12 nước này bao gồm New Zealand, Brunei, Chile, Singapore, Australia, Peru, Hoa Kỳ, Malaysia, Việt Nam, Canada, Mexico và Nhật Bản.

Đại diện thương mại các nước đang tích cực thảo luận nhằm hướng tới một kết thúc thành công và tốt đẹp vào cuối tuần này. Trải qua5 năm nhấp nhô, cuộc đàm phán đang được cho là ở tình trạng lạc quan nhất.

“Tâm lý đang rất tích cực. Tôi đã trò chuyện với một vài đại diện đàm phán từ Mỹ và bốn nước khác, mọi người đang rất vui mừng và họ thực sự nhìn ra được một kết thúc đang tới gần”, Tami Overby, Phó Chủ tịch phụ trách khu vực châu Á tại Phòng Thương mại Hoa Kỳ (USCC) trả lời phỏng vấn CNBC.

Hãy cùng CNBC xem xét những nước có khả năng hưởng lợi và những nước sẽ chịu thiệt từ hiệp định này.

Những nước hưởng lợi

“Nước hưởng lợi lớn nhất sẽ là Việt Nam khi mà các nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu đổ dồn tiền vào nước này. Nước hưởng lợi lớn thứ hai có lẽ là Malaysia và sau đó là Nhật Bản”, Deborah Elms, Giám đốc điều hành Trung tâm Thương mại Châu Á, nói trên đài CNBC hôm thứ Ba.

Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) cũng ủng hộ ý kiến của Elms khi cho rằng việc miễn thuế vào thị trường Mỹ cho các mặt hàng may mặc và giày dép sẽ giúp gia tăng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ.

Dệt may và giày dép là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam và đang phải chịu mức thuế suất khá cao từ 17-32% khi vào Mỹ. Triển vọng đẩy mạnh xuất khẩu sang Mỹ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, cũng giúp gia tăng đáng kể dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào nước này.

Việt Nam đang là nước có thu nhập bình quân đầu người thấp nhất trong số các thành viên TPP.

PIIE cũng cho rằng Việt Nam sẽ nhận được mức tăng tỷ lệ thu nhập cao nhất vào khoảng 13,6% và mức tăng tỷ lệ xuất khẩu lớn nhất là 31,7%.

Malaysia hiện chưa có hiệp định thương mại tự do song phương (FTA) với Mỹ, Canada và Mexico, vì vậy nước này cũng sẽ là nước hưởng lợi chính từ hiệp định TPP.

“Thỏa thuận TPP sẽ đem lại cho các nhà xuất khẩu Malaysia cơ hội tiếp cận thị trường Bắc Mỹ, cũng như giúp nước này tăng tính hấp dẫn trong việc thu hút dòng vốn đầu tư từ khu vực này”, Rajiv Biswas, kinh tế trưởng khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại Viện nghiên cứu IHS cho biết.

Với Nhật Bản, việc mở cửa thị trường dịch vụ là một lợi thế lớn. Hiệp định TPP sẽ mở cửa khu vực dịch vụ tại các thị trường thành viên cho các nước đối tác. Đây là lĩnh vực mà Nhật Bản tương đối kém tính cạnh tranh, do đó nó có rất nhiều không gian để phát triển, Elms tại Trung tâm Thương mại Châu Á nhận xét.

“Điều này có nghĩa là tất cả các loại dịch vụ mà các nhà đầu tư nước ngoài đang khó thâm nhập sẽ được mở ra, bao gồm hậu cần, phân phối, kho bãi, cũng như du lịch, thực phẩm và nước giải khát,” Elms cho biết.

Những nước có khả năng chịu thiệt

Những nước không phải là thành viên TPP có khả năng sẽ chịu những tổn thất do những tác động của hiện tượng chuyển hướng thương mại (trade diversion) do các nước có xu hướng xuất khẩu sang những nước là đối tác FTA của nước mình.

“Tác động của việc chuyển hướng thương mại sẽ rơi chủ yếu vào Trung Quốc”, PIEE cho biết, dự đoán xuất khẩu của Trung Quốc sẽ giảm khoảng 1,2% nếu hiệp định được ký kết.

Cũng ở chiều ngược lại, trong khi Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp cận sâu hơn với thị trường Mỹ thì những nhà xuất khẩu dệt may và giày dép khác tại châu Á có thể sẽ chịu tổn thương.

“Bangladesh, Cambodia, Pakistan và Sri Lanka dự kiến sẽ chịu tác động tiêu cực từ sự chuyển hướng thương mại và đầu tư trong lĩnh vực dệt may sang các nước TPP, đặc biệt là Việt Nam”, Biswas cho biết thêm.

Ấn Độ cũng có khả năng chịu thiệt. Xuất khẩu dệt may và may mặc chiếm 13% giá trị tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của nước này trong năm tài chính 2014- 2015.

Tuy nhiên, các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) có thể sẽ không bị ảnh hưởng nhiều do khối này đã ký một số hiệp định FTA với các nước châu Á và đang đàm phán một hiệp định mới với Hoa Kỳ, PIEE cho biết.

Các cuộc đàm phán TPP đã nhiều lần bị trì hoãn bởi các vấn đề như các loại thuốc gốc (generic drugs), trợ cấp nông nghiệp và xuất khẩu sữa. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các cuộc đàm phán sẽ phải kết thúc bây giờ, hoặc không bao giờ.

“Thời hạn lần này thực sự là một thời hạn chót (so với những lần trước) bởi vì cánh cửa về cơ bản bị đóng lại. Nếu thỏa thuận không được ký vào cuối tuần này, các nước sẽ phải đợi cho đến sau cuộc bầu cử Tổng thống mới tại Mỹ vào năm 2017. Đến lúc đó thì ai mà biết được điều gì sẽ xảy ra”, Elms cho biết.

Tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng các bên đàm phán có thể ký một thỏa thuận về mặt nguyên tắc và sau đó sẽ làm việc về các chi tiết sau này.