Nợ Chính phủ vẫn sẽ tương đối ổn định khi đối mặt với những cú sốc tài chính

Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã nhận định như vậy trong báo cáo xếp hạng tín nhiệm do Tổ chức này công bố hôm 10/8/2018.

Theo đó, Moody’s đã nâng bậc xếp hạng trái phiếu Chính phủ Việt Nam dài hạn bằng ngoại tệ và khoản vay không được đảm bảo lên mức Ba3 từ mức B1 và thay đổi triển vọng sang mức Ổn định từ mức Tích cực.

Theo lý giải của Moody’s, việc nâng bậc xếp hạng tín nhiệm lên mức Ba3 là do tiềm năng tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam, ở mức khoảng 65%, được hỗ trợ bởi việc sử dụng lao động và vốn trong nền kinh tế ngày càng hiệu quả.

Trong khi trên thế giới, tiềm năng tăng trưởng mạnh thường có xu hướng gắn liền với khả năng cạnh tranh tương đối thấp, sức mạnh kinh tế của Việt Nam là sự kết hợp giữa tăng trưởng cao và khả năng cạnh tranh cao được thể hiện trong sự thay đổi của nền kinh tế hướng tới lĩnh vực giá trị gia tăng cao hơn. Việc duy trì tăng trưởng mạnh mẽ góp phần từ ổn định, và cuối cùng là từng bước kiểm soát được gánh nặng nợ Chính phủ.

Sự ổn định của nợ Chính phủ được tăng cường bởi cơ cấu nợ với kỳ hạn trung bình khá dài và giảm dần nợ bằng đồng ngoại tệ, chính sách này giúp giảm thiểu sự phơi nhiễm của kinh tế Việt Nam đối với khả năng gia tăng đột ngột về chi phí vay nợ và/hoặc mất giá đồng tiền. Moody’s cho rằng, các nguồn vốn huy động của Việt Nam cho thấy gánh nặng nợ Chính phủ sẽ là tương đối ổn định khi đối mặt với những cú sốc tài chính.

Theo nhận định của Bộ Tài chính, dự kiến đến cuối năm 2018, các chỉ tiêu an toàn nợ công đảm bảo trong giới hạn được Quốc hội cho phép và thấp hơn dự kiến trong kế hoạch tài chính trung hạn (chỉ tiêu nợ công trên GDP năm 2016 là 63,7%; ước thực hiện năm 2017 ở mức 61,4% và dự kiến đến cuối năm 2018 khoảng 61-62%).

Cũng theo Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm 2018, công tác trả nợ nước ngoài được thực hiện kịp thời, đầy đủ, đúng hạn. Việc trả nợ nước ngoài từ ngân sách nhà nước đảm bảo theo kế hoạch đã được phê duyệt. Tổng trị giá chi trả nợ trong 6 tháng đầu năm của Chính phủ là 102.594 tỷ đồng gồm: Trả nợ trong nước là 81.011 tỷ đồng; Trả nợ nước ngoài là 21.583 tỷ đồng, bằng 40,5% kế hoạch trả nợ trong năm 2018.

Tiềm năng tăng trưởng được hỗ trợ bởi đầu tư mạnh mẽ, bao gồm cả đầu tư trực tiếp từ nước ngoài FDI trong lĩnh vực sản xuất có giá trị gia tăng cao. Thống kê của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho thấy, tính chung trong 6 tháng đầu năm 2018, tổng vốn đăng ký cấp mới, tăng thêm và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài là 20,33 tỷ USD, tăng 5,7% so với cùng kỳ năm 2017. Khi Việt Nam tiếp tục tăng cường chuỗi giá trị và đóng góp của khu vực tư nhân với tổng giá trị gia tăng phát triển, Moody’s hi vọng tăng trưởng về năng suất sản xuất sẽ thúc đẩy tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế.

Việc nâng bậc này cũng phản ánh sự cải thiện tình trạng sức khỏe của hệ thống ngân hàng mà Moody’s hy vọng sẽ được duy trì, mặc dù ở mức độ tương đối yếu. Một yếu tố đè nặng lên sức mạnh kinh tế của Việt Nam là sự phụ thuộc của nền kinh tế vào tín dụng... Những thời kỳ trước khi tăng trưởng tín dụng quá nhanh đã làm suy yếu khả năng thanh toán ngân hàng và làm gia tăng rủi ro dự phòng cho quốc gia.

Moody’s đánh giá việc phân bổ tín dụng đã được cải thiện phần nào và tạo ra rủi ro thấp hơn cho quốc gia, nếu tăng trưởng tín dụng nhanh tiếp tục duy trì vượt quá mức độ được đảm bảo sẽ làm tăng rủi ro của một sự điều chỉnh mà có thể sẽ khuếch đại những tác động tiêu cực của cú sốc của nền kinh tế.

Trước đó, Fitch Ratings nâng một bậc định hạng tín nhiệm nhà phát hành nợ ngoại tệ dài hạn của Việt Nam lên BB với triển vọng "ổn định", từ mức BB- trước đó. Định hạng này của Fitch dành cho Việt Nam cao hơn một bậc so với mức Ba3 trong thang đánh giá của Moody’s. Trong khi đó, một tổ chức đánh giá tín nhiệm lớn khác là Standard & Poor’s hiện dành cho Việt Nam định hạng tín nhiệm nợ dài hạn ở mức BB-, triển vọng "ổn định".

Mới đây nhất, ngày 12/8, Ngân hàng Trung ương Qatar nhận định rằng Việt Nam là "con hổ" mới nhất của châu Á hiện nay khi đang nổi lên thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Theo nhận định của ngân hàng này, nền tảng cho sự thành công trên chủ yếu xuất phát từ cơ cấu nhân khẩu học thuận lợi, sự ổn định chính trị cũng như vị trí địa lý của Việt Nam...