Những khó khăn ban đầu

Năm 2013, Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa được giap dự toán thu ngân sách Nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) qua địa bàn quản lý là 2.950 tỷ đồng (địa bàn Thanh Hóa là 1.977 tỷ đồng). Đẩy là nhiêm vụ hết sức nặng nề trong bối cảnh chung của nền kinh tế còn gặp nhiều khó khăn.

Tính đến 12/6/2013, toàn Cục Hải quan tỉnh Thanh Hoá đã thu nộp ngân sách nhà nước (NSNN) được 516,9 tỷ đồng, đạt 17,5% so với chỉ tiêu thu NSNN năm 2013 là 2.950 tỷ đồng, đạt 49,8 % so với cùng kỳ năm 2012. Trong đó, Chi cục Hải quan Nam Định thu 75,7 tỷ đồng, đạt 64,7% chỉ tiêu; Chi cục Hải quan Ninh Bình thu 76,8 tỷ đồng, đạt 20,9% chỉ tiêu; Chi cục Hải quan Quản lý các khu công nghiệp (QLCKCN) tỉnh Hà Nam thu 226,5 tỷ đồng, đạt 46,3% chỉ tiêu; Chi cục Hải quan cửa khẩu (HQCK) Cảng Thanh Hóa thu 137,8 tỷ đồng, đạt 6,9% chỉ tiêu; Chi cục HQCK Na Mèo thu gần 2,1 tỷ đồng, đạt 38,9 % chỉ tiêu. Nhìn chung, mức thu NSNN toàn Cục đạt thấp so với chỉ tiêu được giao.

Nguyên nhân dẫn đến việc thu NSNN đạt được thấp là do các nguồn thu lớn từ các dự án đầu tư trên địa bàn quản lý do điều kiện kinh tế khách quan chưa được khởi công và chưa tiến hành nhập khẩu máy móc thiết bị tạo tài sản cố định nên ảnh hưởng đến số thu. Số thu NSNN trong kỳ giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2012 (gần 50%) là do các dự án đầu tư trên địa bàn Thanh Hóa như Nhiệt điện Nghi Sơn I (dự án đóng góp số thu lớn trong năm 2012) đã thực hiện xong giai đoạn nhập khẩu máy móc thiết bị tạo tài sản cố định và các Dự án mới trên các địa bàn quản lý chưa triển khai (Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn II, Nhà máy Nhiệt điện Công Thanh và dự án Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn...).

Một nguyên nhân nữa là do tình hình kinh tế khó khăn, hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn gặp khó khăn về vốn, hoạt động cầm chừng, không có nhiều đơn đặt hàng, vì thế nguồn thu trên địa bàn tại các khu công nghiệp giảm mạnh.

Bên cạnh đó, công tác thu hồi nợ đọng và thu từ công tác Kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) cũng gặp nhiều khó khăn do nhiều doanh nghiệp cố tình chây ỳ, không chịu nộp thuế. Từ đầu năm, số thuế ấn định thu từ KTSTQ là 15 tỷ đồng, tuy nhiên, tính đến nay mới chỉ thu được 777 triệu đồng, đạt 5,18% chỉ tiêu ấn định từ đầu năm.

Ghi nhận những điểm sáng

Ðể hoàn thành dự toán giao, ngay từ những ngày đầu năm, Cục Hải quan tỉnh đã giao chỉ tiêu cho từng đơn vị Hải quan trực thuộc tổ chức thực hiện; tiếp tục đẩy mạnh cải cách TTHC và kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, tránh gian lận về mã số, giá tính thuế, phối hợp với Công an tỉnh, Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa tích cực thu hồi nợ đọng thuế...

Dù khó khăn trong công tác thu NSNN, lãnh đạo Cục và CBCC Cục Hải quan tỉnh Thanh Hoá đã phấn đấu ngay từ đầu năm, triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện kế hoạch thu NSNN năm 2013 để có thể tăng số thu trên địa bàn. Bên cạnh chú trọng công tác thu NSNN, Cục đã tích cực nỗ lực chuẩn bị các điều kiện nhân lực, vật lực để sẵn sàng cho triển khai hệ thống VNACCS/VCIS đi vào hoạt động năm 2014; 100% các Chi cục thực hiện triển khai TTHQĐT phiên bản 4.0 và đạt được những thành tích đáng ghi nhận và coi thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT) là khâu đột phá quan trọng trong công tác cải cách thủ tục hải quan, từng bước cải cách hoạt động nghiệp vụ hải quan theo hướng phù hợp với chuẩn mực của hải quan hiện đại; tạo điều kiện cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) và thương mại; tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư; thực thi pháp luật về hải quan một cách minh bạch, công bằng và hiệu quả; giảm tiêu cực, phiền hà sách nhiễu và giảm bớt nguồn nhân lực trong điều kiện biên chế ít. Các doanh nghiệp đã tích cực hưởng ứng và có phản hồi tốt về tác phong, thái độ phục vụ của cán bộ công chức (CBCC) Hải quan và tiện ích mà TTHQĐT mang lại như tiết kiệm thời gian, chi phí phát sinh trong việc thực hiện thủ tục hải quan; góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh trên thương trường quốc tế.

Đặc biệt, Cục Hải quan Thanh Hóa luôn chú trọng thực hiện cải cách thủ tục hành chính (TTHC); hiện đại hóa phương tiện kiểm tra, kiểm soát; tích cực áp dụng thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT), đã góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK, xuất nhập cảnh (XNC), rút ngắn thời gian thông quan qua các cửa khẩu trên địa bàn quản lý. Trong thời gian quan, Hải quan Thanh Hóa đã đẩy mạnh Việc triển khai TTHQĐT theo Nghị định 87/2012/NÐ-CP của Chính phủ và Thông tư 196/2012/TT-BTC của Bộ Tài chính về hướng dẫn thực hiện TTHQĐT được Cục tổ chức thực hiện bài bản, đúng quy trình theo quy định của ngành.

Theo đó, công tác tuyên truyền được phổ biến sâu rộng đến cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan hữu quan về lợi ích và xu hướng tất yếu của thực hiện TTHQĐT. Trong đó, đặc biệt quan tâm đến việc tập huấn, đào tạo và triển khai thực hiện thí điểm ở một số chi cục từ đó rút kinh nghiệm để nhân ra diện rộng; đồng thời niêm yết công khai các quy định, văn bản hướng dẫn tại các đơn vị và trên trang thông tin điện tử của Cục để cung cấp các thông tin đầy đủ cho các doanh nghiệp. Cùng với đó là việc đầu tư, lắp đặt và áp dụng công nghệ thông tin, phương tiện, thiết bị hiện đại như: máy tính, máy soi hành lý; cân điện tử, máy ngửi ma túy, chó nghiệp vụ... nên việc kiểm tra, kiểm soát hàng hóa XNK, phương tiện của khách xuất, nhập cảnh, bảo đảm quy trình chặt chẽ và chính xác.

Ðiểm nổi bật, trong việc thực hiện TTHQĐT của Hải quan Thanh Hóa là việc áp dụng công nghệ thông tin trong giải quyết nghiệp vụ, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ hải quan trong cải cách TTHC; tạo sự đồng thuận cao của các doanh nghiệp và hành khách XNC. Trước đó, Cục đã triển khai khai báo hải quan từ xa, thông quan điện tử phiên bản 3.0 tại các chi cục. Đến nay, hơn 90% công việc của các chi cục được thực hiện bằng công nghệ thông tin. Phần lớn các loại tờ khai, phương tiện được doanh nghiệp đăng ký qua mạng internet.

Công chức hải quan nhận thông tin, kiểm tra, xác định tính hợp lệ của thủ tục nhằm tránh sai sót; đồng thời phản hồi ngay để doanh nghiệp biết thủ tục có được chấp nhận hay không, giảm phiền hà cho doanh nghiệp. Với cách làm này, cán bộ, công chức hải quan thu thập thông tin của các doanh nghiệp nhanh hơn, phân tích mức độ rủi ro của lô hàng cao hơn, sau đó hệ thống xử lý kiểm tra nếu không có tính rủi ro sẽ miễn kiểm tra (luồng Xanh).

Bên cạnh đó, một điểm sáng đáng ghị nhận trong hoạt động của ngành Hải quan Thanh Hóa là công tác kiểm tra sau thông quan (KTSTQ). Tính đến 18/6/2013, Chi cục KTSTQ thuộc Cục Hải quan tỉnh Thanh Hoá đã thu nộp NSNN 16,905 tỷ, đạt 112% so với chỉ tiêu được giao từ đầu năm (15 tỷ đồng). Chi cục KTSTQ là đơn vị đầu tiên của Cục Hải quan Thanh Hóa hoàn thành chỉ tiêu thu nộp NSNN năm 2013. Đây là một thành tích rất đáng biểu dương trong hoàn cảnh khó khăn về thu NSNN như hiện nay. Có được thành tích này là sự cố gắng của tập thể lãnh đạo, CBCC Chi cục trong việc đôn đốc, động viên, thuyết phục, vận động các doanh nghiệp trên địa bàn quản lý nộp thuế theo luật định.

Tiêu biểu là việc thu hồi nợ thuế của Công ty cổ phần Tập đoàn V theo Quyết định ấn định thuế với số tiền trên 15,4 tỷ đồng. Trong quá trình đôn đốc thu hồi thuế ấn định, Công ty cổ phần Tập đoàn V  đã nhiều lần chây ỳ và không chịu nộp thuế đúng hạn theo Quyết định ấn định thuế. Chi cục KTSTQ đã dùng nhiều biện pháp như: làm việc trực tiếp tại doanh nghiệp, động viên, đôn đốc và áp dụng các biện pháp cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hoá xuất nhập khẩu của công ty. Đến ngày 7/6/2013, Công ty cổ phần Tập đoàn V mới hoàn thành số tiền phải nộp đối với Chi cục KTSTQ và được Cục HQTH giải tỏa cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan, giúp Công ty cổ phần tập đoàn V hoạt động lại bình thường.

Việc thu đựơc số tiền nợ đọng thuế đối với Công ty cổ phần Tập đoàn V đã góp phần vào việc hoàn thành sớm chỉ tiêu thu nộp ngân sách nhà nước năm 2013 từ công tác KTSTQ của Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa. Được biết, theo kế hoạch từ nay đến cuối năm 2013, Chi cục KTSTQ sẽ tiếp tục rà soát hồ sơ các doanh nghiệp trên địa bàn và đôn đốc các doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc các Quyết định ấn định thuế, góp phần tăng số thu NSNN cho Cục Hải quan Thanh Hóa.