Vụ trưởng Vụ Pháp chế Nguyễn Trọng Nghĩa: Có thể nói, Luật THTK, CLP (sửa đổi năm 2013) có hiệu lực từ ngày 1/7/2014 có khá nhiều điểm mới so với Luật THTK, CLP năm 2005, cụ thể như sau:

Một là, kế thừa và nâng cao tính pháp lý của các quy định về THTK, CLP trên các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, thể hiện ở một số điểm đáng chú ý sau:

Xác định rõ hơn về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; Quy định cụ thể, rõ ràng về việc xây dựng, thực hiện, kiểm tra việc thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ trong các cơ quan, tổ chức.

Đổi mới cơ chế xây dựng Chương trình THTK, CLP, quy định rõ THTK, CLP phải trên cơ sở xác định cụ thể mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm, yêu cầu chống lãng phí trong các cơ quan, tổ chức và các biện pháp thực hiện.

Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và của cán bộ công chức, viên chức trong THTK, CLP, đặc biệt, đã bổ sung trách nhiệm giải trình về việc xảy ra lãng phí trong cơ quan, tổ chức.

Gia tăng các quy định về cơ chế, giải pháp, biện pháp THTK, CLP; bổ sung và cụ thể hóa các quy định về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán nhằm tăng tính hiệu quả, hiệu lực của các biện pháp THTK, CLP; đồng thời, có cơ chế khen thưởng hợp lý để khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân  thực hành tiết kiệm; tham gia phát hiện lãng phí.v.v...

Hai là, Luật hóa cơ chế về phát hiện lãng phí và trách nhiệm xử lý thông tin phát hiện lãng phí.

Đây là một điểm mới hết sức quan trọng của Luật, tạo cơ chế khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia phát hiện và cung cấp kịp thời các thông tin về lãng phí, góp phần ngăn chặn lãng phí cũng như xác định trách nhiệm kiểm tra, xử lý, giải trình của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc để xảy ra lãng phí.

Để bảo vệ người cung cấp thông tin, Luật quy định nghiêm cấm mọi hành vi cản trở việc thực hiện quyền cung cấp thông tin phát hiện lãng phí; đe dọa, trả thù, trù dập, xúc phạm người cung cấp thông tin phát hiện lãng phí.

Ba là, xác định rõ các hành vi lãng phí trong từng lĩnh vực THTK, CLP, làm cơ sở để xử lý nghiêm các hành vi gây lãng phí, góp phần đưa công tác chống lãng phí đi vào thực chất, tăng tính hiệu lực, hiệu quả của Luật.

Trong Luật THTK, CLP năm 2005, các hành vi gây lãng phí không được quy định trực tiếp đã gây không ít khó khăn cho việc xử lý các vi phạm. Luật THTK,CLP năm 2013 đã bổ sung quy định về hành vi gây lãng phí tất cả các lĩnh vực phải THTK, CLP. Việc quy định về hành vi lãng phí và chế tài xử lý vừa mang ý nghĩa răn đe, vừa đảm bảo có công cụ rõ ràng để xử lý, đảm báo tính nghiêm minh của pháp luật.

Ngoài ra, để khắc phục quy định của Luật năm 2005 về kỳ báo cáo kết quả THTK, CLP ra Quốc hội, Luật THTK,CLP năm 2013 đã sửa đổi theo hướng quy định việc báo cáo của năm trước sẽ được thực hiện tại kỳ họp Quốc hội đầu tiên của năm tiếp theo.

Là cơ quan được giao chủ trì tổ chức thực hiện Luật này, Bộ Tài chính đã triển khai những công việc gì để Luật đi vào cuộc sống?

Hiện nay, có ba nhóm việc đang được Lãnh đạo Bộ Tài chính tập trung chỉ đạo ngay từ rất sớm, đó là:

Thứ  nhất, rà soát các văn bản cần hướng dẫn mới, cần bổ sung, sửa đổi  theo quy định của Luật. Trên cơ sở đó, trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật THTK, CLP (dự kiến sẽ ban hành trong những ngày gần đây để kịp thời với việc triển khai Luật). Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đang phối hợp với các bộ, ngành có liên quan để sửa đổi, bổ sung Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THTK, CLP và đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan khác để hoàn thiện pháp luật về THTK, CLP, không để xảy ra Luật đã có hiệu lực nhưng phải chờ văn bản hướng dẫn khác.

Thứ hai, phối hợp với các bộ, ngành liên quan, với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể nhân dân, các tổ chức hội, hiệp hội tuyên truyền, phổ biến nội dung của Luật nhằm nâng cao nhận thức và đưa THTK, CLP trở thành phong trào sâu rộng trong toàn xã hội. Đồng thời, tăng cường phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí tổ chức hoạt động truyền thông liên quan đến hệ thống pháp luật về THTK, CLP, từ đó tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động trong THTK, CLP.

Thứ ba, do Luật THTK, CLP 2013 là kế thừa Luật 2005, nhiều nội dung, cơ chế đã được nâng cao về mặt pháp lý và cơ sở thực tiễn nên cùng với việc phổ biến tuyên truyền Luật THTK, CLP đến toàn thể cán bộ công chức và các tầng lớp nhân dân, Bộ Tài chính đã thực hiện ngay việc hướng dẫn và giao chỉ tiêu tiết kiệm 10% chi thường xuyên (không kể tiền lương và các khoản có tính chất lương) cho các bộ, ngành, địa phương; hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị có sử dụng ngân sách lập dự toán chi triệt để tiết kiệm, hạn chế tối đa về số lượng và quy mô tổ chức lễ hội, hội nghị, hội thảo, tổng kết, lễ ký kết, tiếp khách, đi công tác trong và ngoài nước và các nhiệm vụ không cần thiết, cấp bách khác; tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ tài chính ngân sách năm 2014.

Thưa ông, ông dự báo gì về kết quả có thể đạt được khi Luật này đi vào cuộc sống? 

Với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về THTK, CLP, ở vào thời điểm quan trọng này, tôi cho rằng Luật sẽ phát huy tác dụng, tạo điều kiện để thực hiện tốt chính sách tài khóa chặt chẽ, triệt để tiết kiệm, góp phần tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô. Chúng ta có cơ sở để có những dự báo này vì nhiều lý do, trong đó có các lý do sau:

Trước hết, sau nhiều năm triển khai từ Pháp lệnh về THTK, CLP và Luật THTK, CLP năm 2005, ý thức về THTK, CLP của các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân ngày càng được nâng cao.

Hai là, chúng ta đã có cơ sở thực tiễn và nhiều kinh nghiệm tốt về thực hiện THTK, CLP trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, tài sản nhà nước, quản lý, sử dụng tài nguyên và trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng của nhân dân trong các năm qua.

Và cuối cùng là, pháp luật về THTK, CLP đã được hoàn thiện, đã quy định rõ các hành vi lãng phí và biện pháp xử lý các hành vi gây lãng phí để xử lý nghiêm nhằm ngăn ngừa lãng phí, mà ngăn ngừa lãng phí cũng chính là thực hành tiết kiệm.

Xin trân trọng cảm ơn ông!