Hội thảo khoa học “Đổi mới cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập”
Trong 02 ngày 28 và 30/10/2015, tại tỉnh Thừa Thiên Huế và Bình Định, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (CL&CSTC) phối hợp với Vụ Tài chính hành chính sự nghiệp và các sở tài chính địa phương (Sở Tài chính tỉnh Thừa Thiên Huế, Sở Tài chính tỉnh Bình Định) tổ chức Hội thảo: “Đổi mới cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập” nhằm phổ biến, tổ chức triển khai thực hiện Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập.
Tham dự Hội thảo có đại diện một số đơn vị thuộc Bộ Tài chính: Viện CL&CSTC, Vụ Tài chính hành chính sự nghiệp, Cục Quản lý công sản, Cục Quản lý giá, Vụ Chế độ kế toán và kiểm toán); đại diện các bộ, ban, ngành của các tỉnh Nam Trung Bộ - Tây Nguyên như: Sở Tài chính, Sở Giáo dục - Đào tạo, Sở Y tế, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Thông tin và Truyền thông…; một số trường đại học, đơn vị sự nghiệp công lập (Đại học Kinh tế Đà Nẵng, Đại học Kinh tế Huế, Đại học Luật Huế, Đại học Tài chính - Kế toán Quảng Ngãi, Đại học Phú Yên và một số trường đại học khác.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Lê Hải Mơ, Phó Viện trưởng Viện CL&CSTC cho biết, xuất phát từ thực tiễn phát triển dịch vụ công chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân và xã hội cả về số lượng và chất lượng, chưa huy động được nguồn lực xã hội cho phát triển dịch vụ công trong khi ngân sách nhà nước (NSNN) hàng năm phải dành một phần kinh phí không nhỏ cho nhiệm vụ chi đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, việc đổi mới cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập là rất cần thiết. Do đó, Bộ Tài chính đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, qua đó tạo quyền chủ động hơn trong quản lý chi tiêu tài chính hướng tới sử dụng các nguồn lực tài chính hiệu quả, đồng thời mở rộng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với các đơn vị sự nghiệp công lập.
Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã tập trung thảo luận những nội dung đổi mới chủ yếu của cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP, tập trung vào 05 vấn đề, đó là: (1) Tự chủ về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và nhân sự; (2) Về giá, phí, danh mục dịch vụ sự nghiệp công; (3) Về tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp trên nguyên tắc đơn vị tự chủ cao về nguồn tài chính thì được tự chủ cao về quản lý, sử dụng các kết quả tài chính và ngược lại; (4) Về đổi mới cơ cấu và phương thức đầu tư của NSNN; (5) Về đổi mới công tác quản lý nhà nước đối với dịch vụ sự nghiệp công và đơn vị sự nghiệp công.
Đồng thời, các ý kiến cũng đã chỉ ra những cơ hội và thách thức đối với đơn vị sự nghiệp công lập khi thực hiện cơ chế tự chủ theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP. Theo đó, các đơn vị sự nghiệp công được tự chủ trong việc quyết định các biện pháp thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và thu hút nhân tài; có cơ hội tiếp cận các nguồn vốn bên ngoài thông qua cơ chế liên doanh, liên kết, tăng thu sự nghiệp thông qua lộ trình và cơ chế giá dịch vụ công... do đó sẽ tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật, nâng cao chất lượng dịch vụ sự nghiệp công.
Trên cơ sở đánh giá quá trình thực hiện tự chủ của các đơn vị sự nghiệp thời gian qua, cùng với những điểm mới trong cơ chế tự chủ theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP, một số ý kiến còn tập trung bàn luận và đưa ra các đề xuất giải pháp tài chính (phạm vi áp dụng cơ chế tự chủ, huy động nguồn lực; quản lý tài sản, nguồn vốn, chi phí; chính sách học phí; chính sách tiền lương; chính sách đầu tư phát triển cơ sở đào tạo mũi nhọn...) nhằm thúc đẩy phát triển các lĩnh vực sự nghiệp và nâng cao chất lượng dịch vụ sự nghiệp công trong thời gian tới.
Đại diện một số trường đại học cho rằng, trong thời gian qua, với những đổi mới về cơ chế chính sách, các trường đại học công lập đã có quyền tự chủ tài chính ngày càng cao trong việc sử dụng nguồn NSNN, được tự chủ trong việc khai thác và sử dụng các nguồn thu, phát huy tiềm năng về cơ sở vật chất, tài sản hiện có, đội ngũ giảng viên để mở rộng quy mô đào tạo, đa dạng hóa các loại hình đào tạo gắn với nhu cầu của xã hội. Những hoạt động đó góp phần không nhỏ trong việc tăng nguồn tài chính cho nhà trường, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội.
Đại diện Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Y tế) cũng đã phân loại đơn vị, tóm tắt kết quả thực hiện tự chủ tại các bệnh viện thời gian qua và cho biết, số lượng các bệnh viện được giao quyền tự chủ, tự bảo đảm chi phí hoạt động hiện còn rất thấp. Tại các địa phương, hầu hết các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh, tuyến huyện được phân loại vào nhóm đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động.
Với mục tiêu hướng tới là khuyến khích các đơn vị sự nghiệp phát huy khả năng tự chủ ở mức cao hơn; thúc đẩy khu vực sự nghiệp công phát triển nhanh, mạnh và bền vững; nâng cao số lượng, chất lượng dịch vụ công, đáp ứng tốt hơn cho các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội; tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, tăng cường thu hút đầu tư từ các thành phần kinh tế khác; đồng thời, tạo điều kiện cơ cấu lại NSNN, dành thêm nguồn lực để chăm lo tốt hơn cho các đối tượng chính sách, người nghèo, các đối tượng bảo trợ xã hội; Hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp cũng như những kiến nghị và giải pháp tổ chức thực hiện đổi mới cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập theo đúng tinh thần của Nghị định số 16/2015/NĐ-CP nhằm mang lại hiệu quả cao nhất và sớm đưa Nghị định đi vào cuộc sống.