Nguồn: Kết quả khảo sát của nhóm tác giả

Các chính sách xúc tiến đầu tư nước ngoài

Kết quả khảo sát cho thấy, mức độ tiếp cận của doanh nghiệp tỉnh Bình Dương với các chính sách xúc tiến đầu tư ngước ngoài còn khá hạn chế. Cụ thể, mức độ tiếp cận của doanh nghiệp với các thông tin, tài liệu (Bảng 2) cho thấy, tiếp cận của doanh nghiệp với thông tin về “Các bản đồ và các quy hoạch sử dụng đất”, “Các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng mới”, “Ngân sách địa phương” tương đối thấp, với GTTB lần lượt là: 2,01; 2,09; 2,11. Chỉ có nội dung “Công báo (đăng tải các văn bản pháp luật)” được doanh nghiệp đánh giá khá cao với GTTB là 3,99.

Nguồn: Kết quả khảo sát của nhóm tác giả

Tính hiệu quả của chính sách

Nguồn vốn FDI là yếu tố chính quyết định đến lĩnh vực hoạt động ngoại thương của Bình Dương. Trong 10 năm qua, Bình Dương có hoạt động xuất siêu cao nhất cả nước. Các dự án FDI góp phần giải quyết việc làm cho cư dân địa phương và các tỉnh lân cận. Quá trình thu hút FDI cũng tác động mạnh đến lĩnh vực thương mại, dịch vụ, phát triển đô thị tỉnh Bình Dương. Ngoài ra, khi các DN FDI đầu tư vào địa phương, tất yếu sẽ kéo theo việc xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng.

Tuy nhiên, theo khảo sát của tác giả, tính hiệu quả của chính sách thu hút FDI tại Bình Dương ở mức tương đối thấp với GTTB là 2,88; trong đó chỉ có nội dung “thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, gia tăng trong sản xuất” được đánh giá ở mức khá hơn (GTTB là 3,52); còn lại các nội dung khác đều được đánh giá ở mức thấp với GTTB từ 1,72 đến 2,68 (Bảng 3).

Nguồn: Kết quả khảo sát của nhóm tác giả

Tính hợp lý, phù hợp của chính sách

Theo khảo sát của nhóm tác giả tại Bảng 4 cho thấy, chính sách thu hút vốn FDI của Bình Dương cơ bản đảm bảo tính hợp lý, phù hợp với GTTB là 3,06. Trong đó, chính sách được xây dựng khá hợp lý, phù hợp của chiến lược, kế hoạch với mục tiêu chính sách; hợp lý, phù hợp với chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan QLNN đối với hoạch định, thực thi, đánh giá và điều chỉnh chính sách và hợp lý, phù hợp trong hội nhập quốc tế của Bình Dương.

Nguồn: Kết quả khảo sát của nhóm tác giả

Một số hạn chế của chính sách quản lý nhà nước đối với thu hút FDI

Bên cạnh những kết quả đạt được, chính sách QLNN đối với thu hút FDI tại tỉnh Bình Dương vẫn còn một số hạn chế như sau:

Thứ nhất, chính sách ưu đãi đầu tư còn dàn trải, chưa tạo sức hút nhà đầu tư nước ngoài. Trong giai đoạn gần đây, Bình Dương chưa thiết lập được chính sách ưu đãi riêng, đủ sức hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Các lĩnh vực khuyến khích chủ yếu được nhấn mạnh vào đa dạng ngành nghề, chưa đi sâu vào lĩnh vực có tiềm năng cao như: công nghệ cao, tỷ suất lợi nhuận lớn, ít tốn tài nguyên và thân thiện với môi trường... do đó, chưa đủ sức ảnh hưởng đến quyết định của các nhà đầu tư.

Thứ hai, chính sách xúc tiến đầu tư chưa thực sự chủ động và tạo ấn tượng rõ rệt đối với các nhà đầu tư. Mặc dù, đã chủ động trong xúc tiến đầu tư nhưng tỉnh Bình Dương vẫn gặp khó khăn, chưa tạo sức lan tỏa cao, phần lớn vẫn là nhà đầu tư tự tìm đến. Tỉnh vẫn chưa thiết lập các chính sách hiệu quả thực sự để thu hút FDI chất lượng cao.

Thứ ba, những cải cách về thủ tục hành chính chưa đủ tạo ra sức hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Tỉnh Bình Dương đã tiến hành cải cách thủ tục hành chính (TTHC) liên quan đến đầu tư, tuy nhiên, vẫn chậm. Điều này tạo ra sự thiếu kết nối và gia tăng chi phí, ảnh hưởng đến kết quả đầu tư, kinh doanh của DN. Các quy định và thủ tục thẩm định, cấp giấy phép đầu tư còn hạn chế.

Thứ tư, sự thiếu hụt nguồn nhân lực ở Bình Dương hiện đang gây khó khăn trong thu hút các dự án CNC, xanh sạch, thân thiện với môi trường. Trong bối cảnh khoa học kỹ thuật phát triển, các ngành có tỷ suất lợi nhuận cao thường liên quan đến CNC và được coi là ngành mũi nhọn. Điều này đòi hỏi lao động phải có trình độ, kiến thức chuyên môn đáp ứng được yêu cầu của những ngành này.

Giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách thu hút FDI vào Bình Dương

Nhằm hoàn thiện chính sách QLNN trong thu hút vốn FDI vào tỉnh Bình Dương, trong thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, hoàn thiện chính sách hiệu quả đến hoàn thiện môi trường đầu tư. Cụ thể, về chính sách thuế: Chính sách thuế thu hút FDI vào Việt Nam không nên tập trung quá mức vào ưu đãi thuế, mà cần hướng đến xây dựng một hệ thống thuế tốt với chi phí tuân thủ thấp cho người nộp thuế.

Bên cạnh đó, cắt giảm các hồ sơ thủ tục không cần thiết. Một trong những hướng đi quan trọng đó là, tỉnh Bình Dương cần tiếp tục xem xét và cắt giảm các hồ sơ và TTHC không cần thiết nhưng vẫn đảm bảo quản lý, căn cứ tính thuế một cách chặt chẽ. Điều này nhằm tránh tạo ra sự phiền phức thêm cho người nộp thuế.

Hai là, hoàn thiện chính sách hấp dẫn đối với thu hút FDI. Ban hành các chính sách nhằm nâng cấp hạ tầng hiện đại và tăng tính kết nối. Mặc dù trong thời gian gần đây, hạ tầng ở Bình Dương đã được phát triển khá hoàn thiện, nhưng đến hiện tại, một số phần của hạ tầng như: hạ tầng giao thông và điện lực đã trở nên quá tải do sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế công nghiệp và dịch vụ.

Ba là, hoàn thiện chính sách xúc tiến đầu tư nước ngoài. Bình Dương cần thực hiện một sự đổi mới toàn diện trong công tác xúc tiến đầu tư. Ngoài việc triển khai các chương trình đã và đang được thực hiện, cần chú trọng khai thác các mạng xã hội để quảng bá về tiềm năng và lợi thế của địa phương. Sử dụng các mạng xã hội cho phép kết nối nhanh chóng và có khả năng lan tỏa rộng, đồng thời giảm chi phí...

Tài liệu tham khảo:

1. Thủ tướng Chính phủ (2022), Quyết định số 997/QĐ-TTg ngày 02/06/2022 phê duyệt Chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 – 2030;
2. Thủ tướng Chính phủ (2020), Quyết định số 850/QĐ-TTg ngày 17/06/2020 về việc thành lập tổ công tác thúc đẩy hợp tác đầu tư nước ngoài;
3. Chu Tiến Minh (2020), Chính sách ưu đãi thuế và tránh thuế dưới hình thức chuyển giá của các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam, Tạp chí Kinh tế và kinh doanh, số 36, 62-71;
4. Vương Đức Tuấn (2010), Hoàn thiện cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở thủ đô Hà Nội giai đoạn 2001-2010, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội;
5. UNCTAD (2012), World Investment Report 2012: Towards a new generation of investment policies.