Thu ngân sách tăng cao

Theo Bộ Tài chính, lũy kế 11 tháng thu ngân sách nhà nước ước đạt gần 1.638,9 nghìn tỷ đồng, bằng 116,1% dự toán,  tăng 17,4% so cùng kỳ năm 2021. Trong đó, thu nội địa ước đạt 1.300,7 nghìn tỷ đồng, bằng 110,5% dự toán, tăng 13,5% so cùng kỳ năm 2021.

Nếu không kể thu tiền sử dụng đất, thu xổ số kiến thiết, thu hồi vốn, thu cổ tức, lợi nhuận, lợi nhuận sau thuế và chênh lệch thu, chi của Ngân hàng Nhà nước, số thu thuế, phí nội địa đạt 110,5% dự toán, tăng 11,5% so với cùng kỳ.

Đến hết tháng 11/2022, có 10 khoản thu vượt dự toán, trong đó các khoản thu về nhà, đất đạt 136,1%; thu từ hoạt động sổ xố kiến thiết đạt 110,7% và các khoản thu trực tiếp từ hoạt động sản xuất - kinh doanh ở 03 khu vực kinh tế (thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước đạt 104,3% dự toán, tăng 7,1%; thu từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 106,4% dự toán, tăng 10,2%; thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 111,6% dự toán, tăng 9,2%). Còn 02 khoản thu đến nay chưa đảm bảo tiến độ dự toán là thu thuế bảo vệ môi trường (đạt 68% dự toán, bằng 76,4% so cùng kỳ) và thu cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp (đạt 11% dự toán).

Về số thu trên địa bàn, ước tính có 60/63 địa phương thực hiện thu nội địa 11 tháng tiến độ đạt trên 95% dự toán; 50/63 địa phương thu cao hơn so với cùng kỳ, 13 địa phương thu thấp hơn so với cùng kỳ.

Cũng trong 11 tháng, thu từ dầu thô ước đạt 68,97 nghìn tỷ đồng, vượt 144,6% dự toán, tăng 77,6% so cùng kỳ năm 2021. Thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt gần 263,5 nghìn tỷ đồng, bằng 132,4% dự toán, tăng 25,1% so cùng kỳ năm 2021, trên cơ sở: tổng số thu thuế ước đạt 402,4 nghìn tỷ đồng, bằng 114,3% dự toán; hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ 138,95 nghìn tỷ đồng, bằng 90,8% dự toán

Như vậy, thu ngân sách đã về đích sớm và vượt dự toán được giao. Theo Bộ Tài chính, dự kiến, thu ngân sách nhà nước năm 2022 vượt khoảng 18-20% dự toán. Kết quả tích cực này là nhờ nhiều yếu tố tác động giúp tăng thu ngân sách.

Nhiều yếu tố giúp vượt dự toán thu ngân sách

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn, thu ngân sách nhà nước tăng so với dự toán là nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị trong việc triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp kiểm soát dịch bệnh, các chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, kiểm soát lạm phát tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân.

Nhờ đó, nền kinh tế phục hồi tích cực, GDP 9 tháng tăng 8,83%, mức cao nhất trong 11 năm trở lại đây; ước cả năm tăng 8%. Các hoạt động sản xuất-kinh doanh dần lấy lại đà tăng trưởng và trở lại trạng thái bình thường mới khi số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong 11 tháng năm nay đạt khoảng 194.700 doanh nghiệp, tăng 33,2% so với cùng kỳ năm trước.

Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước, hoạt động du lịch, vận tải hành khách và hàng hóa phục hồi mạnh mẽ. Trong đó, một số ngành có đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước duy trì mức tăng trưởng khá, như ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 8,9% so cùng kỳ; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 7,7%; ngành khai khoáng tăng 6,5%...

Bộ Tài chính đã tập trung rà soát, chủ động đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền các chính miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất năm 2022 để thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết năm 2022 để kiềm chế lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống người dân. 

Triển khai các chính sách trên, đến hết tháng 11/2022, tổng số tiền thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất đã được miễn, giảm, gia hạn khoảng 186.700 tỷ đồng (số tiền gia hạn khoảng 105.900 tỷ đồng, số tiền miễn, giảm khoảng 80.800 tỷ đồng). Việc thực hiện các chính sách này đã có tác động tích cực thúc đẩy duy trì và mở rộng sản xuất, kinh doanh, đồng thời tăng nhu cầu tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ, qua đó tăng thêm nguồn thu cho ngân sách.

Bên cạnh đó, hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh với tổng kim ngạch 11 tháng đạt 673,82 tỷ USD, tăng 11,8% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 13,4%, nhập khẩu tăng 10,1%. Kết hợp với giá các mặt hàng xăng, dầu và một số hàng hóa xuất, nhập khẩu có thuế tăng mạnh, như kim ngạch nhập khẩu than tăng 78%; dầu thô tăng 57%; xăng, dầu thành phẩm tăng 116%; sắt thép tăng 6,3%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 23,7%; kim ngạch xuất khẩu hoá chất tăng 66%; phân bón tăng 1.134%; than tăng 99,7% so với cùng kỳ năm trước... Qua đó, đã góp phần tăng thu từ dầu thô và từ hoạt động xuất, nhập khẩu.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, một yếu tố quan trọng khác để thu ngân sách nhà nước khả quan cần ghi nhận là sự nỗ lực rất lớn của cơ quan thuế, hải quan đã tăng cường các biện pháp quản lý thu, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp trốn thuế, gian lận thương mại, chống thất thu.

Tính đến cuối tháng 11, qua các cuộc thanh tra, kiểm tra, cơ quan thuế đã kiến nghị xử lý tài chính 54.440 tỷ đồng, trong đó thu nộp ngân sách Nhà nước khoảng 13.230 tỷ đồng. Cơ quan hải quan đã thực hiện hơn 2.800 cuộc thanh tra, kiểm tra, xử lý thu vào ngân sách khoảng 394 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, ngành Tài chính đã tăng cường cải cách thủ tục hành chính và hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ thông tin, mở rộng triển khai hóa đơn điện tử trên toàn quốc, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn từ hóa đơn điện tử, rà soát những nguồn thu có tiềm năng để đưa vào quản lý thu, như hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số xuyên biên giới, hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Ngành Thuế đã triển khai cung cấp các dịch vụ điện tử cho người nộp thuế trên nền tảng thiết bị di động (eTax mobile) cho người nộp thuế là cá nhân, hộ kinh doanh; triển khai cổng thanh toán điện tử dành riêng cho các nhà cung cấp nước ngoài thực hiện quyền kê khai, nộp thuế khi hoạt động kinh doanh tại Việt Nam nhưng không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế.

Theo thống kê chưa chính thức của Tổng cục Thuế, đến nay, đã có 42 nhà cung cấp nước ngoài lớn trên khắp thế giới đã đăng ký, kê khai nộp thuế trực tiếp qua Cổng thông tin điện tử nhà cung cấp nước ngoài của Tổng cục Thuế với tổng số thuế đã kê khai, nộp thuế là 3.444 tỷ đồng. Trong đó một số nhà cung cấp nước ngoài kê khai, nộp thuế lớn như: Meta (Facebook), Google, TikTok; Microsoft, eBay….

Với đẩy mạnh công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản đã mang lại hiệu quả tích cực góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc thực hiện kê khai nghĩa vụ tài chính liên quan đến chuyển nhượng bất động sản, đồng thời đã góp phần tăng thu cho ngân sách. Ước số thu cả năm 2022 dự kiến đạt được hơn 41.000 tỷ đồng, tăng hơn 20.000 tỷ đồng, tương ứng tăng 97% so với cùng kỳ năm 2021.

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức từ lạm phát, khủng hoảng năng lượng trên thế giớ, nguyên liệu đầu vào tăng cao... ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, từ đó tác động đến thu ngân sách. Do đó, trong thời gian tới, ngành Tài chính sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp quản lý thu, kiểm soát chặt chẽ nguồn thu, tăng cường chống thất thu thuế, khai thác tăng thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.