Kinh tế số hóa: Đừng bỏ lỡ cơ hội
Nền kinh tế thế giới đang thay đổi sâu rộng trước tác động của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Đây không chỉ là áp lực, thách thức hay cơ hội phát triển cho bất kỳ một doanh nghiệp nào mà trên hết còn là bài toán chiến lược với Việt Nam để đưa ra những quyết sách đúng đắn, kịp thời, thay vì bỏ lỡ cơ hội và đứng trước nguy cơ tụt hậu so với các quốc gia trên thế giới.
Tại hội thảo Kinh tế số hóa - Thế giới không chờ chúng ta diễn ra chiều 23/10 tại Hà Nội, các chuyên gia đã trao đổi, đánh giá thực trạng, thách thức và cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam. Qua đó đưa ra những kiến nghị cụ thể giúp Việt Nam định hướng và triển khai các quyết định chiến lược với tầm nhìn dài hạn về cơ hội và thách thức cho khối doanh nghiệp tư nhân trong tương lai.
Đương đầu với thách thức
Với hiệu suất kinh tế vượt trội, các mô hình kinh tế mới đang tạo ra những biến đổi căn bản trong nhiều ngành công nghiệp. Tại Việt Nam, sự phát triển của các mô hình số hóa như Uber, Grab trong lĩnh vực giao thông vận tải hay Facebook, Viber trong lĩnh vực thông tin truyền thông đang tạo ra những dịch vụ có ích cho người dân và tận dụng một cách hiệu quả nguồn lực nhàn rỗi trong xã hội. Tuy nhiên, điều này cũng tạo ra mâu thuẫn với mô hình doanh nghiệp truyền thống.
Trước viễn cảnh các mô hình số hóa sẽ tác động đến nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, việc giải quyết các bài toán này bằng các công cụ hành chính, chính sách cần cân bằng giữa lợi ích trước mắt và lâu dài, giúp doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh được khi nền kinh tế tham gia ngày càng bình đẳng vào chuỗi giá trị toàn cầu. Giám đốc đổi mới sáng tạo Ngân hàng Société Générale Aymeril Hoang nhận định: Một thách thức nữa mà các doanh nghiệp phải đối mặt là về vấn đề thích nghi.
Khi thay đổi trong cơ cấu công việc, doanh nghiệp phải học hỏi và thay đổi một cách nhanh chóng để tự động hóa các sản phẩm, hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp khác để đề ra tầm nhìn chiến lược hơn, xây dựng mô hình kinh doanh riêng biệt, mới mẻ của doanh nghiệp mình. “Chúng ta không thể biết được tương lai sẽ ra sao, thế nên cần phải có thái độ, bản lĩnh không ngừng và không ngại thay đổi”, ông Aymeril Hoang nói.
Thêm vào đó, sự phát triển của các mô hình tổ chức và công nghệ vượt trội cũng đặt ra vấn đề rất lớn về nguồn nhân lực. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford và Tập đoàn tư vấn McKinsey đưa ra dự báo về việc 50% công việc tại các nước phát triển sẽ được thay thế bởi các quy trình tự động hóa trong 15 năm tới.
Tỷ lệ này cao hơn ở các nước đang phát triển như Việt Nam vì giá trị gia tăng của lực lượng lao động trong nước rất thấp so với mức trung bình của thế giới. Do đó, nhu cầu đào tạo và đào tạo lại nguồn nhân lực nhằm đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số ngày càng trở nên cấp bách.
Giáo sư tài chính tại Đại học IPAG (Pháp) kiêm thành viên Tổ tư vấn kinh tế cho Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Đức Khương nhấn mạnh, xu hướng kinh tế số hóa là không thể quay ngược trở lại, chúng ta cần phải đương đầu, tăng tốc, bắt kịp để “nắm tay” các quốc gia khác đi đúng hướng và thành công hơn trong tương lai.
Đổi mới sáng tạo
Theo dự báo của các chuyên gia, trong 4 năm từ 2016 - 2020, dân số Việt Nam sẽ tăng 1,7%, số người sử dụng internet tăng 10%, sử dụng các ứng dụng xã hội tăng 25% và tính đến tháng 9.2015 Việt Nam là nước đứng đầu trong 6 nước phát triển nhất trong khu vực ASEAN về cần người lao động làm việc trong lĩnh vực lập trình. Rõ ràng chúng ta có rất nhiều cơ hội để có thể hòa nhập vào nền kinh tế số nhưng nguy cơ thụt lùi của nước ta cũng rất lớn.
Văn hóa luôn luôn thay đổi cùng với sự phát triển của xã hội, thế nên đổi mới sáng tạo là vô cùng cần thiết bởi như thế mới có thể tìm ra những hướng đi tốt hơn trong tương lai. Trưởng ban Khoa học dữ liệu của Tập đoàn tư vấn toàn cầu Capgemini, ông Bertrand Hassini cho rằng, đổi mới sáng tạo không phải là bắt kịp theo những gì người khác đang làm mà là thể hiện sự đổi mới độc lập.
Theo ông Bertrand Hassini, các doanh nghiệp cần có kế hoạch hoạt động cụ thể và hiệu quả, tạo ra sự kết nối mạnh mẽ, có sự nhất trí và đồng hành của các nhóm thành viên trong công ty. Bên cạnh đó, cần phải mạnh dạn “khai tử” những yếu tố cũ, xây dựng yếu tố mới và sinh lời, không ngại thất bại để có thể phát triển nhanh hơn, không ngừng học hỏi những kinh nghiệm tốt, và quan trọng nhất là phải đứng trên nhu cầu và tầm nhìn của khách hàng xem họ muốn gì để nâng cao hơn chất lượng dịch vụ của mình.
Giám đốc điều hành lĩnh vực đầu tư công nghệ Quỹ VinaCapital Thân Trọng Phúc chỉ ra thực tế: Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đang cần sự giúp đỡ triệt để và khẩn trương để có thể bắt kịp xu hướng và đóng góp vào nền kinh tế số. Sự hợp tác giữa Chính phủ và doanh nghiệp sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp rất nhiều để có thể phát triển vững mạnh.
Do đó, ông Phúc cho rằng, Chính phủ cần giúp các DNNVV kết nối hòa nhập công nghệ, mọi việc, mọi lĩnh vực phải được tự động hóa để giảm chi phí. Các chính sách hợp tác với các công ty trong nước và chính sách về giảm thuế hay thúc đẩy đầu tư là cần thiết để doanh nghiệp không chỉ tác động tới thị trường trong nước mà cả nước ngoài.
Khi nói đến nền kinh tế số cũng cần phải đề cập tới vấn đề nguồn nhân lực. Rất nhiều công cụ, thiết bị đã thay đổi qua hàng trăm năm qua nhưng nền giáo dục vẫn đang giậm chân và chưa có sự đổi mới tương xứng.
Phó Chủ tịch Hội đồng quốc gia Pháp về số hoá Sophie Pene cho rằng, cần phải đổi mới hệ thống giáo dục, tạo ra những thay đổi mạnh mẽ bằng cách giảm bớt việc giảng dạy, đẩy mạnh hơn nữa, nỗ lực nhiều hơn trong chương trình cải cách để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Rõ ràng giải pháp là rất nhiều, nhưng ứng xử và thay đổi thế nào để thích nghi và đương đầu với nền kinh tế số hóa toàn cầu hoàn toàn phụ thuộc vào chính chúng ta - bà Sophie Pene nói.
