Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đến hết năm 2016 cả nước đã đưa vào sử dụng 3,7 triệu m2 nhà ở xã hội tại khu vực đô thị và khu công nghiệp, góp phần giải quyết chỗ ở cho gần 500.000 người thu nhập thấp, công nhân lao động tại đô thị và khu công nghiệp.

Bên cạnh đó, hàng triệu hộ gia đình người có công với nước, hộ nghèo ở nông thôn, khu vực thường xuyên bị thiên tai bão lũ có chỗ ở an toàn và ổn định.

Bảo đảm an sinh xã hội

Theo Bộ Xây dựng, việc phát triển nhà ở xã hội đã góp phần giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội cấp thiết; đồng thời góp phần tái cấu trúc thị trường bất động sản, khắc phục lệch pha cung – cầu, giúp cho thị trường phát triển ổn định.

Gói 30.000 tỷ đồng đã kết thúc, chủ trương của Chính phủ là dành nguồn lực 2.000 tỷ đồng tiếp tục cho chương trình nhà ở xã hội, trong đó 800 tỷ đồng sẽ dành riêng nhà ở cho người có công với cách mạng.

Ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam, cho biết nhà ở xã hội là loại hình nhà không thể thiếu được. Hiện nay, đối tượng không chỉ là người có thu nhập thấp ở thành thị, ở nông thôn, mà bao gồm cả lực lượng vũ trang, người có công với cách mạng, công nhân, học sinh/sinh viên đang có nhu cầu rất bức thiết.

“Việc xây dựng nhà ở xã hội đối với các đối tượng đặc thù là rất cần thiết nhằm bảo đảm an sinh xã hội”, ông Đính khẳng định.

Ông Trịnh Tùng Bách, Giám đốc Ban Nghiên cứu và Phát triển (Capital House), cho rằng ý kiến của GS. Đặng Hùng Võ cũng là một vấn đề đáng bàn. Phát triển nhà ở thương mại giá rẻ sẽ không bị ràng buộc nhiều cơ chế như ép giá trần. Còn các đối tượng mang tính đặc thù như lực lượng vũ trang, công nhân, học sinh/sinh viên, người có công với cách mạng có thể giải quyết bằng các gói vay ưu đãi do Nhà nước hỗ trợ. 

“Nên vận hành thị trường nhà ở theo kinh tế thị trường, song song cần có chính sách ưu tiên cho các đối tượng đặc thù. Nhà ở xã hội bị ép giá trần, doanh nghiệp muốn tồn tại phải có lãi, đồng nghĩa với việc sẽ phải hạ giá thành và khi đó chất lượng không bảo đảm”, ông Trịnh Tùng Bách chia sẻ.

Bài toán quy hoạch 

Đồng ý với quan điểm của GS. Đặng Hùng Võ là ngân sách không thể bao cấp hết cho xây nhà ở xã hội, ông Đính cho rằng nhà ở xã hội cũng cần huy động nguồn lực của thị trường, tạo ra cơ chế khác thay vì chờ nguồn vốn nhà nước cấp. Doanh nghiệp nào có tiền nên tham gia và các doanh nghiệp phải chủ động thực hiện dự án mà Nhà nước cho phép. 

Ông Nguyễn Văn Đính cho rằng việc phát triển nhà ở thương mại giá rẻ là cần thiết, song để thay thế nhà ở xã hội là không nên. Việc phát triển nhà ở thương mại giá rẻ sẽ phá vỡ quy hoạch, nhất là tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. 

Những dự án nhà ở thương mại giá rẻ làm bằng mọi giá sẽ trở thành những công trình, dự án nhếch nhác, chất lượng kém. Hơn nữa, cư dân quá đông sẽ gây nên quá tải hạ tầng. “Nếu làm bằng được như một số doanh nghiệp thì không đúng quy hoạch, không tuân thủ pháp luật”, ông Đính nhận xét. 

Làm nhà ở thương mại giá rẻ phải đáp ứng đúng mục tiêu, bảo đảm an sinh xã hội, quản lý đô thị và quy hoạch. 

Đồng tình với ông Đính, ông Trịnh Tùng Bách bày tỏ ủng hộ quan điểm làm nhà ở thương mại giá rẻ nhưng phải có quy hoạch tốt, tránh việc gây quá tải hạ tầng như một số thành phố lớn.

Ông Bách đơn cử hiện có nhiều thành phố trẻ như Vinh, Lai Châu… đã đặt quy hoạch lên hàng đầu. Dân số của các thành phố này không đông, nhưng các nhà quản lý, nhà quy hoạch đã thiết kế hạ tầng đồng bộ, đường giao thông đáp ứng cho đô thị 3-4 triệu dân. 

“Để có thể xây nhà ở thương mại giá rẻ mà không phá vỡ quy hoạch, bài toán quản lý là quan trọng nhất, vì làm sao vừa bảo đảm được chất lượng, vừa không gây quá tải cho hạ tầng như một số dự án khác đã làm”, ông Bách khẳng định.

Như vậy, dù phát triển nhà ở xã hội hay nhà ở thương mại giá rẻ, các doanh nghiệp cũng cần phải nghiên cứu cơ chế, thay vì lấy vốn của Nhà nước sử dụng mà phải huy động bằng nguồn lực thị trường, xã hội hoá, để không chỉ người nghèo đô thị/nông thôn, mà cả đối tượng đặc thù được thụ hưởng.

Có như thế, cả nước mới hoàn thành mục tiêu Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn 2030 với việc hỗ trợ nhà ở cho khoảng 363.500 hộ gia đình có công với cách mạng, trên 300.000 hộ nghèo, xây dựng khoảng hơn 12,5 triệu m2 nhà ở xã hội và đáp ứng cho khoảng 70% cho công nhân tại các khu công nghiệp.