Tổng cục Thống kê cho biết, giá thực phẩm, giá điện sinh hoạt tăng do thời tiết nắng nóng kéo dài cùng với việc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân là những nguyên nhân chính làm CPI tháng 6/2023 tăng 0,27% so với tháng trước.

So với tháng 12/2022, CPI tháng 6 tăng 0,67% và so với cùng kỳ năm 2022 tăng 2%. Bình quân 6 tháng đầu năm 2023, CPI tăng 3,29% so với cùng kỳ năm trước, lạm phát cơ bản tăng 4,74%.

Trong mức tăng 0,27% của CPI tháng 6/2023 so với tháng trước có 10 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng và 1 nhóm hàng có chỉ số giá giảm.

Trong đó, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống có chỉ số giá tăng cao nhất với 0,57%, tác động CPI chung tăng 0,19 điểm phần trăm. Cụ thể, lương thực tăng 0,09%; thực phẩm tăng 0,72%; ăn uống ngoài gia đình tăng 0,42%.

Tiếp đến là nhóm văn hóa, giải trí và du lịch, CPI tăng 0,34%, trong đó, giá dịch vụ du lịch trọn gói tăng 1,82% (du lịch trong nước tăng 2,11%; du lịch ngoài nước tăng 1%); nhà khách, khách sạn tăng 0,24% do nhu cầu đi du lịch trong dịp hè tăng cao.

Chỉ số giá nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,26%; nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,19%, tập trung chủ yếu ở các mặt hàng điện lạnh do thời tiết nắng nóng nên nhu cầu tiêu dùng tăng.

Nhóm giao thông, do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá trong nước vào ngày 01/6/2023, 12/6/2023 và 21/6/2023 làm cho giá xăng, dầu trong nước tăng 0,5% khiến chỉ số giá nhóm này tăng 0,16%, đẩy CPI chung tăng 0,02 điểm phần trăm.

Bên cạnh đó, chỉ số giá nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 0,16% do thời tiết nắng nóng, oi bức nên nhu cầu tiêu dùng đồ uống giải khát tăng; nhóm may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,11% do nhu cầu tiêu dùng tăng vào mùa hè; nhóm giáo dục tăng 0,11%.

Ngoài ra, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng chỉ số giá tăng 0,07% do thời tiết nắng nóng kéo dài, dẫn đến nhu cầu sử dụng điện, nước của người dân tăng lên và EVN đã có Quyết định số 377/QĐ-EVN ngày 27/4/2023 về việc điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân từ ngày 04/5/2023; nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,01% do thời tiết nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, nhu cầu thuốc cảm cúm tăng.

Tính chung trong 6 tháng đầu năm 2023, CPI bình quân tăng 3,29% so với bình quân cùng kỳ năm 2022. Lý giải nguyên nhân CPI 6 tháng đầu năm nay tăng so với cùng kỳ năm trước,  Tổng cục Thống kê cho rằng do một số yếu tô sau:

Thứ nhất, chỉ số giá nhóm giáo dục bình quân 6 tháng đầu năm 2023 tăng 7,95% so với cùng kỳ năm trước do một số địa phương đã tăng học phí trở lại từ tháng 9/2022 sau khi đã miễn, giảm học phí trong năm học 2021-2022 (tác động làm CPI tăng 0,49 điểm phần trăm).

Thứ hai, chỉ số giá nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 6,6% so với cùng kỳ năm 2022 (tác động làm CPI tăng 1,24 điểm phần trăm) do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào và giá thuê nhà ở tăng cao.

Thứ ba, chỉ số giá nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 3,74% do dịch COVID-19 được kiểm soát, nhu cầu giải trí và du lịch của người dân tăng, tác động làm CPI tăng 0,17 điểm phần trăm và chỉ số giá vé máy bay tăng 65,72%; giá vé tàu hỏa tăng 32,34%; giá vé ô tô khách tăng 11,12%.

Thứ tư, giá điện sinh hoạt tăng 3,12% do nhu cầu sử dụng điện tăng và quyết định tăng 3% giá điện của EVN áp dụng từ ngày 04/5/2023 đẩy CPI tăng 0,1 điểm phần trăm.

Bên cạnh đó, có một số yếu tố góp phần kiềm chế tốc độ tăng CPI 6 tháng đầu năm 2023 đó là, bình quân 6 tháng đầu năm 2023, giá dầu hỏa giảm 8,94% so với cùng kỳ năm trước; giá xăng dầu trong nước giảm 18,27% theo biến động của giá thế giới (tác động làm CPI chung giảm 0,66 điểm phần trăm).

Cùng với đó, giá gas trong nước giảm 9,99% theo giá thế giới (tác động làm CPI giảm 0,15 điểm phần trăm); Chỉ số giá nhóm bưu chính, viễn thông giảm 0,37% do giá điện thoại thế hệ cũ giảm (tác động làm CPI giảm 0,01 điểm phần trăm).

Lạm phát cơ bản  tháng 6/2023 tăng 0,24% so với tháng trước, tăng 4,33% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 6 tháng đầu năm 2023, lạm phát cơ bản tăng 4,74% so với cùng kỳ năm 2022, cao hơn mức CPI bình quân chung (tăng 3,29%).

Nguyên nhân chủ yếu do bình quân giá xăng dầu trong nước 6 tháng đầu năm 2023 giảm 18,27% so với cùng kỳ năm trước, giá gas giảm 9,99% là yếu tố kiềm chế tốc độ tăng của CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.