Nguồn: tác giả xử lý dữ liệu bằng phần mềm SPSS

Từ bảng 1, Kết quả kiểm định Cronbach’s alpha của các biến nghiên cứu đều có hệ số Cronbach’s alpha của các biến độc lập > 0,6 và các hệ số tương quan biến tổng > 0,3, phù hợp dùng phân tích EFA.

Phân tích nhân tố khám phá EFA

Nguồn: Kết quả phân tích phiếu khảo sát 2023

Phân tích khám phá EFA cho biến độc lập (NL, TDL, HD, HTQL, SD, MQH): Hệ số KMO = 0.848 và kiểm định Barlett có sig. = 0.000 (<0.05) cho thấy phân tích nhân tố là thích hợp với dữ liệu nghiên cứu.

Phân tích khám phá EFA cho biến phụ thuộc (KTNB): Hệ số KMO = 0.881 và kiểm định Barlett có sig. = 0.000 (<0.05) cho thấy, phân tích EFA là thích hợp với dữ liệu nghiên cứu.

Phân tích tương quan.

Nguồn: Kết quả phân tích phiếu khảo sát 2023

Xét ma trận tương quan: Các biến có giá trị Sig. (2-tailed)< 0.05 theo hàng biến phụ thuộc được chọn làm các biến độc lập để chạy hàm hồi quy đa biến. Kết quả tất cả 6 biến có giá trị sig. (2-tailed) < 0.05 nên được chọn làm các biến độc lập để chạy mô hình hồi quy đa biến.

Nguồn: Kết quả phân tích phiếu khảo sát 2023

Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến: Kết quả kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến của mô hình cho thấy, hệ số phóng đại phương sai (VIF) của các khái niệm độc lập trong mô hình đều nhỏ hơn 2, chứng tỏ các khái niệm độc lập không xảy ra hiện tượng đa cộng tuyến.

Kiểm định về tính độc lập của phần dư: Đại lượng thống kê Durbin – Watson (d) của hàm hồi quy có giá trị 2.142 < 3 cho thấy, không có hiện tượng tự tương quan chuỗi bậc 1 hay nói cách khác các phần dư ước lượng của mô hình độc lập không có mối quan hệ tuyến tính với nhau.

Phân tích hồi quy

Nguồn: Kết quả phân tích phiếu khảo sát 2023

Hệ số R2 hiệu chỉnh là 0,656, có nghĩa là 65,6% sự biến thiên của tính hiệu lực của KTNB được giải thích bởi các biến độc lập được đưa vào mô hình, còn lại 34,4% được giải thích bởi các biến ngoài mô hình và sai số ngẫu nhiên.

Thêm vào đó, giá trị Sig. là 0,000 < 5% nên có thể kết luận mô hình đưa ra phù hợp với thực tế.

Nhân tố phóng đại phương sai (VIF) chỉ dao động từ 1,026 đến 1,594 (tất cả đều nhỏ hơn 10) và hệ số Sig. dưới 0,05 nên không xảy ra hiện tượng đa cộng tuyến.

Phương trình hồi quy được viết như sau:

KTNB = 0,423*SD + 0,239*HD + 0,228*NL + 0,143*HTQL + 0,141*TDL

Như vậy, có 5 nhân tố có ý nghĩa thống kê và có tác động cùng chiều với tính hiệu lực của KTNB tại các NHTM khu vực ĐBSCL. Trong đó nhân tố tác động mạnh nhất là việc sử dụng kiểm toán nội bộ trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Nhân tố mối quan hệ giữa KTNB và kiểm toán độc lập không có ý nghĩa thống kê là do việc tổ chức KTNB trong các NHTM là nhằm mục đích cung cấp khả năng quản lý rủi ro, nhận định và đánh giá hiệu quả của các quy trình, hệ thống kiểm soát nội bộ trong ngân hàng.

Một số giải pháp nhằm nâng cao tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại

Nhằm nâng cao tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ tại các NHTM khu vực ĐBSCL, các giải pháp cần tập trung thực hiện gồm:

- Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực chuyên môn cho các nhân viên kiểm toán nội bộ trong các ngân hàng. Điều này sẽ giúp cho các nhân viên có được kiến thức và kỹ năng chuyên môn tốt hơn trong quá trình kiểm toán, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của các báo cáo kiểm toán.

- Cải thiện hệ thống quản lý kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng, bằng cách đưa ra các quy trình, chính sách và quy định rõ ràng, minh bạch để đảm bảo sự chính xác và hiệu quả của quá trình kiểm toán nội bộ.

- Tăng cường sự liên kết và tương tác giữa các bộ phận trong ngân hàng, đặc biệt là giữa bộ phận kiểm toán nội bộ và bộ phận quản lý rủi ro. Điều này sẽ giúp cho các nhân viên kiểm toán nội bộ có thể tiếp cận thông tin và dữ liệu đầy đủ để thực hiện kiểm toán một cách chính xác và hiệu quả.

- Sử dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, khai thác dữ liệu và phân tích dữ liệu để tăng cường tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ. Các công nghệ này có thể giúp cho các nhân viên kiểm toán nội bộ có thể phát hiện ra các vấn đề và rủi ro tiềm ẩn một cách nhanh chóng và chính xác hơn.

- Thực hiện đánh giá hiệu quả và định kỳ đánh giá lại quá trình kiểm toán nội bộ, để đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của quá trình này. Đánh giá này sẽ giúp các ngân hàng có được cái nhìn tổng quan về tính hiệu quả của kiểm toán nội bộ và đưa ra các điều chỉnh cần thiết để cải thiện quá trình này.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đặng Thị Minh Trang (2019), "Nâng cao hiệu quả kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại qua việc ứng dụng công nghệ thông tin", Tạp chí Kinh tế và Phát triển, (240), 30-34;

2. Lê Minh Nhật (2020), "Cải thiện hiệu quả kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại". Tạp chí Kế toán và Kiểm toán, (5), 32-36;

3. Nguyễn Thị Phương Anh (2021), "Các giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm toán nội bộ tại ngân hàng: Nghiên cứu trường hợp Vietinbank", Tạp chí Khoa học và Công nghệ, (1), 12-18;

4. Nguyễn Thị Thu Hà (2022), "Giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam", Tạp chí Khoa học và Công nghệ, (2), 35-40;

5. Phạm Văn Tú và Nguyễn Thị Thu Hiền (2021), "Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại", Tạp chí Kinh tế và Phát triển, (245), 48-53;

6. Trần Thị Kim Anh và Nguyễn Thị Thùy Linh (2021), "Xây dựng mô hình kiểm toán nội bộ tại ngân hàng thương mại Việt Nam", Tạp chí Khoa học Kinh tế và Quản lý, (5), 73-79;

7. Alzeban & Gwilliam (2014), "Factors affecting the internal audit effectiveness: A survey of the Saudi public sector", Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Volume 23, Issue 2, 2014, Pages 74-86;

8. Baharud-din, Z.; Shokiyah, A. & Ibrahim, M.S. (2014), "Factors that contribute to the effectiveness of internal audit in public sector", International Proceedings of Economics Development and Research, 70, p. 126.Barley, S. R., & Tolbert, P. S. (1997), “Institutionalization and structuration: Studying the links between action and institution", Organization Studies, 18(1), 93–117;

9. Bednarek, P. (2017), The Relationship between Organisational Attributes and Internal Audit Effectiveness, Research Papers of the Wroclaw University of Economics/Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wroclawiu, No. 474;

10. Bednarek, P. (2018), "Factors Affecting the Internal Audit Effectiveness: A Survey of the Polish Private and Public Sectors", In Efficiency in Business and Economics, (pp. 1-16). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-68285-3_1.

Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 6/2023