Làm gì để minh bạch hóa lương, thưởng của lãnh đạo doanh nghiệp?
Nghị định số 71/2017/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng có hiệu lực mới đây đã quy định rất rõ về cách thức công bố thu nhập của Hội đồng quản trị, Ban điều hành và đặc biệt là Giám đốc (Tổng giám đốc) doanh nghiệp.
Đây được cho là bước tiến lớn hoàn thiện khung pháp lý về quản trị công ty tại Việt Nam bởi thông tin về lương thưởng của ban lãnh đạo doanh nghiệp rất hiếm khi được các doanh nghiệp công bố rõ ràng.
Đối tượng áp dụng tại Nghị định số 71/2017/NĐ-CP bao gồm công ty đại chúng, cổ đông công ty đại chúng, thành viên Hội đồng quản trị, kiểm soát viên, người điều hành doanh nghiệp của công ty đại chúng, tổ chức cá nhân là người liên quan của các đối tượng này; tổ chức và cá nhân có quyền lợi liên quan đến công ty đại chúng.
Nghị định này quy định, tiền lương của Giám đốc (Tổng giám đốc) và người quản lý khác phải được thể hiện thành mục riêng trong Báo cáo tài chính hàng năm của công ty và phải báo cáo Đại hội đồng cổ đông tại cuộc họp thường niên.
Hiện nay, các doanh nghiệp niêm yết hay doanh nghiệp đại chúng phần lớn chỉ công bố tổng thù lao của Hội đồng quản trị và Ban Kiểm soát, trong khi rất ít doanh nghiệp tự nguyện công bố thu nhập của Ban điều hành.
Với Nghị định số 71/2017/NĐ-CP, cuối năm nay hoặc đầu năm sau, trong báo cáo phân tích doanh nghiệp, các công ty chứng khoán sẽ có thêm một bảng xếp hạng mới về những lãnh đạo doanh nghiệp có thu nhập nhiều nhất trên thị trường chứng khoán, bên cạnh các bảng xếp hạng về người giàu trên sàn như hiện nay.
Theo ông Phạm Hồng Sơn - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Nghị định số 71/2017/NĐ-CP sẽ là khung pháp lý quan trọng, cơ bản để các công ty đại chúng thực hiện; góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của các doanh nghiệp, giúp cho thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung phát triển một cách bền vững; đảm bảo tính công khai, minh bạch, bảo vệ lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
Còn theo bà Lê Thị Thu Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý chào bán chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Nghị định số 71/2017/NĐ-CP có đưa một số quy định mang tính tiến bộ về quản trị công ty, hướng tới thông lệ quốc tế về quản trị công ty tốt, cụ thể là quy định về tư cách thành viên hội đồng quản trị như: Chủ tịch hội đồng quản trị không được kiêm nhiệm chức danh tổng giám đốc tại Khoản 2 Điều 13 Nghị định số 71/2017/NĐ-CP. Quy định này sẽ góp phần tách biệt chức năng giám sát và chức năng điều hành, tránh hiện tượng “vừa đá bóng vừa thổi còi” tại doanh nghiệp, nâng cao chất lượng quản trị công ty của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Nghị định số 71/2017/NĐ-CP cũng quy định một thành viên hội đồng quản trị của công ty đại chúng không được đồng thời làm thành viên HĐQT tại quá 5 công ty khác. Quy định này nhằm từng bước nâng cao chất lượng quản trị công ty, đảm bảo khả năng thực thi nhiệm vụ và tính bảo mật của doanh nghiệp của các công ty đại chúng. Quy định này cũng phù hợp với thông lệ quốc tế về quản trị công ty, đảm bảo hiệu quản hoạt động của thành viên hội đồng quản trị.
Thiết nghĩ, chuyện công khai lương thưởng của Ban lãnh đạo, Ban điều hành doanh nghiệp sẽ góp phần gia tăng sự minh bạch trong hoạt động doanh nghiệp và trên thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, để làm được điều này, cần thiết phải có những cơ chế giám sát đồng bộ bởi thực tế cho thấy, để “hài hòa” lương thưởng giữa lãnh đạo, cán bộ và nhân nhiên, lãnh đạo doanh nghiệp thường nhận một mức thù lao tượng trưng rất bình thường, nhưng bù lại họ lại có những nguồn thu nhập khác không được công khai.
Muốn minh bạch thì doanh nghiệp phải có báo cáo chi tiết, công khai để xã hội giám sát, cơ quan quản lý giám sát, còn nếu với cách quản lý không minh bạch như hiện nay, những sự việc về lương, thưởng bất hợp lý sẽ còn tiếp diễn.