Ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam:

Gần 3 thập kỷ thực hiện sứ mệnh đảm bảo an sinh xã hội

Lê Hà

Trải qua 29 năm xây dựng và trưởng thành (16/02/1995 -16/02/2024), với tinh thần đoàn kết, nỗ lực của tập thể công chức, viên chức, người lao động Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã không ngừng phát triển và đạt được các thành tích quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an sinh xã hội (ASXH) của Đảng và Nhà nước, góp phần tiến bộ và công bằng xã hội.

Tạo nền tảng phát triển bền vững

Ngày 16/02/1995, Chính phủ ban hành Nghị định số 19-CP thành lập BHXH Việt Nam trên cơ sở thống nhất các tổ chức BHXH ở Trung ương và địa phương thuộc hệ thống Lao động - Thương binh và Xã hội và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

BHXH Việt Nam ra đời tạo dấu mốc cải cách quan trọng nhằm thu gọn đầu mối tổ chức, thực hiện chính sách BHXH theo hướng tập trung, thống nhất trong phạm vi toàn quốc.

Cơ quan BHXH các cấp tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tham gia "lưới" an sinh xã hội.
Cơ quan BHXH các cấp tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tham gia "lưới" an sinh xã hội.

Sau 29 năm hình thành và phát triển, đến nay, hệ thống tổ chức của BHXH Việt Nam gồm 3 cấp: Trung ương, cấp tỉnh và cấp huyện. Qua mỗi thời kỳ phát triển, tổ chức bộ máy đã từng bước được kiện toàn theo hướng linh hoạt, hiệu quả, chuyên nghiệp, hiện đại, giảm đầu mối phù hợp với tinh thần Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp (DN). Qua đó, tạo điều kiện để ngành BHXH Việt Nam thực hiện hiệu quả, hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao.

29 năm qua, ngành BHXH Việt Nam luôn nhận được sự quan tâm sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng. Sự quan tâm này thể hiện cụ thể thông qua các chỉ thị, nghị quyết, trong đó đặc biệt như: Nghị quyết số 21- NQ/TW ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) giai đoạn 2012 - 2020; Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII về cải cách chính sách BHXH…

Đây là những định hướng quan trọng, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của hệ thống BHXH, BHYT nói chung và BHXH Việt Nam nói riêng.

Hướng tới bao phủ BHXH, BHYT toàn dân

Thực hiện mục tiêu xuyên suốt phát triển BHXH, BHYT theo hướng bao phủ toàn dân, những năm qua, số người tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tiếp tục tăng qua các năm và đã tập trung vào nhóm yếu thế. Đặc biệt, tỷ lệ người tham gia BHYT phát triển bền vững, vượt mục tiêu được Đảng và Chính phủ giao.

Số liệu thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy, hiện có khoảng 18,26 triệu người tham gia BHXH, đạt 39,25% lực lượng lao động trong độ tuổi, trong đó, số người tham gia BHXH tự nguyện khoảng 1,83 triệu người, đạt 3,92% lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 305 lần so với năm 2008 - năm đầu tiên thực hiện chính sách BHXH tự nguyện (tăng từ 6 nghìn người lên 1,83 triệu người); số người tham gia BHTN khoảng 14,7 triệu người đạt gần 31,6% lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng gần 2,5 lần so với năm 2009 - năm đầu tiên thực hiện chính sách BHTN (tăng từ 6 triệu người lên 14,7 triệu người).

Ngành BHXH Việt Nam luôn đa dạng hoá hình thức tuyên truyền, thuyết phục đối tượng tham gia BHXH, BHYT.
Ngành BHXH Việt Nam luôn đa dạng hoá hình thức tuyên truyền, thuyết phục đối tượng tham gia BHXH, BHYT.

Bên cạnh phát triển đối tượng tham gia BHXH, ngành BHXH Việt Nam đã thực hiện tốt chính sách BHYT. Nhờ đó, đến nay có khoảng hơn 93,3 triệu người tham gia BHYT, đạt 93,35% dân số, tăng 13,1 lần so với năm 2015 (tăng từ 7,1 triệu người lên 93,3 triệu người), tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân. Diện bao phủ BHXH, BHYT, BHTN tăng, góp phần mở rộng hiệu quả lưới ASXH tới mọi người dân, NLĐ, củng cố vững chắc nền ASXH của Đất nước.

Kịp thời đảm bảo quyền lợi của đối tượng thụ hưởng chính sách

Cùng với phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, trong những năm qua, ngành BHXH Việt Nam luôn đảm bảo chính xác, kịp thời quyền lợi cho đối tượng tham gia các loại hình bảo hiểm cũng như các đối tượng thụ hưởng chính sách.

Theo đó, ngành BHXH Việt Nam đã giải quyết, chi trả chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN kịp thời, đúng quy định.

Phương thức hoạt động của hệ thống ngành BHXH Việt Nam được đổi mới theo hướng phục vụ, đẩy mạnh giao dịch điện tử, tăng cường sử dụng các dịch vụ công ích, rút ngắn thời gian giải quyết, tạo thuận lợi và đảm bảo quyền lợi cho người lao động và Nhân dân.

Từ năm 1995 đến hết năm 2023, cơ quan BHXH đã giải quyết khoảng hơn 144,8 triệu lượt người hưởng các chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe.

Về giải quyết chế độ BHTN, từ năm 2010 đến hết năm 2022, cơ quan BHXH phối hợp với lực lượng chức năng giải quyết gần 9,7 triệu người hưởng các chế độ BHTN. Hiện tổng số người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng hơn 3,3 triệu người.

Bên cạnh đó, từ năm 2003 đến 2023, toàn Ngành đã phối hợp với các cơ sở y tế bảo đảm quyền lợi khám chữa bệnh BHYT cho trên 2.542,8 triệu lượt người; tháo gỡ khó khăn, giải quyết tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, kịp thời thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT, tạo điều kiện thuận lợi để các cơ sở khám chữa bệnh phục vụ người bệnh BHYT.

Đáng chú ý, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nặng nề đến đời sống, việc làm của người dân, người lao động, từ năm 2020 đến năm 2022, ngành BHXH Việt Nam đã chủ động, quyết liệt tham gia cùng các bộ, ngành tham mưu Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ DN, người lao động gặp khó khăn do đại dịch.

Đồng thời, tập trung huy động mọi nguồn lực trên nền nguồn dữ liệu sẵn có, để triển khai kịp thời các gói hỗ trợ từ Quỹ BHXH, BHTN nhanh gọn, chính xác tới người hưởng, góp phần hỗ trợ hàng chục triệu người lao động, người sử dụng lao động vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống, phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Những kết quả đạt được cho thấy, quyết tâm chính trị của toàn ngành BHXH Việt Nam trong mọi giai đoạn là luôn ưu tiên đặt công tác đảm bảo quyền lợi của người tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT làm trung tâm. Nhờ đó, quyền lợi an sinh của người tham gia, thụ hưởng luôn đảm bảo kịp thời, đúng quy định, góp phần củng cố, tạo thêm niềm tin vững chắc của mọi tầng lớp Nhân dân vào các chính sách ASXH của Đảng và Nhà nước.

Phát huy kết quả đạt được, thời gian tới, để thực hiện thành công các mục tiêu về BHXH, BHYT, đặc biệt là BHXH, BHYT toàn dân, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành BHXH Việt Nam tiếp tục triển khai các giải pháp với tinh thần chủ động, đồng bộ, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, đảm bảo ASXH, ổn định đời sống Nhân dân.