Với Dự án, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá năm 2023 đang được lấy ý kiến, một trong những mục đích để ban hành là nhằm tiếp tục rà soát cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động kinh doanh dịch vụ thẩm định giá; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Trong đó, đáng chú ý là việc bỏ nội dung quy định thanh tra chuyên ngành về giá và sửa đổi, bổ sung cụm từ “kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, thẩm định giá” thành “kiểm tra chuyên ngành về giá, thẩm định giá” bảo đảm phù hợp với Luật Thanh tra số 84/2025/QH15 ngày 25/6/2025.

Sự thay đổi này còn nhằm thực hiện Kết luận số 134-KL/TW ngày 28/3/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trong đó đã đồng ý chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống cơ quan thanh tra theo 2 cấp, và “Kết thúc hoạt động Thanh tra các bộ để sắp xếp, tổ chức lại thành các cục thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo lĩnh vực thuộc Thanh tra Chính phủ”.

Vì thế, toàn bộ Chương VII của Luật Giá 2023 về “Thanh tra chuyên ngành về giá, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, thẩm định giá” được đề xuất thay thế bằng chương mới mang tên “Kiểm tra chuyên ngành về giá, thẩm định giá”.

Chương mới này định nghĩa lại mục đích của hoạt động kiểm tra là “góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực giá, thẩm định giá; nắm bắt tồn tại, hạn chế để nghiên cứu, kiến nghị sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật về giá, thẩm định giá; phòng ngừa, phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật về giá, thẩm định giá”.

Hơn nữa, hoạt động này phải tuân thủ các nguyên tắc chặt chẽ, bao gồm việc không trùng lặp với hoạt động thanh tra, kiểm toán nhà nước và đặc biệt là “Không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng được kiểm tra”.

Có thể thấy, sự thay đổi này được kỳ vọng sẽ tạo ra một cơ chế giám sát linh hoạt, tập trung vào phòng ngừa và hỗ trợ, giảm thiểu sự can thiệp vào hoạt động của doanh nghiệp.

Để cụ thể hóa và làm rõ hơn các quy định ở cấp Luật, Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 85/2024/NĐ-CP ngày 10/7/2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Giá đang được lấy ý kiến cũng tập trung vào việc điều chỉnh các quy trình, thủ tục cụ thể, hướng tới việc nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và sự thống nhất trong quá trình thực thi.

Trong hoạt động định giá của Nhà nước, Dự thảo Nghị định đề xuất bổ sung và siết chặt trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân lập phương án giá, theo hướng phải “chịu trách nhiệm toàn diện về tính chính xác, trung thực của các số liệu, dữ liệu trong phương án giá và các tài liệu, hồ sơ kèm theo”.

Đồng thời, vai trò của cơ quan thẩm định cũng được làm rõ hơn, khi đề xuất sửa đổi theo hướng quy định rõ thẩm định phương án giá là “việc đánh giá trên cơ sở hồ sơ phương án giá để xác định, đề xuất mức giá theo nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành”.

Trong lĩnh vực kê khai giá, để đảm bảo sự thống nhất trong quá trình triển khai tại các bộ, ngành và địa phương, Dự thảo Nghị định đề xuất sửa đổi điểm a khoản 2 Điều 16 theo hướng quy định cụ thể hình thức ban hành danh sách các tổ chức kinh doanh phải thực hiện kê khai giá là “ban hành Thông báo danh sách kê khai giá”.

Bên cạnh việc tái cấu trúc hoạt động giám sát, Dự án, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá năm 2023 cũng thể hiện rõ quyết tâm cắt giảm các thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh không còn phù hợp, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ thẩm định giá.

Theo đó, Dự thảo Luật đề xuất bãi bỏ một số yêu cầu được xem là rào cản không cần thiết. Cụ thể là việc bãi bỏ quy định “Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ” tại điểm a khoản 2 Điều 44 và điểm a khoản 1 Điều 45.

Đồng thời, Dự thảo cũng đề xuất bãi bỏ nội dung “Doanh nghiệp thẩm định giá là doanh nghiệp được thành lập, đăng ký ngành, nghề kinh doanh dịch vụ thẩm định giá theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp” tại khoản 1 Điều 48.

Thay vào đó, quy định mới sẽ là “Doanh nghiệp thẩm định giá là doanh nghiệp được Bộ Tài chính cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá theo quy định của Luật này”.

Những điều chỉnh này giúp loại bỏ các bước thủ tục rườm rà, xác định rõ giấy chứng nhận của cơ quan quản lý chuyên ngành là điều kiện pháp lý cốt lõi, từ đó rút ngắn thời gian và chi phí gia nhập thị trường cho doanh nghiệp.

Liên quan đến quy định về điều kiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá, Dự thảo Luật đang sửa đổi quy định "Trường hợp thành viên góp vốn hoặc cổ đông là tổ chức thì người đại diện theo ủy quyền của của tổ chức góp vốn phải là người có thẻ thẩm định viên về giá đăng ký hành nghề thẩm định giá tại doanh nghiệp" tại Luật Giá hiện hành.

Hướng sửa đổi là quy định theo hướng "Trường hợp thành viên góp vốn hoặc cổ đông là tổ chức thì tổng phần vốn góp của các thành viên tổ chức không quá 35% vốn điều lệ".

Đây có thể nói là sự "cởi trói" để thu hút nguồn lực đầu tư cho các doanh nghiệp thẩm định. Dự thảo Tờ trình của Bộ Tài chính cũng cho rằng, việc sửa đổi này để cụ thể, dễ hiểu hơn.

Nhìn chung, những dự kiến về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực giá, trải dài từ cấp Luật đến cấp Nghị định, đang cho thấy sự quyết tâm của cơ quan quản lý trong cải thiện môi trường kinh doanh lĩnh vực giá nói riêng và ngành Tài chính nói chung, hỗ trợ cho sự phát triển của nền kinh tế.