Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới, biến đổi khí hậu có thể làm cho GDP nền kinh tế Việt Nam mỗi năm mất khoảng 12% đến 14,5% vào năm 2050 và khoảng một triệu người rơi vào tình trạng nghèo cùng cực vào năm 2030. Hàng năm, thiên tai đã khiến 500 người chết và mất tích, thiệt hại về kinh tế trung bình khoảng 1 – 1,5 % GDP. Trong số 21 loại hình thiên tai trên thế giới, Việt Nam đã hứng chịu 20 loại (trừ sóng thần). Theo chỉ số rủi ro về khí hậu dài hạn (CRI) Việt Nam là 1 trong 10 nước bị ảnh hưởng nặng bởi thiên tai.

Đứng trước thực trạng trên, Chính phủ Việt Nam đã triển khai các biện pháp nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu bằng việc tham gia các công ước quốc tế về bảo vệ môi trường như tham gia Công ước của Liên Hợp quốc về sự biến đổi môi trường vào năm 1980; tham gia Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ôzôn năm 1984; Công ước Ramsar về các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế…

Trong bối cảnh các nguồn lực khoáng sản có hạn, đang bị khai thác một cách thiếu bền vững, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách nhằm khuyến khích khai thác khoáng sản bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Theo đó, trên cơ sở các cam kết mà Việt Nam đã tham gia, Quốc hội đã lồng ghép các vấn đề biến đổi khí hậu vào các chính sách, chương trình phát triển kinh tế - xã hội; Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó biến đổi khí hậu (năm 2008); xây dựng hệ thống các chiến lược, kế hoạch quốc gia về biến đổi khí hậu như: Quyết định số 2139/QĐ-TTg ngày 5/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu; Quyết định số 1474/QĐ-TTg ngày 05/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn 2012 – 2020).

Năm 2015, Chính phủ đã phê duyệt và trình Liên Hợp Quốc bản Đóng góp dự kiến do quốc gia tự quyết định của Việt Nam, góp phần cùng các nước thông qua Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu tại COP21. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng có các biện pháp để giảm thiểu phát thải khí nhà kính; hạn chế sản xuất, tiêu dùng sản phẩm gây hại bằng cách áp dụng các chính sách ưu đãi thuế đối với sản phẩm thân thiện môi trường; hướng tới nền kinh tế với các phương thức sản xuất tiên tiến, tăng trưởng xanh.

Hiện nay, nhằm giảm thiểu hậu quả và tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam đang áp dụng các chính sách thuế như: thuế tài nguyên, thuế bảo vệ môi trường; thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế xuất khẩu; thuế nhập khẩu; thuế tiêu thụ đặc biệt; thuế sử dụng đất nông nghiệp... Trong đó, đưa ra nhiều mức độ ưu đãi hoặc miễn giảm thuế nhằm khuyến khích các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp có tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và khuyến khích sản xuất năng lượng sạch, năng lượng tái tạo và sử dụng công nghệ xanh.

Đến nay, các chính sách thuế này không chỉ tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn tác động đến những thay đổi trong nhận thức và hành vi của các tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ môi trường. Cụ thể, số thu thuế bảo vệ môi trường năm 2023 là 38.336 tỷ đồng, trong đó, riêng 9 tháng đầu năm 2024 ước thu thuế bảo vệ môi trường 30.748 tỷ đồng.

Đánh giá kết quả thực hiện chính sách giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn kể từ năm 2022 đến nay, Bộ Tài chính cho biết quá trình thực hiện chính sách giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong thời gian qua có những tác động tích cực đến nền kinh tế trong việc góp phần thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Theo các chuyên gia, trong thời gian tới, cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu nhằm tiếp tục phát huy vai trò của chính sách thuế để giảm thiểu hậu quả của biến đổi khí hậu  trong thời gian tới.