nhãn mác Việt Nam

Tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép mặt hàng đường qua biên giới vẫn tiếp tục diễn ra theo chiều hướng phức tạp, có xu hướng tăng. Báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cho thấy, đường nhập lậu vào Việt Nam chủ yếu xuất phát từ Thái Lan, qua Campuchia vào biên giới các tỉnh Tây Nam Việt Nam và đưa vào thị trường tiêu thụ.

Đường lậu chủ yếu tập trung ở những tỉnh trọng điểm như TP. Hồ Chí Minh, An Giang, Long An, Tây Ninh, Đồng Tháp, Quảng Trị, Kiên Giang, Bình Phước… Hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép mặt hàng đường cát Thái Lan trên các địa bàn trọng điểm nêu trên diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Một trong những thủ đoạn mà các đối tượng buôn lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu sử dụng phổ biến là thực hiện các hoạt động sản xuất, sang chiết, phối trộn đóng gói. Đối tượng buôn lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu đưa bao bì in trong nước sang đóng gói đường nhập lậu ở nước ngoài (thường là Campuchia). Như vậy, đường nhập lậu sẽ có nhãn mác Việt Nam.

Sau công đoạn đóng bao mới, đường nhập lậu sẽ biến thành đường nội địa để đem đi tiêu thụ. Đường lậu dưới mác đường nội địa sẽ được tham gia đấu giá đường với giá rất cao không thể cạnh tranh được từ những đợt thanh lý hàng buôn lậu. Hồ sơ đó được các đối tượng quay vòng cả năm cho các lô đường nhập lậu khác.

Theo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, từ năm 2018 đến hết tháng 9/2019, các lực lượng chức năng đã kiểm tra, phát hiện, xử lý hơn 876 vụ, xử phạt vi phạm hành chính hơn 1 tỷ đồng, thu giữ hơn 3.000 tấn đường nhập lậu trị giá trên 12 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là vi phạm về nhãn hàng hóa, đường không rõ nguồn gốc xuất xứ...

Đề xuất bắt buộc truy xuất nguồn gốc mặt hàng đường

Để khắc phục và đấu tranh với tình trạng nhập lậu đường, Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đề xuất đưa yêu cầu truy xuất nguồn gốc mặt hàng đường thành yêu cầu bắt buộc đối với mọi cơ sở sản xuất chế biến đường. Hệ thống truy xuất cần kết hợp với công nghệ như sử dụng mã QR code nhằm giúp các cơ quan chức năng kiểm tra được tính hợp pháp và xuất xứ hàng hóa một cách nhanh chóng, đối phó hữu hiệu hơn vấn nạn đường nhập lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu.

Đồng thời, đề xuất sửa đổi bổ sung Luật Đầu tư, đưa các hoạt động sản xuất, sang chiết, phối trộn đóng gói đường vào danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Trong điều kiện đầu tư kinh doanh cơ sở sản xuất thực phẩm đối với mặt hàng đường phải có hợp đồng nhượng quyền sản xuất sang chiết, phối trộn, đóng gói mặt hàng đường với một đơn vị thành viên sản xuất của Hiệp hội mía đường Việt Nam.

Đặc biệt, cần tiến hành điều tra, xử lý nghiêm những công chức có hành vi bảo kê, tiếp tay cho buôn lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu; thực hiện việc luân chuyển công chức theo đúng quy định, đặc biệt là tại các thị trường lớn dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng; Điều chỉnh quy định thanh lý đường nhập lậu, chỉ cho phép các đơn vị có giấy phép (thuộc loại hình kinh doanh có điều kiện) tham gia đấu giá; Tăng mức xử phạt với hành vi vi phạm...