Không giảm mục tiêu tăng trưởng
Những chuyển biến trong điều hành của bộ máy Chính phủ mới đã đánh trúng kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh đà cải cách môi trường kinh doanh được đẩy mạnh từ năm 2014. Đây là nền tảng cho kỳ vọng về khả năng tái lập tăng trưởng kinh tế cao và bền vững hơn trong nửa cuối năm nay.
Chuyển biến “trúng” kỳ vọng
Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), quý II/2016 chứng kiến bước chuyển giao đầu tiên của bộ máy Chính phủ, bước đầu đã đưa ra các thông điệp, với tư tưởng tạo lập môi trường chính sách dễ tiên liệu hơn; khuyến khích và nuôi dưỡng tinh thần kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và người dân được tái khẳng định qua cách thức, hành động xử lý nhanh chóng những kiến nghị, vụ việc cụ thể. Những chuyển biến này “đánh trúng” kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh đà cải cách môi trường kinh doanh được đẩy mạnh từ năm 2014. Đây chính là nền tảng để kỳ vọng về khả năng tái lập tăng trưởng kinh tế cao và bền vững hơn trong nửa cuối năm 2016 và những năm tới.
Báo cáo Kinh tế vĩ mô quý II của CIEM đã đánh giá bức tranh toàn cảnh về nền kinh tế. Theo đó, tăng trưởng kinh tế chưa lấy lại được đà phục hồi: GDP tăng 5,57% so với cùng kỳ năm 2015; và việc hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 6,7% cả năm 2016 (tương đương kết quả cả năm 2015) hầu như không khả thi.
Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp ít nhiều có chuyển biến, khi số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong quý II và 6 tháng đầu năm tăng do tác động tích cực của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và hiệu quả ban đầu của các giải pháp điều hành của các cơ quan quản lý nhà nước và niềm tin đối với tăng trường kinh tế trong nước và cơ hội từ các hiệp định tự do thương mại thế hệ mới. Song, doanh nghiệp vẫn chưa thực sự hết khó khăn khi số doanh nghiệp giải thể quý II tăng 20,7% so với cùng kỳ năm 2015. Bên cạnh đó tốc độ tăng trưởng xuất khẩu vẫn còn cách khá xa so với mục tiêu đề ra cho cả năm.
Dự báo tăng trưởng quý III đạt 6,14%
Viện trưởng CIEM, TS. Nguyễn Đình Cung dự báo, tăng trưởng kinh tế quý III có thể đạt mức 6,14%; tăng trưởng xuất khẩu dự báo ở mức 6,8%; thâm hụt thương mại ở mức 0,4 tỷ USD; mức tăng giá tiêu dùng trong quý III là khoảng 1,31%... Thực tế, quý II chứng kiến những khó khăn, biến động không nhỏ với sức ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế thế giới, khu vực và trong nước.
Mặc dù khẳng định mục tiêu tăng trưởng khó có thể đạt được, nhưng ông Nguyễn Đình Cung lại ủng hộ việc kiên quyết giữ vững mục tiêu tăng trưởng đến cuối năm. Đồng thời cho rằng, những hạn chế cố hữu trong mô hình tăng trưởng của Việt Nam cũng cần thời gian để xử lý. Bản thân những kết quả tăng trưởng kinh tế, tăng trưởng xuất khẩu trong nước vẫn ở mức tương đối tốt hơn so với nhiều quốc gia trong khu vực.
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% trong năm nay, theo chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Quang Thái, không nên điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng GDP, đừng nên thấy bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế tồn tại khó khăn mà hạ mục tiêu tăng trưởng để không làm gì cả mà phải nỗ lực cải cách tối đa để tạo ra sự đổi mới hơn nữa cho nền kinh tế. Trong đó, cần ổn định kinh tế vĩ mô, làm cơ sở nền tảng cho tăng trưởng; chuyển hướng xây dựng một Nhà nước kiến tạo hỗ trợ tích cực cho hoạt động của doanh nghiệp và người dân; cơ cấu lại chi tiêu công; huy động tối đa các nguồn lực để đạt mục tiêu cao hơn.
Đồng thời, cần tiếp tục tạo môi trường đầu tư thông thoáng, lành mạnh, nâng cao năng suất giá trị sản phẩm… một cách hài hòa để kinh tế tăng trưởng. Quốc hội thể hiện mạnh mẽ hơn vai trò giám sát các hoạt động của bộ máy Chính phủ mới, kiến quyết xử lý tình trạng “tiền trảm hậu tấu” trong thực hiện các quyết nghị hiện nay.
Ngoài ra, một số ý kiến chuyên gia khuyến nghị, cần nghiên cứu và có kế hoạch và chương trình cải cách đồng bộ cơ bản với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô và chính sách cải cách kinh tế. CIEM cần báo cáo Chính phủ cho phép xây dựng sớm Đề án ổn định kinh tế vĩ mô. Theo đó, chủ động đưa ra các chương trình sơ khảo, nêu lên những vấn đề cụ thể nhằm đánh giá những khó khăn, tồn tại hiện nay.
Chuyên gia kinh tế TS. Lưu Bích Hồ nhận định, cần nhận diện tình hình kinh tế sát hơn, đồng thời, cần phải có một thời kỳ để tập trung giải quyết những vướng mắc, tồn tại của nền kinh tế.
Các cải cách thực chất vẫn còn được thực hiện khá ì ạch, chưa được như cam kết nên trước mắt cần giải quyết các vấn đề nội tại nền kinh tế tạo ra tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn không nên theo đuổi tăng trưởng kinh tế bằng con số cụ thể.
Còn các chuyên gia của CIEM cho rằng, không nên hướng tới thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá mà thay vào đó, Chính phủ vẫn nên kiên định với các ưu tiên đề ra về cải cách kinh tế vi mô, giữ gìn và củng cố dư địa điều hành chính sách kinh tế vĩ mô.
Theo TS. Nguyễn Đình Cung, Chính phủ không điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng GDP là phương án hay. Nếu điều chỉnh xuống mức 5,7% đến 5,8% hay 6% để rồi cuối năm đạt được mục tiêu, các bộ, ngành ngồi vỗ tay với nhau lại vui cả làng. Trong khi không điều chỉnh, cuối năm sẽ có câu chuyện, vấn đề cần mổ xẻ, phân tích tại sao không đạt được, nguyên nhân do đâu, khách quan hay chủ quan. Từ đó đúc rút kinh nghiệm cho năm tới và giai đoạn tới. Chúng ta nên tìm kiếm cơ hội, tìm kiếm giải pháp trong khó khăn và phấn đấu đạt được hơn là chỉ để ngồi vỗ tay.
