Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung bắt đầu từ việc Tổng thống Mỹ ông Donald Trump chỉ trích các chính sách thương mại không công bằng của Bắc Kinh, khiến cán cân thương mại của Mỹ rơi vào tình trạng thâm hụt nghiêm trọng. Ông Trump khởi động bằng một chiến lược đi ngược lại với tự do hóa thương mại của chính quyền tiền nhiệm khi đưa ra yêu cầu rà soát nâng thuế với hầu hết các đối tác thương mại lớn, bất chấp các cảnh báo trả đũa.

Tuy nhiên, đến lúc này trong khi quan hệ thương mại giữa Mỹ và nhiều đối tác khác như khu vực EU, Canada, Mexico,… đã có sự cải thiện thì căng thẳng thương mại với Trung Quốc lại đang có xu hướng gia tăng mạnh mẽ hơn. Hiện nay, tổng cộng Mỹ đã áp thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc còn Trung Quốc đã trả đũa đối với 110 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ.

Do Mỹ và Trung Quốc là hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới, nên quan hệ kinh tế căng thẳng leo thang giữa hai quốc gia này trở thành một cú sốc đối với nền kinh tế thế giới nói chung và kinh tế mỗi quốc gia nói riêng.

Nền kinh tế thế giới hiện tại đã có mức độ liên kết rất cao, các mối quan hệ ràng buộc, phụ thuộc lẫn nhau giữa các công ty, các quốc gia ngày càng trở nên phức tạp, vì vậy những tác động từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung dự báo là rất đáng kể và kéo dài.

Chỉ tính riêng trong năm 2018, do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại cũng đã khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu chững lại đáng kể với mức tăng thấp hơn khoảng 0,2% - 0,3% so với mức tăng trưởng của năm ngoái. Bên cạnh đó, dòng chảy thương mại cũng chậm lại với mức tăng theo WTO chỉ ước đạt 3,9% trong năm nay, thấp hơn mức tăng 4,7% của năm 2017.

Trong năm 2019, theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể tiếp tục làm giảm kim ngạch nhập khẩu toàn cầu tới 3% (tương đương 674 tỷ USD) và làm giảm tổng thu nhập toàn cầu tới 1,7% (khoảng 1,4 nghìn tỷ USD). Trong đó, Trung Quốc và Mỹ sẽ chịu thiệt hại lớn nhất về giảm thu nhập, lần lượt ở mức 3,5% (426 tỷ USD) và 1,6% (313 tỷ USD).

Với những tác động như vậy, các nhà phân tích của trang mạng Bloomberg (Mỹ) khi đưa ra dự báo về các rủi ro chính trị hàng đầu đối với nền kinh tế thế giới năm 2019 đã nhấn mạnh chiến tranh thương mại tiếp tục là rủi ro hàng đầu đối với kinh tế toàn cầu.

Cho dù hiện nay giữa hai quốc gia đã thiết lập được thỏa thuận "tạm đình chiến" thương mại bên lề hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Argentina vừa qua, thì mâu thuẫn hiện nay vẫn có thể chỉ là giai đoạn đầu của một cuộc chiến tranh lạnh kinh tế kéo dài với những tác động khó lường.