Không hề né tránh, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng khẳng định thực trạng nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn mà các đại biểu quốc hội đề cập đến là đúng.

Theo Bộ trưởng, đây cũng là vấn đề quan trọng cần có sự đồng thuận về nhận thức trong các đại biểu Quốc hội cũng như toàn xã hội.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thẳng thắn đưa ra trước Quốc hội những con số phản ánh chính xác về thực tiễn nợ công trong thời gian qua.

Theo đó, nợ công năm 2010 là 50% và năm 2015 là 62,2%GDP. Quy mô nợ công năm 2015 khoảng 2,68 triệu tỷ đồng, gấp 2,3 lần năm 2010. Tốc độ tăng nợ công của giai đoạn 2011-2015 là 18,5%/năm. Trong thực hiện hàng năm, Việt Nam cũng phải vay đảo nợ với con số năm 2015 là 125.000 tỷ đồng và 2016 dự kiến là 95.000 tỷ đồng.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình hình nợ công như trên. Trước hết là do tăng trưởng kinh tế không đạt theo kế hoạch.

Theo đó, Đại hội Đảng XI đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế là 7-7,5%. Tuy nhiên, do nguyên nhân khách quan, đặc biệt là sự suy thoái của nền kinh tế thế giới, Quốc hội đã quyết định tỷ lệ tăng trưởng kinh tế ở mức 6,5%-7% và thực tế chỉ đạt 5,91% trung bình trong 5 năm qua.

Đặc biệt, trong thực hiện, giá trị của GDP không đạt dự toán là yếu tố quan trọng làm cho tỷ lệ nợ công/GDP tăng. Năm 2015, nợ công đã tăng lên 0,9% so với GDP.

Trong khi tăng trưởng không đạt mục tiêu, các khoản chi lại được giữ nguyên, đặc biệt, chi cho an sinh xã hội, chi giảm nghèo, chi lương trong giai đoạn này (không kể tiền lương) đã tăng đến 18%/năm dẫn đến chi ngân sách thường xuyên tăng.

Năm 2015, chi thường xuyên đã lên tới 67,8%, tăng 8% so với giai đoạn trước. Trong đó, tăng chi cho con người tác động đến 7/10 của tăng chi thường xuyên.

Thêm vào đó, thực hiện nghị quyết của Đại hội Đảng về đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đường bộ, xoá đói giảm nghèo... trong giai đoạn này, Chính phủ đã trình Quốc hội phát hành trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2012 - 2014 thêm 225.000 tỷ đồng, giai đoạn 2014 – 2016 thêm 170.000 tỷ đồng, tăng tỷ lệ bội chi ở mức cao để tăng cho đầu tư phát triển.

Bên cạnh đó, tái cơ cấu nền kinh tế thời gian qua đặc biệt là tái cơ cấu đầu tư công, ngân hàng, thương mại, doanh nghiệp… không đạt yêu cầu. Trong khi đó, 5 năm qua đều phải điều chỉnh chính sách để giảm thu nhằm tháo gỡ khó khăn kinh doanh, thúc đẩy phát triển sản xuất cũng là nguyên nhân dẫn tới nợ công tăng.

Trong thời gian tới, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế về quản lý nợ công, quản lý ngân sách, từng bước tái cơ cấu lại nợ công theo hướng tăng nợ trong nước và giảm dần nợ nước ngoài, cơ cấu lại kỳ hạn, lãi suất nợ công.

"Hiện nay, cơ cấu vay nợ trong nước đang ở mức trên 57% và nợ nước ngoài còn 43%. Kỳ hạn vay đã kéo dài thêm gấp đôi, lãi suất giảm còn một nửa." - Bộ trưởng chia sẻ kết quả bước đầu trong tái cơ cấu nợ công 2 năm gần đây.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng cho biết, Bộ Tài chính đang tiến hành rà soát và trong thời gian tới sẽ báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật quản lý nợ công.